ΣτΕ 3485/1996
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 3485/1996
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Α
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 20-02-1995 με την εξής σύνθεση : Δ. Μαργαρίτης, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Α Τμήματος, Φ. Κατζούρος, Π.Ζ. Φλώρος, Σύμβουλοι, Γ. Παπαγεωργίου, Α. Καλογεροπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ε. Κουμεντέρη, Γραμματέας του Α Τμήματος.
Για να δικάσει την από 20-03-1991 αίτηση:
της εταιρίας με την επωνυμία __________, που εδρεύει στο Κάτω Χαλάνδρι Αττικής, Λεωφόρος Μεσογείων αριθμός 357-359, η οποία παρέστη με το δικηγόρο Κωνσταντίνο Αλεξίου (αριθμός μητρώου 4518), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των Υπουργών: 1) Οικονομικών και 2) Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Θεόδωρο Θεοφανόπουλο, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή η αναιρεσείουσα εταιρεία επιδιώκει να αναιρεθεί η υπ' αριθμόν 3716/1990 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Συμβούλου Φ. Κατζούρου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της αναιρεσείουσας εταιρείας, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο των Υπουργών, που ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, σε αίθουσα του δικαστηρίου,
Είδε τα σχετικά έγγραφα
και σκέφθηκε κατά τον νόμο
1. Επειδή διά την υπό κρίσιν αίτηση κατεβλήθησαν τα κατά νόμον τέλη και παράβολον, ως προκύπτει εκ του υπ' αριθμόν 6804170 του έτους 1991 γραμματίου της Δημοσίας Οικονομικής Υπηρεσίας Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών και των υπ' αριθμόν 2806847 και 2806889 ειδικών γραμματίων παραβόλου.
2. Επειδή διά της υπό κρίσιν αιτήσεως η αναιρεσείουσα ανώνυμος εταιρία, εκδοχέας των δικαιωμάτων της κοινοπραξίας δύο ανωνύμων εταιριών, αναδόχου του δημοσίου έργου της κατασκευής κλειστού γυμναστηρίου ΕΚΓΑ Νέου Φαλήρου δυνάμει συμβάσεως που καταρτίστηκε μεταξύ της κοινοπραξίας ταύτης και της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού κατά το έτος 1980, διώκει την αναίρεση της υπ' αριθμόν 3716/1990 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, διά της οποίας απερρίφθη προσφυγή της αναιρεσειούσης ανωνύμου εταιρίας κατά της σιωπηρής απορρίψεως υπό του Υπουργού Πολιτισμού αιτήσεως θεραπείας της ιδίας κατά της παραλείψεως του Γενικού Γραμματέως Αθλητισμού, αποτελούντος την Προϊσταμένη αρχήν, να αποφανθεί επί ενστάσεως της αυτής ανωνύμου εταιρίας κατά του 9ου Συγκριτικού Πίνακα και του 9ου Πρωτοκόλλου Κανονισμού νέων τιμών μονάδος, καθ' ο μέρος δεν εγένοντο δεκτές διάφορες αξιώσεις αυτής.
3. Επειδή, ναι μεν εις την υπό κρίσιν αίτηση το αναιρεσίβλητο Ελληνικό Δημόσιον μνημονεύεται ως εκπροσωπούμενο υπό των Υπουργών Οικονομικών ως και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ενώ κατά την ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών δίκην παρέστη ως εκπροσωπών το καθ' ου η προσφυγή Ελληνικό Δημόσιον ο Υπουργός Πολιτισμού, παράλειψις του οποίου προσβάλλεται διά της προσφυγής, πλην, ως προκύπτει εκ των υπ' αριθμόν Β2934 και Β2935 από 29-12-1994 εκθέσεων επιδόσεως του δικαστικού επιμελητού του Πρωτοδικείου Αθηνών, αντίγραφον της υπό κρίσιν αιτήσεως, της πράξεως του Προέδρου του Α Τμήματος περί ορισμού εισηγητού και δικασίμου επ' αυτής και του υπ' αριθμόν 3730/1994 πιστοποιητικού του Α Τμήματος περί μετ' αναβολή συζητήσεως της υποθέσεως κατά την δικάσιμο της 20-02-1995 κοινοποιήθηκαν νομοτύπως εις τον Υπουργόν Πολιτισμού, κατά τον τρόπον δε τούτον καλύφθηκε η ως άνω πλημμέλεια του δικογράφου της υπό κρίσιν αιτήσεως, νομίμως δ' εχώρησε η επί της υποθέσεως ταύτης συζήτησις παρά την μη παράσταση του Υπουργού τούτου και, συνεπώς, απορριπτέα αποβαίνουν τα υπό του Ελληνικού Δημοσίου περί του αντιθέτου υποστηριζόμενα, πρέπει όμως να κηρυχθεί άκυρος η επ' ακροατηρίου παράστασις των μη εκπροσωπούντων εν προκειμένω το Ελληνικό Δημόσιον ετέρων δύο Υπουργών.
4. Επειδή κατόπιν των ανωτέρω, η υπό κρίσιν αίτησις, ασκηθείσα εμπροθέσμως και μετ' εννόμου συμφέροντος, είναι τύποις δεκτή.
5. Επειδή το άρθρον 12 του εν προκειμένω εφαρμοστέου νομοθετικού διατάγματος [Ν] 1266/1972 προβλέπει εις μεν την παράγραφο 1 ότι, εάν η αρτιότης του έργου επιβάλλει την αύξηση εργασιών εις ποσότητας ανωτέρας των εν τη αρχική συμβάσει οριζομένων, εκτελούνται αυτές υποχρεωτικώς υπό του αναδόχου με τις συμβατικές τιμές μονάδος, εφ' όσον η επερχόμενη αύξησις της δαπάνης δι' εκάστην ομάδα ομοειδών, κατά την περί τούτου διά του συμβατικού προϋπολογισμού διάκριση, εργασιών δεν υπερβαίνει το εν τέταρτον (1/4) της αντιστοίχου, υπό του αρχικού προϋπολογισμού της συμβάσεως, προβλεπομένης δαπάνης (...), εις δε την παράγραφο 2 ότι, εάν παραστεί ανάγκη εκτελέσεως νέων εργασιών μη προβλεπομένων υπό της συμβάσεως, ο ανάδοχος του έργου υποχρεούται να εκτελέσει αυτές αμειβόμενος διά κανονιζόμενων τιμών μονάδων αντιστοίχων προς τις νέες εργασίες, εφ' όσον η συνολική δαπάνη διά την εκτέλεσιν των νέων εργασιών δεν υπερβαίνει το εν τέταρτον (1/4) της συνολικής τοιαύτης του συμβατικού προϋπολογισμού και ότι, εν περιπτώσει υπάρξεως παρεμφερών μονάδων εργασίας, ως νέες εργασίες διά τον υπολογισμό του ποσοστού τούτου νοούνται μόνον οι επί πλέον ή έλαττον εργασίες από της εγγύτερης συμβατικώς τιμολογηθείσας τοιαύτης, αθροιστικώς λαμβανόμενες και ότι πέραν του ως άνω ποσοστού εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της προηγουμένης παραγράφου.
Εξ ετέρου το περί εκτελέσεως του νομοθετικού διατάγματος τούτου προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 475/1976 προβλέπει εις το άρθρον 22, μεταξύ άλλων, ότι (παράγραφος 1) ο ανάδοχος υποχρεούται να εφαρμόζει πιστά τα εγκεκριμένα διαγράμματα, να τηρεί τις διαστάσεις και την διάταξη των διαφόρων μερών των έργων και να συμμορφώνεται επακριβώς προς τις διατάξεις των οικείων συγγραφών υποχρεώσεων και τις ενδείξεις των σχετικών στοιχείων της συμβάσεως, ότι (παράγραφος 3) ο ανάδοχος εις ουδεμίαν αποζημίωση δικαιούται διά γενόμενες άνευ εγγράφου διαταγής μεταβολές, συνεπαγόμενες μείζονα δαπάνη έστω και αν οι μεταβολές αυτές καθιστούν το έργον στερεότερο ή βελτιώνουν την μορφήν του (...) και ότι (παράγραφος 4) ο ανάδοχος ουδεμίαν έχει υποχρέωσιν όπως συμμορφωθεί προς διαταγές που δίδονται σε αυτό προφορικώς, εις περίπτωσιν δε κατά την οποίαν η διαταγή λόγω του επείγοντος χαρακτήρος δοθεί επί τόπου των έργων, καταχωρίζεται εις το ημερολόγιον, ρυθμίζονται δ' εις την διάταξη αυτή η τηρητέα διαδικασία κατά διαφόρους περιπτώσεις δόσεως τοιαύτης διαταγής.
Περαιτέρω, το αυτό προεδρικό διάταγμα προβλέπει εις το άρθρον 31 τα του κανονισμού, κατόπιν αιτήσεως του αναδόχου, των τιμών μονάδος των νέων εργασιών, εάν κατά την κατασκευήν του έργου παραστεί ανάγκη εκτελέσεως τοιούτων εργασιών, ο οποίος κανονισμός ενεργείται διά πρωτοκόλλου συντασσομένου υπό του προϊσταμένου της διευθυνούσης το έργον υπηρεσίας και εγκρινομένου υπό της προϊσταμένης αρχής, και κατά την εις την διάταξη ταύτη διαδικασίαν, εις την παράγραφο 1 του άρθρου 32 ότι, εάν κατά την εκτέλεσιν των έργων παραστεί ανάγκη μεταβολής των κατά τον προϋπολογισμό της συμβάσεως ποσοτήτων εργασιών ή προσθήκης νέων εργασιών, συντάσσεται συγκριτικός πίνακας προσδιορίζων τις αναγκαίας μεταβολές των κονδυλίων και της αντιστοίχου δαπάνης, ότι, εάν εις τον συγκριτικό πίνακα περιλαμβάνονται και εργασίες διά τις οποίες δεν υφίστανται τιμές μονάδος, συνοδεύεται ούτος και υπό πρωτοκόλλου κανονισμού τιμών μονάδος νέων εργασιών κατά το άρθρον 31 του παρόντος, ότι ο συγκριτικός πίνακας συντάσσεται υπό του προϊσταμένου της διευθυνούσης Υπηρεσίας κατ' αντιπαράσταση του αναδόχου ή και εν απουσία αυτού, εάν ούτος κληθείς δεν ενεφανίσθη και ότι οι διά του συγκριτικού πίνακα καθοριζόμενες εργασίες θα εκτελεσθούν με τις αυτές τιμές και τους αυτούς όρους της αρχικής συμβάσεως, εξαιρέσει των συμβατικών προθεσμιών δι' ας εφαρμόζεται το άρθρον 36 του προεδρικού διατάγματος τούτου, εις την παράγραφο 3 του αυτού άρθρου ότι, εάν παρίσταται ανάγκη εκτελέσεως προσθέτων εργασιών επείγοντος χαρακτήρος, δύναται να εγκριθεί η εκτέλεσις τούτων, μετά γνώμη του αρμοδίου τεχνικού συμβουλίου, προ της συντάξεως συγκριτικού πίνακα κατά τα εκεί ειδικότερα οριζόμενα, εις την παράγραφο 9 του άρθρου τούτου ότι εις την περίπτωσιν τροποποιήσεως του προϋπολογισμού κατά το άρθρον τούτο εφαρμόζονται αναλόγως, μεταξύ άλλων, και η περί εγκρίσεως υπό της προϊσταμένης αρχής της τροποποιήσεως ταύτης του προϋπολογισμού διάταξις της παραγράφου 9 του προηγουμένου άρθρου 31.
Κατά την έννοια των διατάξεων τούτων, συντρέχει νόμιμος περίπτωσις συντάξεως πρωτοκόλλου κανονισμού τιμών νέων εργασιών ως και συγκριτικού πίνακα όταν προς επίσπευση της περατώσεως του έργου παραστεί ανάγκη αυξήσεως των ποσοτήτων των εργασιών δι' υπερωριακής απασχολήσεως του προσωπικού και των λοιπών συμβαλλόντων εις την εκτέλεσιν αυτού, εφ' όσον τούτο συνεπάγεται αύξηση των δαπανών του αναδόχου. Ούτος όμως δεν δύναται να υποχρεώσει τον κύριον του έργου να παράσχει εις τούτον αποζημίωση δι' αύξηση των εργασιών εις την οποίαν προέβη κατόπιν προφορικώς δοθείσης εντολής, εάν αυτή δεν καταχωρίσθηκε εις το ημερολόγιον και ετηρήθη η νόμιμος διαδικασία.
6. Επειδή, ως προκύπτει εκ της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως σε συνδυασμό προς τα λαμβανόμενα υπ' όψιν κατ' αναίρεση δικόγραφα, η αναιρεσείουσα ανώνυμος εταιρία παραπονέθηκε δι' ενστάσεως κατά του 9ου Συγκριτικού Πίνακα εργασιών του αναληφθέντος υπό ταύτης δημοσίου έργου της ανεγέρσεως κλειστού γυμναστηρίου εις Νέον Φάληρον, ισχυριζόμενη ότι κατόπιν δοθείσης εις αυτήν προφορικής εντολής υπό υπηρεσιακών και πολιτικών παραγόντων προς επιτάχυνση του ρυθμού εκτελέσεως του έργου τούτου ώστε να είναι περατωμένο εντός του μηνός Φεβρουαρίου 1985 αντί της κατά την σύμβαση προθεσμίας της 31-03-1985, υπεβλήθη εις δαπάνες 100.000.000 περίπου δραχμών δι' υπερωριακή απασχόληση του προσωπικού, αύξηση της αμοιβής των υπεργολάβων, αύξηση των δαπανών δομήσεως και λοιπά έξοδα, προσφυγή δε της αναιρεσειούσης ανωνύμου εταιρίας κατά της σιωπηρής απορρίψεως υπό του Υπουργού Πολιτισμού αιτήσεως θεραπείας κατά της παραλείψεως της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού ν' αποφανθεί επί της ενστάσεως ταύτης, απερρίφθη διά της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως διά τον λόγον ότι διά την επίσπευση των εργασιών δεν υπήρξε έγγραφος εντολή του κυρίου του έργου Ελληνικού Δημοσίου ούτε εγένετο καταχώρισις της προφορικής εντολής εις το ημερολόγιον του έργου, ως επιβάλλεται εκ των ανωτέρω διατάξεων, η δε ανώνυμος αυτή εταιρία δεν είχε υποβάλει αίτηση προς σύνταξιν σχετικού πρωτοκόλλου κανονισμού νέων τιμών μονάδος και ως εκ τούτου νομίμως η διευθύνουσα υπηρεσία δεν περιέλαβε εις τον 9ον Συγκριτικό Πίνακα το ως άνω ποσόν. Συμφώνως προς τα προεκτεθέντα, η αιτιολογία αυτή είναι νόμιμος και επαρκής.
7. Επειδή, ναι μεν τα άρθρα 200 και 288 του Αστικού Κώδικα ως αποδίδοντα γενικές αρχές του δικαίου, είναι εφαρμοστέα αναλόγως και επί συμβάσεων περί εκτελέσεως δημοσίων έργων, εν όψει όμως του ότι, κατά τα προεκτεθέντα, ο ανάδοχος δεν δύναται να υποχρεώσει τον κύριον του έργου να ανορθώσει επιβάρυνση την οποίαν υπέστη εκ της αυξήσεως των εργασιών κατόπιν προφορικής εντολής μη καταχωρισθείσης εις το ημερολόγιον του έργου, βεβαιώνεται δε διά της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως ότι δεν εγένετο καταχώρισις εις το ημερολόγιον του έργου της προφορικής εντολής προς επίσπευση των εργασιών, η οποία φέρεται δοθείσα εις την αναιρεσείουσα ανώνυμο εταιρία, νομίμως, αν και επί τη βάσει διαφόρου αιτιολογίας, εκρίθη διά της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως ότι δεν συνέτρεχαν εν προκειμένω οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 288 του Αστικού Κώδικα προς ικανοποίηση της αξιώσεως ταύτης της αναιρεσειούσης ανωνύμου εταιρίας και, συνεπώς, είναι απορριπτέα ως αβάσιμα τα διά της υπό κρίσιν αιτήσεως περί του αντιθέτου προβαλλόμενα. Κατόπιν τούτου, αποβαίνει αλυσιτελής η εξέτασις των παραπόνων της αναιρεσειούσης ανωνύμου εταιρίας διά των στρεφομένων κατά των ειδικότερων αιτιολογιών της αναιρεσιβαλλόμενης αποφάσεως, διά των οποίων αιτιολογιών απορρίπτεται το αίτημα της αναιρεσειούσης ταύτης εταιρίας, καθ' ο μέρος ερείδεται επί του άρθρου 288 του Αστικού Κώδικα. Κατ' ακολουθίαν τούτων, απορριπτέα αποβαίνει η υπό κρίσιν αίτησις εις το σύνολον αυτής.
Δια ταύτα
Απορρίπτει την υπό κρίσιν αίτηση.
Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου, και
Επιβάλλει εις την αναιρεσείουσα ανώνυμο εταιρία την δικαστική δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου εκ δραχμών 14.000.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 07-03-1995 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 28-06-1996.