ΣτΕ 2970/1999
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 2970/1999
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Ε'
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 10-03-1999, με την εξής σύνθεση: Σ. Σαρηβαλάσης, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Κ. Μενουδάκος, Αθανάσιος Ράντος, Σύμβουλοι, Ελένη Τσούμπα - Δαρζέντα, Μ. Κωνσταντινίδου, Πάρεδροι. Γραμματέας ο Β. Μαντζουράνης.
Δια να δικάσει την από 24-11-1995 αίτηση:
των: 1) __________ και 2) __________, κατοίκων Παροικιάς Πάρου, οι οποίοι παρέστησαν με την δικηγόρο Βιολέτα Κασσέρη (Αριθμός Μητρώου 8505), που την διόρισαν με πληρεξούσιο,
κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Κ. Χαραλαμπίδη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες ζητούν να ακυρωθούν:
1) το από 30-08-1995 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 743/Δ/1995), περί εγκρίσεως τμήματος της πολεοδομικής ενότητας του οικισμού Παροικιάς του Δήμου Πάρου Ν. Κυκλάδων και τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου,
2) η υπ' αριθμόν 30951/1262/1990 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Έγκριση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του ιδίου ως άνω οικισμού (ΦΕΚ 220/Δ/1990), όπως επαναδημοσιεύθηκε με την 67196/3440/1992 απόφαση του Υφυπουργού του ιδίου ως άνω Υπουργείου (ΦΕΚ 624/Δ/1990),
3) η υπ' αριθμόν 62626/3179/1995 απόφαση της Υφυπουργού του ιδίου ως άνω Υπουργείου Χαρακτηρισμός ως πυκνοδομημένων τμημάτων της πολεοδομικής ενότητος του ιδίου ως άνω οικισμού,
4) η υπ' αριθμόν 4065/737/1993 απόφαση του ιδίου ως άνω Υπουργού Έγκριση πολεοδομικής προμελέτης της πολεοδομικής ενότητας του ιδίου ως άνω οικισμού και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητού, Συμβούλου Αθανάσιου Ράντου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την πληρεξουσία των αιτούντων, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου,
Είδε τα σχετικά έγγραφα και
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως έχουν καταβληθεί τα, κατά νόμο, τέλη και το παράβολο (γραμμάτια υπ' αριθμούς 2921101, 2921103, έτους 1995 της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών και ειδικά έντυπα παραβόλου υπ' αριθμούς 2431360, 7177916, σειρά Α').
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή, η οποία εισάγεται προς συζήτηση κατόπιν εκδόσεως της υπ' αριθμόν 4868/1997 προδικαστικής αποφάσεως του Δικαστηρίου και μετά την αποστολή των αιτηθέντων με αυτή στοιχείων, οι αιτούντες, φερόμενοι ως κύριοι ακινήτων στον οικισμό Παροικιάς του Δήμου Πάρου, ζητούν την ακύρωση:
α) του από 30-08-1995 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 743/Δ/1995), με το οποίο εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη (ΠΜ) τμήματος της πολεοδομικής ενότητος του ως άνω οικισμού,
β) της υπ' αριθμόν 30951/1262/1990 αποφάσεως του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 220/Δ/1990), όπως επαναδημοσιεύθηκε με την υπ' αριθμόν 67196/3440/1992 απόφαση του οικείου Υφυπουργού (ΦΕΚ 624/Δ/1992), με την οποία εγκρίθηκε το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο του οικισμού,
γ) της υπ' αριθμόν 62626/3179/1995 αποφάσεως του αυτού Υφυπουργού, με την οποία χαρακτηρίσθηκαν ως πυκνοδομημένα τμήματα του ως άνω οικισμού και
δ) της υπ' αριθμόν 4065/737/1993 αποφάσεως του αυτού Υφυπουργού, με την οποία εγκρίθηκε η πολεοδομική προμελέτη του οικισμού.
3. Επειδή, από τις ανωτέρω πράξεις, η έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου προσβάλλεται εκπροθέσμως, πολύ μετά την πάροδο 60 ημερών από την δημοσίευση της πράξεως στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Εξ άλλου, τόσο κατά της πράξεως αυτής όσο και κατά των υπό στοιχείων γ) και δ) πράξεων, δεν προβάλλονται με την κρινομένη αίτηση ειδικοί και αυτοτελείς λόγοι ακυρώσεως. Επομένως, η αίτηση πρέπει να θεωρηθεί παραδεκτώς στρεφόμενη μόνο κατά του προτασσόμενου στο δικόγραφο προεδρικού διατάγματος εγκρίσεως της Πολεοδομικής Μελέτης του οικισμού. Εξ άλλου, οι αιτούντες, φερόμενοι, κατά τα προσκομισθέντα από αυτούς στοιχεία, ως κύριοι ακινήτων στο περιλαμβανόμενο στα όρια της Πολεοδομικής Μελέτης τμήμα του οικισμού αλλά και εντός των ορίων του κηρυχθέντος αρχαιολογικού χώρου της Παροικιάς, έχοντες δε υποβάλει ενστάσεις κατά το στάδιο της διοικητικής προδικασίας, με έννομο συμφέρον ασκούν την κρινομένη αίτηση, παραδεκτώς ομοδικούντες εφ' όσον επί πλέον προβάλλουν και κοινούς λόγους ακυρώσεως.
4. Επειδή, κατά την έννοια του άρθρου 50 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932 περί αρχαιοτήτων (από [ΠΔ] 09-08-1932 προεδρικό διάταγμα), όπως ισχύει, με το οποίο θεσπίζεται υποχρέωση λήψεως αδείας από το Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να εκτελεσθεί οποιαδήποτε εργασία ή έργο επί ή πλησίον αρχαίου, ερμηνευόμενου και εν όψει της κατ' άρθρο 24 παράγραφοι 1 και 6 του Συντάγματος υποχρεώσεως προστασίας των μνημείων και των αρχαιοτήτων ως στοιχείων του πολιτιστικού περιβάλλοντος, δεν απαγορεύεται μεν, κατ' αρχήν, απολύτως η πολεοδόμηση περιοχής τμήμα της οποίας έχει ήδη αρμοδίως χαρακτηρισθεί, κατά την ως άνω διάταξη, ως αρχαιολογικός χώρος. Κατά την ένταξη όμως του χώρου αυτού στον πολεοδομικό σχεδιασμό πρέπει, κατά την έννοια των οικείων διατάξεων του εκάστοτε ισχύοντος οικιστικού νόμου, σε συνδυασμό ερμηνευόμενων με τις ως άνω διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου, να συνεκτιμάται ειδικώς η ως άνω υποχρέωση προστασίας των αρχαιοτήτων και να λαμβάνονται τα προσήκοντα προς προστασία μέτρα, είτε με την θέσπιση ειδικών προς τούτο όρων και περιορισμών δομήσεως και χρήσεων γης είτε με την επιλογή της θέσεως των κοινοχρήστων χώρων κατά τρόπο ώστε να εξυπηρετείται η ανάδειξη των μνημείων είτε με την εξαίρεση από τον πολεοδομικό σχεδιασμό τμημάτων ή και ολοκλήρου του κηρυχθέντος αρχαιολογικού χώρου, αν αυτό είναι αναγκαίο για την προστασία των αρχαιοτήτων. Τα μέτρα αυτά πρέπει να λαμβάνονται επί τη βάσει υποδείξεων της οικείας αρχαιολογικής υπηρεσίας, μόνη όμως η τυχόν παράλειψη της υπηρεσίας αυτής να απαντήσει σε σχετική αίτηση των πολεοδομικών υπηρεσιών δεν νομιμοποιεί την περαιτέρω πρόοδο της οικείας διαδικασίας χωρίς την απαραίτητη κατά τα προεκτεθέντα συνεκτίμηση των ως άνω δεδομένων. Εξ άλλου, η κατά τα ανωτέρω ειδική συνεκτίμηση της κηρύξεως του χώρου ως αρχαιολογικού και η κατά περίπτωση λήψη των μέτρων που μνημονεύθηκαν πρέπει να προκύπτει κατά τρόπο συγκεκριμένο από τα στοιχεία του φακέλου, προκειμένου να καθίσταται εφικτός ο ακυρωτικός έλεγχος της νομιμότητος και επάρκειας των μέτρων αυτών, η δε τελικώς εκδιδομένη πολεοδομική μελέτη πρέπει να προσυπογράφεται, εν όψει των ορισμών του άρθρου 50 του αρχαιολογικού νόμου, και από τον αρμόδιο για την χορήγηση αδείας εκτελέσεως έργων επί αρχαιοτήτων Υπουργό Πολιτισμού.
5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με το επίδικο προεδρικό διάταγμα, συνοδευόμενο από τα οικεία διαγράμματα, εγκρίθηκε η πολεοδομική μελέτη τμήματος της πολεοδομικής ενότητος του οικισμού Παροικιάς της Πάρου. Εξ άλλου προηγουμένως, με την υπ' αριθμόν Α1/3611/88/1979 απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών (ΦΕΚ 198/Β/1979), η οποία έχει εκδοθεί κατ' επίκληση των διατάξεων του άρθρου 50 του κωδικοποιημένου νόμου [Ν] 5351/1932 περί αρχαιοτήτων και συνοδεύεται από τοπογραφικό διάγραμμα, ο αυτός οικισμός είχε κηρυχθεί ως αρχαιολογικός χώρος. Η κήρυξη αυτή ειδικότερα, κατά τα αναγραφόμενα στην πράξη, αφορούσε ολόκληρη την περιοχή που περιλαμβάνεται μέσα στα αρχαία τείχη και ζώνη 300 m γύρω από αυτά. Όπως προκύπτει από την αντιπαραβολή των δύο διαγραμμάτων, αναχθέντων από την διοίκηση στην αυτή κλίμακα, κατά τα επιτασσόμενα στην προδικαστική απόφαση του Δικαστηρίου, λίαν σημαντικό τμήμα της πολεοδομούμενης περιοχής (περίπου το ήμισυ) καταλαμβάνεται από τον κηρυχθέντα ως αρχαιολογικό χώρο. Ούτε, όμως, στο κείμενο του προσβαλλόμενου διατάγματος αλλά ούτε και στα στοιχεία που το συνοδεύουν (γνωμοδοτήσεις, εισηγήσεις της υπηρεσίας) γίνεται ειδική μνεία και συνεκτίμηση του γεγονότος αυτού ούτε προκύπτει ότι λαμβάνεται οποιαδήποτε μέριμνα για την προστασία και ανάδειξη του συνόλου του αρχαιολογικού χώρου. Και ναι μεν στο προοίμιο του διατάγματος μνημονεύεται η αποστολή από την Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων προς το Υπουργείο Πολιτισμού εγγράφου. Από το έγγραφο όμως αυτό δεν προκύπτει ότι έτυχε απαντήσεως από την αρμόδια υπηρεσία. Από τα διαγράμματα εξ άλλου που συνοδεύουν το διάταγμα προκύπτει ο χαρακτηρισμός ολιγάριθμων διάσπαρτων μικρών τμημάτων της πολεοδομούμενης περιοχής ως αρχαιολογικών χώρων, χωρίς για τους χαρακτηρισμούς αυτούς να περιέχεται στα συνοδεύοντα το σχέδιο στοιχεία οιαδήποτε αιτιολογία ούτε να εκτίθεται ο λόγος για τον οποίο δεν είναι αναγκαίος ο αντίστοιχος πολεοδομικός χαρακτηρισμός για το υπόλοιπο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου. Εξ άλλου, το προσβαλλόμενο προεδρικό διάταγμα δεν προσυπογράφεται και από τον Υπουργό Πολιτισμού. Υπό τα δεδομένα αυτά το διάταγμα είναι ακυρωτέο, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο σχετικό μόνο λόγο ακυρώσεως, κατά παραδοχή της κρινομένης αιτήσεως. Η ακύρωση δε αυτή δεν αφορά μόνον το τμήμα της πολεοδομούμενης περιοχής που έχει χαρακτηρισθεί ως αρχαιολογικός χώρος αλλά ολόκληρη την περιοχή αυτή, δεδομένου ότι, εν όψει της σημαντικής εκτάσεως του αρχαιολογικού χώρου και της αλληλεξαρτήσεως των περιοχών, ο πολεοδομικός σχεδιασμός και η κατανομή των κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων πρέπει να χωρήσει εκ νέου μετά συνεκτίμηση του δεδομένου αυτού και των κατά την προηγουμένη σκέψη μέτρων που πρέπει, κατά περίπτωση, να ληφθούν.
Δια ταύτα
Δέχεται εν μέρει την κρινομένη αίτηση.
Ακυρώνει το από 30-08-1995 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 743/Δ/1995), κατά το σκεπτικό.
Διατάσσει την επιστροφή του παραβόλου.
Επιβάλλει εις βάρος του Δημοσίου την δικαστική δαπάνη του αιτούντων, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 28.000 δραχμών.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 11-03-1999
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος
Ο Γραμματέας
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 29-09-1999.