Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 402/2002 (12-06-2002)

 

Αριθμός ερωτήματος: 1433/25-01-2002 Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων - Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου

 

Περίληψη ερωτήματος: Αν σε περίπτωση σύστασης δουλείας διόδου σε ακίνητο είναι δυνατόν α) άνωθεν αυτής και σε τμήμα της να επιτραπεί η προβολή εξώστη και β) αν επιτρέπεται η περαιτέρω δόμηση επάνω από την δουλεία διόδου, με πλήρη κάλυψη του χώρου διάβασης και την δημιουργία στοάς.

 

Σχετικά με το παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Α') γνωμοδότησε ως ακολούθως:

 

Α. Σύμφωνα με το άρθρο 25 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (νόμος 1577/1985), το οποίο διατηρήθηκε σε ισχύ και με τον νέο Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό (νόμος 2831/2000):

 

{Απαγορεύεται η σύσταση δουλειών, οι οποίες συνεπάγονται περιορισμό της δυνατότητας ανέγερσης ή επέκτασης των κτιρίων ή εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις. Από την απαγόρευση αυτή εξαιρείται η δουλεία διόδου, εφόσον αποτελεί τη μοναδική δίοδο προς κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου ή αυτοτελούς από πλευράς δόμησης ορόφου. Δικαιοπραξίες που αντιβαίνουν στις διατάξεις της παραγράφου αυτής είναι απολύτως άκυρες.}

 

Επίσης κατ' άρθρο 21 του Κτιριοδομικού Κανονισμού:

 

{Όπου η είσοδος ή η έξοδος κτιρίου ή δομικού έργου βρίσκεται σε αίθριο ή απέχει από την πλησιέστερη σε αυτή είσοδο του οικοπέδου περισσότερο από 30 m, μετρούμενα κατά μήκος φυσικής όδευσης, απαιτείται δίοδος προσπέλασης πεζών και τροχοφόρων προς αυτή την είσοδο ή έξοδο, με τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

 

α. Ελεύθερο πλάτος στη στενότερη θέση της τουλάχιστον 3,5 m

β Ελεύθερο ύψος κάτω από οποιοδήποτε στοιχείο τουλάχιστο 3,0 m

γ. Όπου δεν είναι ευθύγραμμη, ακτίνα καμπυλότητας της εξωτερικής περιμέτρου της τουλάχιστο 3,5 m

δ. Μέγιστη κλίση προς το οριζόντιο επίπεδο 7% σε τμήμα μήκους 5 m από την είσοδο στο οικόπεδο και 17% για το υπόλοιπο τμήμα της ...}

 

Εξάλλου ο Αστικός Κώδικας καθορίζοντας την έκταση της δουλείας και τα πλαίσια ενάσκησης της ορίζει:

 

α) στο άρθρο 1124 ότι:

 

{το δικαίωμα της δουλείας εκτείνεται μόνο έως την εξυπηρετούμενη ανάγκη του δεσπόζοντος. Νέες ανάγκες του, σε περίπτωση αμφιβολίας, δεν συνεπάγονται διαφορετική επιβάρυνση για τον κύριο του δουλεύοντος}

 

β) στο άρθρο 1125 ότι:

 

{στο δικαίωμα της δουλείας περιλαμβάνεται κάθε πράξη του δικαιούχου που είναι αναγκαία για την άσκησή της. Οφείλει όμως αυτός να ασκεί το δικαίωμά του με κάθε δυνατή φειδώ ως προς τα συμφέροντα ταυ κυρίου του δουλεύοντος.}

 

Τέλος κατ' άρθρο 1121 του Αστικού Κώδικα:

 

{πραγματικές δουλείες συνιστώνται με δικαιοπραξία ή χρησικτησία...}

 

Β. Από τις προεκτεθείσες διατάξεις προκύπτει ότι:

 

α) Υπό τον ισχύοντα Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό επιτρέπεται η σύσταση δουλείας διόδου, που συνεπάγεται περιορισμούς στη δυνατότητα ανεγέρσεως ή επέκτασης κτιρίου, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού και του Κτιριοδομικού Κανονισμού, με τις οποίες διασφαλίζεται, σε κάθε περίπτωση, η μοναδική είσοδος σε κοινόχρηστο χώρο οικοπέδου ή κτιρίου.

 

β) Οι κανόνες του άρθρου 1124 του Αστικού Κώδικα, ότι το δικαίωμα της δουλείας εκτείνεται μόνο ως την εξυπηρετούμενη ανάγκη του δεσπόζοντος και κατά συνέπεια η ωφέλεια που αποκομίζει το δεσπόζον δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερη από τις ανάγκες του, είναι αναγκαστικού δικαίου και αντίθετη συμφωνία δεν αποτελεί νόμιμο περιεχόμενο της δουλείας.

 

γ) Ως προς τα όρια ενάσκησης της δουλείας ισχύουν η αρχή του μέτρου ανάγκης προς άσκηση δουλείας από τον δικαιούχο και η αρχή της φειδούς προς τα συμφέροντα του κυρίου του δουλεύοντος.

 

Με φειδώ δε άσκηση του δικαιώματος της δουλείας, είναι η αποφυγή της άσκησης του δικαιώματος (της δουλείας) κατά τρόπο που θα βλάπτει, χωρίς ανάγκη, το συμφέρον του κυρίου του δουλεύοντος.

 

δ) Τέλος, ότι η έκταση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων του κυρίου του δεσπόζοντος ακινήτου ανευρίσκεται κατ' αρχήν στη συστατική πράξη της δουλείας και από την βούληση των μερών που δηλώθηκε σ' αυτήν (Βλέπε Άρειο Πάγο 1095/1997, Δικαιοσύνη 1998 (1299) Αστικός Κώδιξ (κατ' άρθρο ερμηνεία) Εμπράγματο Δίκαιο Α. Γεωργιάδης - Μιχάλη Σταθόπουλου Αστικό Δίκαιο - Δουλείες, μεταγραφή, κτηματολόγιο, άρθρα 1124, 1125 του Αστικού Κώδικα Νικ. Τριάντου).

 

Γ. Εν προκειμένω τίθεται το ερώτημα, αν σε περίπτωση σύστασης δουλείας διόδου σε ακίνητο, είναι δυνατόν, άνωθεν της διόδου και σε τμήμα της να επιτραπεί η προβολή εξώστη και περαιτέρω αν επιτρέπεται η δόμηση με πλήρη κάλυψη του χώρου διάβασης και τη δημιουργία στοάς.

 

Ουσιαστικά, δηλαδή, ερωτάται, εάν δεσμεύεται ή όχι η αέρινη στήλη της επιφανείας της διόδου κατά το ύψος της.

 

Σύμφωνα με την προεκτεθείσα ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων, στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται, τηρουμένων των ισχυουσών πολεοδομικών διατάξεων, η προβολή εξώστη ή η δημιουργία στοάς, εκτός εάν από το συστατικό τίτλο της δουλείας προκύπτουν ρητές απαγορεύσεις, οι οποίες συμπορεύονται με τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις και τις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις του αστικού κώδικα για την έκταση της δουλείας.

 

Δ. Κατόπιν των ανωτέρω το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Α') γνωμοδοτεί ομόφωνα ότι σε περίπτωση που έχει συσταθεί δουλεία διόδου σε ακίνητο, είναι δυνατόν άνωθεν της διόδου αυτής να επιτραπεί τόσο η προβολή εξώστη, όσο και η περαιτέρω δόμηση με πλήρη κάλυψη του χώρου διάβασης και τη δημιουργία στοάς, υπό την προϋπόθεση, ότι τηρούνται οι ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις και δεν υπάρχουν αντίθετες ρητές απαγορεύσεις από τον τίτλο συστάσεως της δουλείας, σύμφωνες όμως με τις αναγκαστικού δικαίου διατάξεις του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού και του αστικού κώδικα.

 

Αθήνα 04-07-2002

 

Η Εισηγήτρια