|
Ανεξάρτητα από το είδος, την εξειδίκευση του εργαστηρίου κ.λ.π. σε κάθε εργαστήριο πρέπει να υπάρχουν τρεις βασικές μονάδες:
1. Πάγκος εργασίας του οδοντοτεχνίτη.
2. Πάγκος εργασίας με γύψο.
3. Πάγκος λείανσης.
1. Πάγκος εργασίας του οδοντοτεχνίτη
Ύψος: Περίπου 85 cm από το πάτωμα. Συνιστάται η δυνατότητα αυξομείωσης μεταξύ 75 και 90 cm.
Βάθος: 50 -60 cm.
Πλάτος: 110 - 130 cm για ένα άτομο. Το πλάτος του όγκου όπου κάθεται ο τεχνίτης να είναι τουλάχιστον 60 cm.
Ο πάγκος να είναι εφοδιασμένος στην περιοχή αυτή με 8 συρτάρια:
α) συρτάρι ύψους περίπου 3 cm για τη συλλογή περισσεύματος χρυσού.
β) συρτάρι ύψους περίπου 6 cm για τη συλλογή απορριμμάτων εργασίας.
Δεξιά ή αριστερά του οδοντοτεχνίτη να υπάρχουν συρτάρια στα οποία το πρώτο από πάνω προς τα κάτω, να έχει ύψος περίπου 6 cm ενώ τα υπόλοιπα μεγαλύτερο π.χ. 10 cm.
Το πλάτος όλων των συρταριών να είναι τουλάχιστον 30 cm.
Τα συρτάρια να μη φτάνουν μέχρι το πάτωμα για να διευκολύνεται η κίνηση των εργαζομένων και ο καλός καθαρισμός του εργαστηρίου.
Ο ελεύθερος χώρος μπροστά από τον πάγκο εργασίας θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 90 cm. (Το μήκος μετρούμενο από την μπροστινή άκρη του πάγκου).
Τοποθέτηση: Η τοποθέτηση του πάγκου να είναι κατά τέτοιο τρόπο ώστε το φως της ημέρας να πέφτει από τα πλάγια. Δεν έχει σημασία αν το φως έρχεται από δεξιά ή αριστερά μια και ο οδοντοτεχνίτης δουλεύει και με τα δύο χέρια. Επίσης να αποφεύγεται η τοποθέτηση του πάγκου δίπλα σε ένα φωτεινό παράθυρο διότι είναι κουραστική για τα μάτια η συνεχής προσαρμογή σε δυνατό και αντίστοιχα χαμηλό φωτισμό.
Καθίσματα εργασίας με βάση αυξομειούμενη σε ύψος, με τροχούς, με οπίσθιο στήριγμα πλάτης, με δυνατότητα κίνησης μπρος - πίσω και αυξομειούμενο ύψος. Η βάση και το στήριγμα να είναι καλυμμένα με ύφασμα.
Εξοπλισμός του πάγκου εργασίας.
Φωτισμός: Κατάλληλος φωτισμός για οδοντοτεχνική εργασία θεωρείται περίπου 1000 LUX. Σε περιπτώσεις όπου χρειάζεται επιπρόσθετος φωτισμός, τοποθετείται επιτραπέζια λάμπα 60 W.
Προφύλαξη: Οι λάμπες εκπέμπουν θερμότητα και πρέπει να τοποθετούνται σε κατάλληλη απόσταση. Ακόμη, η λυχνία μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις λάμπες αυτές.
Εργαστηριακός κινητήρας: Ηλεκτρικός κινητήρας που παράγει περίπου 20.000 στροφές / λεπτό και έχει ισχύ περίπου 300 WATT με βραχίονα και αντίστοιχη χειρολαβή. Ο κινητήρας μπορεί να κρεμαστεί περίπου 50 cm πάνω από την μπροστινή άκρη του πάγκου και σε απόσταση 30 cm από το χέρι του εργαζόμενου που το χρησιμοποιεί.
Συνιστάται η χρησιμοποίηση ενός ελατηρίου μεταξύ του κινητήρα και του γάντζου απ' όπου κρέμεται ο κινητήρας για την εξουδετέρωση της αντίστασης που προβάλλεται κατά τη χρησιμοποίηση του κινητήρα. Ακόμη θα πρέπει να αποφεύγεται η τοποθέτηση του κινητήρα κάτω από τον πάγκο εργασίας αφού κάτι τέτοιο θα επιβάρυνε τον εργαζόμενο από εργονομικής άποψης.
Αεροτόρ: Ο βραχίονας το αεροτόρ είναι πολύ ελαστικός και αυτό δίνει τη δυνατότητα στον εργαζόμενο να τοποθετήσει σε διάφορα σημεία του πάγκου εργασίας.
Χειρολαβή: Στην εκλογή χειρολαβών θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη του:
| • | το σχήμα της χειρολαβής. |
| • | το βάρος και το μήκος της. |
| • | τις δονήσεις που μεταδίδει στο χέρι. |
| • | Τη δυνατότητα εύκολης και ασφαλής αλλαγής εγγλυφίδων και φρεζών. |
| • | τη δυνατότητα επιδιόρθωσης. |
| • | τον εργαζόμενο που θα το χρησιμοποιήσει. |
Προφύλαξη: Η πρόκληση παρενεργειών από δονήσεις εξαρτάται από μία σειρά παράγοντες όπως π.χ. ο χρόνος που είναι εκτεθειμένος κανείς, το φάσμα συχνοτήτων και η δύναμη των δονήσεων.
Δονήσεις με συχνότητες μεταξύ 5 και 1500 Hz θεωρούνται μεγάλης σημασίας για την πρόκληση παρενεργειών.
Χειρολαβή πεπιεσμένου αέρα: Μπορεί να τοποθετηθεί κάτω ή μπρος από τον πάγκο εργασίας.
Λυχνία BUNSEN: Η λυχνία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένη με ελαστικό σωλήνα για την εύκολη μεταφορά της πάνω στον πάγκο εργασίας. Λυχνία που χρησιμοποιείται σε εργασίες με κεριά πρέπει να καθαρίζεται συχνά. Μπορεί κανείς εύκολα να διαχωρίσει τα διάφορα στοιχεία της και να καθαρίσει με βραστό νερό. Πριν συναρμολογηθεί η λυχνία θα πρέπει να στεγνωθούν με προσοχή τα διάφορα μέρη της και ιδιαίτερα ο σωληνίσκος για τη μικρή φλόγα.
Απορρόφηση: Κάθε χώρος εργασίας, όπου παράγονται αναθυμιάσεις, σκόνη ή σωματίδια από τροχισμό υλικών, λείανση πρέπει να είναι εφοδιασμένες με αποτελεσματική απορρόφηση.
Η διαμόρφωση της απορρόφησης πάνω στον πάγκο εργασίας πρέπει να είναι τέτοια ώστε να είναι αποτελεσματική για οποιαδήποτε θέση εργασίας κι αν ο εργαζόμενος πάρει. Επιπλέον θα πρέπει να καταλαμβάνει μικρό χώρο του πάγκου εργασίας. Η απορρόφηση θα μπορεί να είναι κεντρική για όλο το οδοντοτεχνικό εργαστήριο ή ατομική για κάθε χώρο εργασίας πχ. συσκευή λείανσης, πάγκος εργασίας.
Ο μηχανολογικός εξοπλισμός της απορρόφησης, είτε αυτός είναι κεντρικός είτε ατομικός, θα πρέπει να τοποθετείται σε καλά μονωμένα κιβώτια για να μειώνεται ο θόρυβος που παράγεται κατά τη λειτουργία τους. Στο σημείο εξόδου της απορρόφησης στην ατμόσφαιρα θα πρέπει να είναι εφοδιασμένη με φίλτρα αέρος για να δεσμεύει αέρια (π.χ. μονομερές) που παράγονται κατά τον τροχισμό.
2. Πάγκος εργασίας με γύψο
Ο πάγκος εργασίας με γύψο θα πρέπει να τοποθετείται σε χωριστό χώρο και να είναι, κατά προτίμηση μεταλλικός. Στο σχεδιασμό του χώρου, θα πρέπει να έχει κανείς υπόψη του τις σωληνώσεις της αποχέτευσης οι οποίες θα πρέπει να έχουν τέτοια ροή ώστε να περιορίζεται η εναπόθεση υπολειμμάτων γύψου στα τοιχώματα.
Σε κάθε πάγκο θα υπάρχουν κρύο και ζεστό νερό, μονοφασικό ρεύμα και πεπιεσμένος αέρας.
Η εργασία στον πάγκο γίνεται σε όρθια θέση γι' αυτό το ύψος του πάγκου θα πρέπει να είναι περίπου 90 - 110 cm και το βάθος περίπου 60 εκατοστά. Σε προσιτό σημείο του πάγκου θα πρέπει να υπάρχει μία τρύπα με αποστρογγυλεμένες γωνίες κάτω από την οποία θα κρέμεται ένα καλάθι απορριμάτων.
Ο νεροχύτης θα πρέπει να έχει σύστημα διαχωρισμού γύψου. Ένα απλό τέτοιο σύστημα είναι ένας νεροχύτης με δύο λεκάνες που μπαίνουν η μία στην άλλη. Η δεύτερη λεκάνη μπορεί να είναι διάτρητη από το μέσο περίπου του βάθους της και επάνω ώστε να επιτρέπει τη διαρροή του νερού όχι όμως του γύψου. Η λεκάνη αυτή θα μπορεί να βγαίνει και να καθαρίζεται με το τέλος κάθε εργάσιμης μέρας. Υπάρχουν φυσικά μια σειρά από συστήματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς, μερικά μάλιστα με δυνατότητα διαχωρισμού μικρών σωματιδίων.
Ο χώρος κάτω από τους πάγκους μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποθήκευση γύψου. Μπορεί να κατασκευαστούν συρταρωτά ντουλάπια όπου θα αποθηκεύονται τα διάφορα είδη γύψου και πυροχώματος ή και να κρεμαστούν δοχεία στις πόρτες των ντουλαπιών.
Δονητής: Ο δονητής πρέπει να τοποθετείται σε απόλυτα σταθερό υπόστρωμα. Σαν τέτοιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο πάγκος για τον γύψο εφόσον πληροί τις υψηλές απαιτήσεις σταθερότητας.
Ένας πάγκος που κινείται όταν δουλεύει ο δονητής απορροφά ένα μεγάλο μέρος των δονήσεων και καθιστά το δονητή ανενεργό. Σε μια τέτοια περίπτωση μπορεί κανείς να τοποθετήσει το δονητή σε ένα σταθερό ράφι καλά στερεωμένο στον τοίχο πάνω στον πάγκο. Ακόμη μπορεί να ανοιχτεί μια τρύπα στον πάγκο και να περάσει κανείς μια σιδερένια κολόνα (σωλήνα) που να βιδώνεται στο πάτωμα. Η κολόνα μπορεί να εξέχει γύρω στα 10 cm πάνω από τον πάγκο και συγκολληθεί με αυτόν στην περιοχή της τρύπας.
Ο εφοδιασμός της κολόνας με ένα ράφι διευκολύνει τη σταθερή τοποθέτηση του δονητή. Ο δονητής μπορεί να καλύπτεται με ένα πλαστικό κάλυμμα το οποίο θα αλλάζεται σε μικρά χρονικά διαστήματα για να διατηρείται καθαρός και σε καλή λειτουργία.
Συσκευή αποκοπής γύψου (trimmer): Η αποκοπή γύψου γίνεται πάντα με την παρουσία νερού γι' αυτό θα πρέπει η συσκευή να είναι συνδεδεμένη με κρύο και ζεστό νερό. Η αποχέτευση θα πρέπει να αποτελείται από ένα φαρδύ σωλήνα για τη γρήγορη ροή του διαλύματος νερού - γύψου. Αποκοπή γύψινων μοντέλων χωρίς ή με λίγο νερό προκαλεί προσκόλληση γύψου στον δίσκο πράγμα που τον καθιστά ανενεργό. Το ίδιο συμβαίνει και αν ο γύψος δεν έχει πήξει καλά.
Τοποθέτηση: Η συσκευή αποκοπής γύψου τοποθετείται πάνω από τον πάγκο για το γύψο και η αποχέτευση οδηγείται στην λεκάνη για το διαχωρισμό του γύψου.
Αρθρωτήρες: Αρθρωτήρες, κατά προτίμηση μέσης τιμής, μπορούν να φυλάσσονται σε ράφια πάνω από τον πάγκο γύψου.
Υδροφόρος: Μια υδροφόρος είναι πάντα χρήσιμη π.χ. για την προστασία αποτυπωμάτων υδροκολλοειδών.
3. Πάγκος λείανσης
Συνιστάται η εργασία της λείανσης να γίνεται σε χωριστό χώρο. Ο πάγκος λείανσης θα πρέπει να έχει ύψος 70 cm ή 100 cm αντίστοιχα αν δουλεύει κανείς καθιστός ή όρθιος.
Συσκευές στίλβωσης: Οι συσκευές στίλβωσης θα πρέπει να είναι εφοδιασμένες με προστατευτικά για τις πιτσιλιές που προέρχονται από τις περιστρεφόμενες βούρτσες. Τα προστατευτικά αυτά θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα με ατομική ή κεντρική απορρόφηση ώστε να μειώνονται η συγκέντρωση της παραγόμενης σκόνης και αναθυμιάσεως κατά τη στίλβωση στο περιβάλλον. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται η τοποθέτηση φίλτρων στην απορρόφηση πριν την εξαγωγή του αέρα στο περιβάλλον.
Νεροχύτης: Ένας νεροχύτης θα πρέπει να βρίσκεται κοντά στις συσκευές στίλβωσης ή ενσωματωμένος στον πάγκο για πλύσιμο των χεριών και των στιλβωμένων εργασιών.
Στον ίδιο χώρο θα μπορούσε να γίνεται και ο τροχισμός των οδοντοστοιχιών. Για την εργασία αυτή αρκεί ένας απλός πάγκος 80 x 50 cm. με ένα ή δύο συρτάρια, ένα απαγωγό διαφανή κατασκευασμένο π.χ. από plexi glass και συνδεδεμένο με την κεντρική απορρόφηση, ένα εργαστηριακό κινητήρα, πεπιεσμένο αέρα, εγγλυφίδες και φρέζες, επιτραπέζιο φωτισμό και ένα κάθισμα.