ΣτΕ 4503/2009
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 4503/2009
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Ε
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 07-02-2007, με την εξής σύνθεση: Κ. Μενουδάκος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε' Τμήματος, Αθανάσιος Ράντος, Ιωάννης Μαντζουράνης, Σύμβουλοι, Ρ. Γιαννουλάτου, Χρήστος Λιάκουρας, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ειρήνη Βαϊδάνη.
Για να δικάσει την από 10-12-1998 αίτηση:
του __________, κατοίκου Αθηνών, οδός __________, αριθμός __________, ο οποίος παρέστη με τους δικηγόρους: 1) Κ. Χιώλο (Αριθμός Μητρώου 2192) και 2) Κ. Τσεβρένη (Αριθμός Μητρώου 6990), που τους διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά του Υπουργού Γεωργίας και ήδη Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οποίος παρέστη με τον Β. Κουρούμαλη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν 6/1994 απόφαση της Δευτεροβάθμιας Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων Εφετείου Κρήτης και κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Παρέδρου Ρ. Γιαννουλάτου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τους πληρεξουσίους του αιτούντος, οι οποίοι ανέπτυξαν και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησαν να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως έχουν καταβληθεί τα νόμιμα τέλη και το παράβολο (0451824 - 5/1998 διπλότυπα της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας Ενσήμων και Δικαστικών Εισπράξεων Αθηνών και 1546688/1998 ειδικό έντυπο παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή, όπως συμπληρώθηκε με δικόγραφο προσθέτων λόγων, ζητείται, παραδεκτώς, η ακύρωση της 6/1994 αποφάσεως της Δευτεροβαθμίου Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων του Εφετείου Κρήτης, με την οποίαν έγινε δεκτό ότι έκταση, εμβαδού 118.700 m2, στην θέση Λίμνη Πρέβελη της πρώην Κοινότητος Λευκογείων (ήδη Δήμου Φοίνικα) του νομού Ρεθύμνης, φερομένη ως ανήκουσα στον αιτούντα, έχει δασικό χαρακτήρα.
3. Επειδή, το άρθρο 14 του νόμου 998/1979 (ΦΕΚ 289/Α/1979), θεσπίζει ειδική ενδικοφανή διαδικασία για τον χαρακτηρισμό εκτάσεως ως δασικής ή μη, με πράξη του αρμοδίου δασάρχου, η οποία:
{δέον να είναι προσηκόντως αιτιολογημένη δι' αναφοράς εις την μορφολογία του εδάφους, το είδος, την σύνθεση, την έκταση της βλαστήσεως και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αυτής, τις τυχόν επελθούσας προσφάτως αλλοιώσεις ή καταστροφές, ως και εις παν έτερον χρήσιμο στοιχείον προς χαρακτηρισμό της εκτάσεως} (παράγραφος 2).
Η απόφαση του δασάρχου υπόκειται σε αντιρρήσεις και εν συνεχεία σε προσφυγή ενώπιον της κατά το άρθρο 10 του ιδίου νόμου πρωτοβαθμίου και δευτεροβαθμίου επιτροπής, η οποία:
{λαμβάνουσα υπ' όψιν τον σχετικό φάκελο και τις προτάσεις του ενδιαφερομένου ως άνω ιδιώτη, νομικού προσώπου ή δημοσίας υπηρεσίας, δυναμένη δε και να διενεργήσει αυτοψία προς μόρφωση ασφαλέστερης γνώμης περί της υφισταμένης εν την περιοχή καταστάσεως, αποφαίνεται αιτιολογημένα ...} (παράγραφος 3).
Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι η απόφαση του δασάρχου και των οικείων Επιτροπών σχετικώς με τον χαρακτήρα ορισμένης εκτάσεως ως δασικής ή μη, πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένη με την περιγραφή της μορφολογίας του εδάφους, του είδους, της συνθέσεως, της πυκνότητας και των ιδιαιτέρων χαρακτηριστικών της βλαστήσεως. Η αιτιολογία αυτή μπορεί να συμπληρώνεται και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου.
4. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως, με την 2960/17.09.1990 πράξη του Διευθυντού Δασών Ρεθύμνου, έκταση συνολικού εμβαδού 290.312,5 m2, στην θέση Λίμνη Πρέβελη της πρώην Κοινότητος Λευκογείων (ήδη Δήμου Φοίνικα) του νομού Ρεθύμνης, στην οποία περιλαμβάνεται και η επίδικη έκταση, εμβαδού 118.700 m2, χαρακτηρίσθηκε κατά ένα μέρος αυτής, εμβαδού 87.925 m2 (τμήμα ΙΙ), ως δάσος της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979, κατά δε το έτερο τμήμα εμβαδού 202.387,5 m2 (τμήμα Ι), χαρακτηρίσθηκε ως δασική έκταση της παραγράφου 2 του ιδίου ως άνω άρθρου. Για τον χαρακτηρισμό αυτόν ο Διευθυντής Δασών Ρεθύμνου στηρίχθηκε στην ταυτάριθμη και με την ιδία ημερομηνία έκθεση αυτοψίας της δασολόγου Κ. Σπυριδάκη, στην οποίαν αναφέρεται ότι ... η εν λόγω έκταση περιλαμβάνει τον πυρήνα της λίμνης του Πρέβελη και μια ευρύτερη περιοχή γύρω από αυτόν ..., ότι τμήμα της, εμβαδού 202.387,5 m2, έχει έδαφος βραχώδες και μεγάλη κλίση, καλύπτεται σε μεγάλο ποσοστό από δασική βλάστηση σχίνου, αγριοχαρουπιάς, ασπαλάθου και πρίνου, ενώ τμήμα εμβαδού 87.925 m2, έχει έδαφος γόνιμο με ομαλή κλίση και την βλάστηση αυτού συνθέτουν φοίνικες, ιτιές, πλατάνια και ευκάλυπτοι μεγάλης ηλικίας, σε μεγάλο ποσοστό. Εξ άλλου, στην περιλαμβανομένη στο έγγραφο των απόψεων της Διοικήσεως προς το Δικαστήριο έκθεση φωτοερμηνείας αεροφωτογραφιών των ετών 1945, 1960, 1972 και 1989 η οποία, καίτοι μεταγενεστέρα της προσβαλλομένης πράξεως, νομίμως λαμβάνεται υπ' όψιν, διότι αφορά κρίσιμα πραγματικά περιστατικά προγενέστερα του επιδίκου χαρακτηρισμού, περιγράφεται η μορφή τής ως άνω εκτάσεως των 290.312,5 m2, η οποία περιλαμβάνει το φαράγγι, την κοίτη και τα πρανή του ποταμού Κουρταλιώτη, καθώς και τμήμα του φαραγγιού Πρέβελη, όπως προκύπτει από τις εν λόγω αεροφωτογραφίες. Συγκεκριμένα, εν σχέσει με τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της εκτάσεως αυτής, αναφέρεται ότι στις αεροφωτογραφίες του έτους 1945:
{στην δυτική πλευρά του φαραγγιού εμφανίζεται πυκνή, θαμνώδης και δενδρώδης δασική βλάστηση, συγκόμωσης 0,6 - 0,7% και δεν διακρίνονται ίχνη καλλιέργειας. Στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού εμφανίζεται θαμνώδης δασική βλάστηση σε ποσοστό κάλυψης 20 - 30% με ποώδη και φρυγανώδη υπόροφο, κατά θέσεις δενδρώδης δασική βλάστηση, κυρίως κοντά στην κοίτη του ρέματος, στα πρανή μεγαλύτερο ποσοστό δασοκάλυψης και δεν διακρίνονται ίχνη καλλιέργειας. Τα διάκενα, γυμνά βλαστήσεως, ... αφορούν μικροεπιφάνειες στην έκταση βραχώδεις, αμμώδεις (χαμηλά προς την θάλασσα), άγονες, μη επιδεκτικές καλλιέργειας, λόγω και της γειτνίασης με την θάλασσα.}
Σύμφωνα με την ίδια έκθεση φωτοερμηνείας, οι όμορες εκτάσεις είναι βορείως και νοτιοδυτικά δασικές και ανατολικώς, κυρίως, χορτολιβαδικές. Η έκταση εμφανίζει την ιδία μορφή στις αεροφωτογραφίες των ετών 1960 και 1972, ενώ στις αεροφωτογραφίες του έτους 1989 παρουσιάζει την ίδια μορφή με την σημερινή, με μεγάλη πυκνότητα δασοκάλυψης από ... δασικά είδη σε ποσοστό 80% ... πυκνότερη από το έτος 1972 ... Τέλος, στην ανωτέρω έκθεση φωτοερμηνείας, συμπερασματικά εκτίθεται ότι η ... έκταση αποτελεί δασώδες τμήμα ένθεν και ένθεν της κοίτης του ποταμού, ομαλών κλίσεων και μετρίως βαθέος εδάφους και δασικό τμήμα των πρανών του Κουρταλιώτικου φαραγγιού, μετρίων έως μεγάλων επιφανειακών κλίσεων (σε ορισμένα τμήματα απότομα, βραχώδη πρανή), με έδαφος αβαθές, άγονο, μη επιδεκτικό καλλιέργειας ... Αντιρρήσεις του αιτούντος και του δικαιοπαρόχου αυτού, πατρός του, κατά της 2960/1990 πράξεως χαρακτηρισμού, με τις οποίες αμφισβητήθηκε ο δασικός χαρακτήρας της περιλαμβανομένης στην ως άνω χαρακτηρισθείσα έκταση επιδίκου εκτάσεως, απερρίφθησαν, κατά πλειοψηφία, με την 5/1992 απόφαση της Πρωτοβαθμίου Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων του νομού Ρεθύμνης. Προσφυγή των ιδίων κατά της ως άνω πρωτοβαθμίου αποφάσεως, απερρίφθη με την προσβαλλόμενη 6/1994 απόφαση της Δευτεροβαθμίου Επιτροπής Επιλύσεως Δασικών Αμφισβητήσεων του Εφετείου Κρήτης. Ειδικότερα, η Δευτεροβάθμιος Επιτροπή έλαβε υπ' όψιν της τα στοιχεία του φακέλου, την ενώπιόν της αποδεικτική διαδικασία και την διενεργηθείσα υπό των μελών της αυτοψία και επικύρωσε το περιεχόμενο της 2960/1990 πράξεως χαρακτηρισμού του Διευθυντού Δασών Ρεθύμνου δεχθείσα ότι τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του τμήματος ΙΙ της χαρακτηρισθείσης με την ως άνω πράξη εκτάσεως, εμβαδού 87.925 m2 και, συγκεκριμένα, η βλάστηση από φοίνικες, ιτιές, πλατάνια και ευκαλύπτους μεγάλης ηλικίας, σε μεγάλο ποσοστό προσδίδουν στο τμήμα αυτό τον χαρακτήρα δάσους, ενώ το τμήμα Ι αυτής, εμβαδού 202.387,5 m2, το οποίο καλύπτεται σε μεγάλο ποσοστό από δασική βλάστηση σχίνου, αγριοχαρουπιάς και ασπαλάθου έχει την μορφή δασικής εκτάσεως. Εν όψει δε τούτων η Επιτροπή έκρινε ότι η επίδικη έκταση, η οποία, όπως ρητώς αναφέρεται και στην προσβαλλόμενη απόφαση, αποτελεί τμήμα της ως άνω μείζονος εκτάσεως, έχει δασική μορφή. Υπό τα δεδομένα αυτά, η προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία, συμπληρούμενη και από τα στοιχεία του φακέλου, ειδικώς περιέγραψε και αξιολόγησε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της δασικής βλαστήσεως που τόσο κατά τον κρίσιμο χρόνο εκδόσεώς της όσο και κατά το παρελθόν κάλυπτε την μείζονα έκταση, εντός της οποίας εμπίπτει και η επίδικη έκταση, αιτιολογείται νομίμως και επαρκώς ως προς τον δασικό χαρακτήρα της επιδίκου εκτάσεως, πρέπει δε να απορριφθεί ο λόγος ακυρώσεως, με τον οποίον προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αναιτιολόγητη διότι η επίδικη έκταση, η οποία ευρίσκεται εντός αγροτικής περιοχής, ήταν ανέκαθεν γεωργική, με υδατοδεξαμενή, αλώνι και λιθοσωρούς, καλλιεργούμενη ήδη από την απώτερα δικαιοπάροχο του αιτούντος, Ιερά Μονή Πρέβελη, με δημητριακά και κηπευτικά. Εξ άλλου, εφ' όσον, όπως ήδη εξετέθη, η Δευτεροβάθμιος Επιτροπή, διεπίστωσε ότι η επίδικη έκταση περιλαμβάνεται στην ως άνω μείζονα έκταση, η οποία, χαρακτηρίσθηκε ως δάσος και δασική έκταση με νόμιμη και επαρκή αιτιολογία, δεν απαιτείτο να περιγράψει ειδικώς στην προσβαλλόμενη απόφαση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της εν λόγω εκτάσεως και να διατυπώσει αυτοτελώς κρίση περί του δασικού χαρακτήρος της συγκεκριμένης αυτής εκτάσεως, ο δε περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως, καθώς και ο σχετικός πρόσθετος λόγος ακυρώσεως πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.
5. Επειδή, περαιτέρω, αβάσιμα προβάλλεται ότι ο μη δασικός χαρακτήρας της επιδίκου εκτάσεως προκύπτει από το περιεχόμενο του προεδρικού διατάγματος της 08-07/1930 Περί διοικήσεως και διαχειρίσεως της εν Κρήτη Μοναστηριακής περιουσίας (ΦΕΚ 233/Α/1930), δυνάμει των διατάξεων του οποίου είχε περιέλθει η κυριότης της εκτάσεως στους απωτέρους δικαιοπαρόχους του αιτούντος Ιερά Μονή Πρέβελη και Οργανισμό Διοικήσεως Μοναστηριακής Περιουσίας Νομού Ρεθύμνης και στο οποίο τα μοναστηριακά κτήματα της Κρήτης μνημονεύονται μόνον ως αστικά και ως αγροτικά. Και τούτο διότι, εκτός του ότι από την έκδοση του διατάγματος αυτού παρήλθε μεγάλο χρονικό διάστημα, ο δια των διατάξεών του χαρακτηρισμός των κτημάτων των Ιερών Μονών της Κρήτης ως αστικών και αγροτικών, όχι όμως και ως δασικών, δεν δύναται αφ' εαυτού να ανατρέψει την κρίση της Διοικήσεως περί του δασικού χαρακτήρος της επιδίκου εκτάσεως, η οποία ερείδεται επί των προαναφερθέντων, νεωτέρων στοιχείων (έκθεση αυτοψίας και φωτοερμηνείας της μείζονος εκτάσεως εντός της οποίας εμπίπτει η επίδικη έκταση), από τα οποία, κατά τα εκτεθέντα, προκύπτει η δασική μορφή της εκτάσεως αυτής, ο δε χαρακτηρισμός της επιδίκου εκτάσεως ως αγροτικής στους οικείους τίτλους κτήσεως αυτής δεν δέσμευε την κρίση της Διοικήσεως περί του δασικού χαρακτήρος της. Είναι, συνεπώς, απορριπτέος ως αβάσιμος ο λόγος ακυρώσεως, ο οποίος ερείδεται επί της αντιθέτου εκδοχής.
6. Επειδή, προβάλλεται, επίσης, καθ' ερμηνεία του δικογράφου, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ανεπαρκώς αιτιολογημένη διότι η Δευτεροβάθμιος Επιτροπή δεν απήντησε στον ισχυρισμό του αιτούντος ότι η βλάστηση της επιδίκου εκτάσεως, προερχομένη από δενδροφύτευση, η οποία έγινε από τον δικαιοπάροχο πατέρα του, βάσει της από 24-04-1970 ιδιωτικής μελέτης του γεωπόνου __________, αποτελεί τεχνητή φυτεία, η οποία ανεπτύχθη επί μη δασικού εδάφους και δεν υπάγεται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας.
Δεδομένου, όμως, ότι, κατά τα εκτεθέντα, η κρίση της Δευτεροβαθμίου Επιτροπής περί του δασικού χαρακτήρος της επιδίκου εκτάσεως κατά το παρελθόν, ερειδόμενη επί των στοιχείων του φακέλου, στα οποία περιέχεται περιγραφή του συνόλου της ευρύτερης εκτάσεως, στην οποία περιλαμβάνεται η επίδικη, παρίσταται νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη, δεν απαιτούνταν να αντιμετωπιστούν με ειδικότερες σκέψεις όλοι οι επιμέρους ισχυρισμοί του αιτούντος. Νομίμως, επομένως, απερρίφθη σιωπηρώς ο ως άνω ισχυρισμός, είναι δε απορριπτέος ο περί του αντιθέτου λόγος ακυρώσεως.
7. Επειδή, η προσκομιζόμενη υπό του αιτούντος Έκθεση Φωτοερμηνείας του δασολόγου __________, η οποία, όπως προκύπτει από τα αναφερόμενα σε αυτήν, συνετάγη μετά την κατάθεση της κρινομένης αιτήσεως, ανεξαρτήτως του παραδεκτού της προσκομιδής της το πρώτον ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, δεν δύναται να κλονίσει την κατά τα ανωτέρω νόμιμη και επαρκή αιτιολογία της προσβαλλομένης αποφάσεως, όπως αυτή προκύπτει από τα προαναφερθέντα στοιχεία.
8. Επειδή, τέλος, οι λόγοι ακυρώσεως που προβάλλονται το πρώτον δια του από 30-01-2007 υπομνήματος, καθώς και δια του κατατεθέντος μετά την συζήτηση της υποθέσεως υπομνήματος, πρέπει να απορριφθούν ως απαράδεκτοι, συμφώνως προς τα άρθρα 17 παράγραφος 2 και 25 παράγραφοι 1 και 2 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 (ΦΕΚ 8/Α/1989).
9. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, η κρινομένη αίτηση πρέπει να απορριφθεί.
Δια ταύτα
Απορρίπτει την αίτηση.
Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου.
Επιβάλλει στον αιτούντα την δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, η οποία ανέρχεται στο ποσόν των 460 €.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 08-11-2007
Ο Πρόεδρος του Ε' Τμήματος
Η Γραμματέας
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση την 31-12-2009.
Ο Πρόεδρος του Ε' Τμήματος
Η Γραμματέας