ΝΣΚ 14/1993
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 14/1993 (11-01-1993)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν Δ1Α/0/15/88/28-12-1992 έγγραφο της Διεύθυνσης Οδικών Έργων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται αν: α) Είναι δυνατή η καταβολή της συμβατικά προβλεπομένης, σύμφωνα με το άρθρο 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, πρόσθετης καταβολής (πριμ), στους εργολήπτες δημοσίων έργων, οι οποίοι, για λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητά τους, δεν θα δυνηθούν να ολοκληρώσουν έγκαιρα την κατασκευή των έργων, όταν στα συμβατικά τεύχη, υπάρχει πρόβλεψη, ότι η υπέρβαση των αρχικών συμβατικών προθεσμιών, για χρονικό διάστημα άνω των εξήντα ημερών, στερεί, από τους αναδόχους κατασκευής των έργων, τη δυνατότητα να ζητήσουν την καταβολή του και
Σε περίπτωση αρνητικής απαντήσεως στο ερώτημα αυτό, ερωτάται αν είναι δυνατή η καταβολή του, υπό του προεδρικού διατάγματος 487/1991 προβλεπομένου πριμ, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρά την χωρίς υπαιτιότητα των αναδόχων, υπέρβαση της ανωτέρω προθεσμίας, ο κύριος των έργων, ενδιαφέρεται για την ταχύτερη κατασκευή τους.
Επί των ερωτημάτων αυτών το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως κατωτέρω:
1. Στο άρθρο 5 παράγραφος 5 του νόμου 1418/1984 αναφέρεται ότι, είναι δυνατή, η συνομολόγηση ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ), σε αναδόχους δημοσίων έργων, για τη γρηγορότερη, από τη συμβατική προθεσμία, περαίωση των έργων ή μέρους αυτών και παρέχεται εξουσιοδότηση για τη ρύθμιση των σχετικών θεμάτων με προεδρικό διάταγμα.
Σε εφαρμογή της εξουσιοδοτήσεως αυτής με το άρθρο 37 παράγραφοι 1, 2 και 3 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 ορίστηκε κατά λέξη ότι:
{1. Όταν η ταχύτερη εκτέλεση του έργου έχει ιδιαίτερη σημασία, μπορεί η σύμβαση να προβλέπει την καταβολή πρόσθετης παροχής για την ταχύτερη από τον ανάδοχο περάτωση του έργου ή του τμήματος που έχει την κρίσιμη σημασία.
2. Το συνολικό ύψος της πρόσθετης καταβολής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του έργου και η σύμβαση μπορεί να προβλέπει την κατανομή των σχετικών ποσών κατά χρονική μονάδα ταχύτερης παράδοσης του έργου ή του κρίσιμου τμήματος, όπως και κάθε θέμα που σχετίζεται με την αναγνώριση των προϋποθέσεων για την πραγματοποίηση της πρόσθετης καταβολής.
Η πρόσθετη καταβολή θεωρείται συμπληρωματικό εργολαβικό αντάλλαγμα και περιλαμβάνεται στις σχετικές πιστοποιήσεις του έργου.
3. Στις περιπτώσεις που προβλέπει η σύμβαση πρόσθετη καταβολή για ταχύτερη περάτωση του έργου, οι αποφάσεις για παρατάσεις προθεσμιών ρυθμίζουν πάντοτε κάθε θέμα που σχετίζεται με την πρόσθετη αυτή καταβολή και ιδιαίτερα αν μετατίθεται μερικά ή ολικά ο κρίσιμος, για την πρόσθετη καταβολή, χρόνος.}
2. α) Από τα στοιχεία του υπηρεσιακού φακέλου προκύπτει ότι, σε εργολαβίες οι οποίες αφορούν στην κατασκευή τμημάτων του αυτοκινητοδρόμου Αθηνών - Κορίνθου και του τμήματος Μεταμόρφωση - Βαρυμπόμπη, του αυτοκινητοδρόμου Αθηνών - Λαμίας, υπάρχει πρόβλεψη καταβολής πριμ για την έγκαιρη περαίωσή τους, ανερχομένη σε 0,5/1000 της προϋπολογιζόμενης δαπάνης του έργου, για κάθε ημέρα μείωσης της συνολικής και της τρίτης αποκλειστικής προθεσμίας περάτωσης του έργου, πλην όμως, στο άρθρο 23 παράγραφος 2 περίπτωση 2 της διακηρύξεως αναγράφεται κατά λέξη ότι:
{για την εφαρμογή της ρήτρας πρόσθετης καταβολής (πριμ) οι συμβατικές προθεσμίες, (συνολική και 3η αποκλειστική), θα επιμηκύνονται, σε περίπτωση χορήγησης παράτασής τους, το πολύ μέχρι 30 ημερολογιακές μέρες, για την καταβολή της πλήρους ημερήσιας πρόσθετης παροχής (0,5/1000) και το πολύ μέχρι 60 ημερολογιακές ημέρες, για την καταβολή του ημίσεως της ημερήσιας πρόσθετης παροχής (0,25/1000), ασχέτως εάν οι χορηγούμενες παρατάσεις είναι μεγαλύτερες.}
β) Από την ανωτέρω διάταξη προκύπτει ότι, αν η κατασκευή των έργων καθυστερήσει πέραν των εξήντα ημερών, έστω και για λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητα των κατασκευαστών, δεν καταβάλλεται πριμ.
Η συμβατική αυτή πρόβλεψη, συμπληρώνει επιτρεπτά, το νομοθετικό πλαίσιο, της ενδοτικού δικαίου διάταξης του άρθρου 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 και στηρίζεται ευθέως στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού, στην οποία, ρητά αναφέρεται, μεταξύ των άλλων, ότι η σύμβαση, μπορεί να προβλέπει και κάθε θέμα που σχετίζεται με την αναγνώριση των προθεσμιών για την πραγματοποίηση της πρόσθετης καταβολής.
Κατά συνέπεια, κατά την κρατήσασα στο Τμήμα άποψη, δεν είναι δυνατή η καταβολή της συμβατικά προβλεπομένης, σύμφωνα με το άρθρο 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, πρόσθετης καταβολής (πριμ), στους εργολήπτες δημοσίων έργων, οι οποίοι, έστω και για λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητά τους, δεν θα δυνηθούν να ολοκληρώσουν έγκαιρα την κατασκευή των έργων, όταν στα συμβατικά τεύχη υπάρχει πρόβλεψη, ότι, η υπέρβαση των αρχικών συμβατικών προθεσμιών, για χρονικό διάστημα άνω των εξήντα ημερών, στερεί από τους αναδόχους κατασκευής των έργων τη δυνατότητα να ζητήσουν την καταβολή του μειοψηφούντος του μετά ψήφου μέλους Χριστόδουλου Φραγκούλη, που έχει την άποψη, ότι κατ' εφαρμογή των αρχών της καλής πίστης και των αρχών που πρέπει να διέπουν την ερμηνεία των συμβάσεων και να οριοθετούν τη συμπεριφορά των συμβαλλομένων, οι εργολήπτες μπορούν να ζητήσουν την καταβολή του πριμ, αν η υπέρβαση των προαναφερθεισών προθεσμιών, δεν οφείλεται σε υπαιτιότητά τους.
3. Επί του δευτέρου ερωτήματος:
α) Για την ταχύτερη απορρόφηση των διατιθεμένων, για την κατασκευή των δημοσίων έργων, πιστώσεων, τα οποία χρηματοδοτούνται και από τα Κοινοτικά Ταμεία και την επίσπευση περαιώσεώς τους, με το άρθρο 1 του προεδρικού διατάγματος 487/1991 (ΦΕΚ 177/Α/1991), του οποίου η ισχύς, σύμφωνα με το άρθρο 2, αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, προστέθηκε παράγραφος 4 στο άρθρο 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, με την οποία προβλέφθηκε η δυνατότητα καταβολής πριμ, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων και για τις εργολαβίες που βρισκόντουσαν σε εξέλιξη κατά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω διατάγματος. Ειδικότερα στο προεδρικό διάταγμα 487/1991 ορίζεται κατά λέξη ότι:
{Για την επίσπευση περαίωσης των εκτελούμενων έργων που συγχρηματοδοτούνται από τα Κοινοτικά Ταμεία μπορεί να χορηγείται πρόσθετη καταβολή (πριμ). Η πρόσθετη αυτή καταβολή (πριμ), χορηγείται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μετά από γνώμη του Συμβουλίου Δημοσίων Έργων. Με την απόφαση αυτή καθορίζονται το ποσό που δεν μπορεί να υπερβαίνει το 5% της υπολειπόμενης συμβατικής δαπάνης του έργου, ο χρόνος επίσπευσης και οι σχετικές λεπτομέρειες.}
β) Από τα στοιχεία του υπηρεσιακού φακέλου προκύπτει ότι, στις εργολαβίες που έχουν ήδη αναφερθεί, αναμένεται μετά βεβαιότητας η υπέρβαση των, υπό του άρθρου 23 παράγραφος 2 περίπτωση 2, προθεσμιών για την ολοκλήρωση της κατασκευής των έργων, για λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητα των αναδόχων, αλλά σχετιζομένους κυρίως με την καθυστέρηση εγκρίσεως των μελετών από το Δημόσιο και την απελευθέρωση των χώρων για την κατασκευή των έργων.
Τα έργα αυτά χρηματοδοτούνται και από τα Κοινοτικά Ταμεία και το Δημόσιο ενδιαφέρεται, για την κατά το δυνατόν, ταχύτερη περαίωσή τους, έστω και μετά την πάροδο των προαναφερθεισών προθεσμιών, για την ταχύτερη απορρόφηση των Κοινοτικών πιστώσεων, αλλά και τον περιορισμό των οχλήσεων που προκαλούνται, κατά τη διάρκεια της κατασκευής τους και την απόλαυση των αναμενόμενων ωφελειών από την απόδοσή τους στο κοινωνικό σύνολο (ταχύτερη και ασφαλέστερη κυκλοφορία κ.λ.π.).
Ενόψει λοιπόν της καταστάσεως αυτής τίθεται το δεύτερο ερώτημα που έχει ήδη περιληπτικά αναφερθεί.
4. Από τη διατύπωση του κειμένου του προπαρατεθέντος προεδρικού διατάγματος 487/1991 προκύπτει ότι, η δυνατότητα καταβολής πριμ αφορά, κατά κύριο λόγο, στις εργολαβίες στις οποίες δεν υπήρχε συμβατική πρόβλεψη, σύμφωνα με τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 609/1985.
Από αυτό όμως, δεν μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα, ότι απαγορεύεται η καταβολή πριμ, σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα 487/1991, στις περιπτώσεις συμβάσεων, που υπήρχε εξαρχής σχετική πρόβλεψη σύμφωνα με το άρθρο 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 αλλά, υπό προϋποθέσεις η πλήρωση των οποίων δεν κατέστη δυνατή, από λόγους μη αναγόμενους σε υπαιτιότητα των αναδόχων, έστω και αν, κατά την κρίση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, συντρέχουν οι προϋποθέσεις καταβολής του. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο γεγονός ότι, ο κανονιστικός νομοθέτης με το προεδρικό διάταγμα 487/1991, θέλησε να προωθήσει την ταχύτερη περαίωση των εκτελούμενων έργων, που χρηματοδοτούνται και από τα Κοινοτικά Ταμεία, και κατά τη διατύπωση του σχετικού κειμένου λογικό ήταν, να είχε κατά κύριο λόγο υπόψη του, τις εργολαβίες εκείνες στις οποίες δεν υπήρχε σχετική συμβατική πρόβλεψη, αλλά προφανώς δεν είχε κανένα λόγο, να στερήσει αυτής της δυνατότητας και τις εργολαβίες εκείνες στις οποίες υπήρχε μεν, συμβατική πρόβλεψη αλλά, υπό όρους, η πλήρωση των οποίων, κατέστη ανέφικτη, χωρίς υπαιτιότητα των αναδόχων.
Τέτοια θέση άλλωστε, ούτε ρητά διατυπώνεται στο προεδρικό διάταγμα 487/1991, ούτε έμμεσα, από την ανάγκη που ήλθε να θεραπεύσει προκύπτει, και ουδείς λόγος συντρέχει, να στερηθεί ο κύριος του έργου της δυνατότητας καλύτερης εξυπηρετήσεως των αναγκών του έργου και του κοινωνικού συνόλου, δια της προβλέψεως καταβολής πριμ και οι ανάδοχοι της σχετικής οικονομικής ωφέλειας, σε περίπτωση που ανταποκριθούν στις προϋποθέσεις καταβολής του, τιθέμενοι σε χειρότερη θέση, έναντι συναδέλφων τους, οι οποίοι ανέλαβαν την κατασκευή έργων, στα οποία δεν υπήρχε πρόβλεψη καταβολής πριμ.
Κατά συνέπεια, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, είναι δυνατή η καταβολή του, υπό του προεδρικού διατάγματος 487/1991 προβλεπομένου πριμ, σε αναδόχους δημοσίων έργων και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες, υπήρχε συμβατική πρόβλεψη καταβολής πριμ, σύμφωνα με το άρθρο 37 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, αλλά υπό προϋποθέσεις, η τήρηση των οποίων δεν κατέστη εφικτή, χωρίς υπαιτιότητα των αναδόχων.
Αθήνα, 18-01-1993
Θεωρήθηκε
Ο Νομικός Σύμβουλος του Κράτους
Ο Εισηγητής