Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 349/1997 (28-05-1997)

 

Αριθμός ερωτήματος: Από 24-04-1997 και 969/21-05-1997 έγγραφα Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων / Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται εάν, κατά το διαγωνισμό ανάθεσης του έργου Αποπεράτωση Σήραγγας Τυμφρηστού και οδικής πρόσβασης Σήραγγας Τυμφρηστού α) η ένσταση που υποβλήθηκε μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών είναι νομότυπη και πρέπει να εξετασθεί, β) οι λόγοι που η επιτροπή διαγωνισμού απέκλεισε τις κοινοπραξίες είναι λόγοι ουσίας και γ) σε περίπτωση που η ένσταση είναι παράτυπη και το συμφέρον του Δημοσίου και ο νόμος επιβάλλουν να γίνουν δεκτές οι αποκλεισθείσες κοινοπραξίες, με ποιο τρόπο θα γίνει τούτο. Θα ακυρωθεί το πρακτικό διαγωνισμού μερικά και θα παραπεμφθεί το θέμα στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση.

 

Επί του ερωτήματος αυτού του Γ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως κατωτέρω:

 

Ι. Στο άρθρο 20 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 ορίζεται ότι:

 

{Αντιρρήσεις κατά του κύρους των δημοπρασιών μπορεί να υποβληθούν μόνον από επιχειρήσεις που συμμετέχουν στο διαγωνισμό ή αποκλείσθηκαν από αυτόν σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας του. Οι αντιρρήσεις μπορεί να υποβληθούν μόνον για τα στάδια προεπιλογής, κατάθεσης προσφορών και αξιολόγησης και για λόγους που ανακύπτουν κατά το αντίστοιχο στάδιο.

 

Οι αντιρρήσεις υποβάλλονται μέσα σε δύο ημέρες από την ανακοίνωση του αποτελέσματος του αντίστοιχου σταδίου και απευθύνονται στον Πρόεδρο της αντίστοιχης Επιτροπής. Στις αντιρρήσεις αποφασίζει η Προϊστάμενη Αρχή.}

 

Από τις παραπάνω διατάξεις σαφώς προκύπτει ότι τα στάδια για τα οποία μπορεί να υποβληθούν αντιρρήσεις είναι α) της κατάθεσης προσφορών η οποία απαντάται σε όλες τις περιπτώσεις δημοπράτησης β) της προεπιλογής δηλαδή όταν η ανάδειξη του ανάδοχου γίνεται ύστερα από προεπιλογή σύμφωνα με τα άρθρα 4 παράγραφος 2 του νόμου 1418/1984 και 19 και γ) της αξιολόγησης, δηλαδή όταν οι προσφορές των διαγωνιζόμενων περιλαμβάνουν μελέτη και κατασκευή με κατ' αποκοπή εργολαβικό αντάλλαγμα σύμφωνα με τα άρθρα 4 παράγραφος 4 βαθμολογούνται οι τεχνικές προσφορές και η τυχόν προβλεπόμενη προθεσμία περάτωσης του έργου και στη συνέχεια οι οικονομικές προσφορές αξιολογούνται από την επιτροπή εισήγησης για ανάθεση.

 

Περαιτέρω στην παράγραφο 5 του άρθρου 4 του νόμου 1418/1984 και στο άρθρο 17 του προεδρικού διατάγματος 609/1985) προβλέπεται ότι η κατάθεση των προσφορών γίνεται στην επιτροπή διαγωνισμού η οποία (παράγραφος 7 του άρθρου 17 του προεδρικού διατάγματος 609/1985):

 

{Όταν ολοκληρωθεί η παραλαβή των προσφορών, αποφασίζει αν έχουν τηρηθεί οι τυπικές προϋποθέσεις από όσους υπέβαλαν προσφορά}

 

και η οποία, με εξαίρεση την περίπτωση διαγωνισμού με αξιολόγηση προσφορών κατά την οποία η επιτροπή διαγωνισμού διαβιβάζει το σύνολο των κλειστών προσφορών στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση, στις λοιπές περιπτώσεις (παράγραφος 8 του άνω άρθρου 17):

 

{αποσφραγίζει σε δημόσια συνεδρίαση τις οικονομικές προσφορές και ανακοινώνει συνοπτικά ανάλογα με το εφαρμοζόμενο σύστημα, τα σημαντικά στοιχεία των προσφορών... και το σύνολο των προσφορών με τα πρακτικά της δημοπρασίας διαβιβάζεται στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση. Σε κάθε περίπτωση αντίγραφο των πρακτικών με τις τυχόν αντιρρήσεις των ενδιαφερομένων και τη γνώμη της Επιτροπής για τις αντιρρήσεις αυτές υποβάλλεται στην Προϊστάμενη Αρχή.}

 

Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προκύπτει ότι η Επιτροπή Διαγωνισμού μετά την παραλαβή των προσφορών και τον έλεγχο της τηρήσεως των τυπικών προϋποθέσεων από αυτούς που υπέβαλαν προσφορά αποσφραγίζει τις οικονομικές προσφορές, χωρίς να προβεί σε κανένα περαιτέρω έλεγχο αλλά απλώς ανακοινώνει συνοπτικά τα σημαντικά στοιχεία των προσφορών όπως π.χ. προσφερόμενα ποσοστά έκπτωσης ή συνολικό ύψος προϋπολογισμού τα οποία καταχωρούνται και στα πρακτικά και διαβιβάζει το σύνολο των προσφορών όπως π.χ. προσφερόμενα ποσοστά έκπτωσης ή συνολικό ύψος προϋπολογισμού τα οποία καταχωρούνται και στα πρακτικά και διαβιβάζει το σύνολο των προσφορών στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση, η οποία θα προβεί στον περαιτέρω έλεγχο και αξιολόγηση αυτών. Δηλαδή στο στάδιο αυτό του διαγωνισμού η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν δικαιούται να αποκλείσει διαγωνιζόμενο λόγω κάποιας πλημμέλειας της οικονομικής προσφοράς του δοθέντος ότι ο έλεγχος και αξιολόγηση της οικονομικής προσφοράς ανήκει στην αρμοδιότητα της Επιτροπής Εισήγησης για Ανάθεση προς την οποία η Επιτροπή Διαγωνισμού μπορεί μαζί με τις οικονομικές προσφορές, να υποβάλλει τις παρατηρήσεις της για τυχόν πλημμέλειες που διαπίστωσε στις οικονομικές προσφορές των διαγωνιζόμενων.

 

Εξάλλου στη σχετική Διακήρυξη του διαγωνισμού στον οποίο αφορά τα άνω ερώτημα, προβλέπεται (άρθρο 18.5) ότι:

 

{Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών θα γίνει σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 17 και 18 του προεδρικού διατάγματος 609/1985...}

 

Επί των οικονομικών προσφορών δεν χωρεί αίτηση αντίρρησης των διαγωνιζόμενων και περαιτέρω (18-9) ότι:

 

{Μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών η Επιτροπή Διαγωνισμού διαβιβάζει όλα τα στοιχεία των διαγωνιζόμενων στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση για τις ενέργειες τους, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.}

 

Οι όροι αυτοί της Διακηρύξεως συμφωνούν απολύτως με τις διατάξεις των άρθρων 17 και 18 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, η δε απαγόρευση της άσκησης αντιρρήσεων επί των οικονομικών προσφορών συμφωνεί με τις σκέψεις που εκτέθηκαν ότι στο στάδιο αυτό, μετά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών η Επιτροπή Διαγωνισμού δεν δικαιούται να αποκλείσει διαγωνιζόμενο ή να απορρίψει την προσφορά του, καθόσον αρμόδια για τον έλεγχο και την αξιολόγηση αυτής είναι η Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση.

 

Στην Προκειμένη υπόθεση όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλλου που υποβλήθηκε στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, η κοινοπραξία ΟΔΩΝ ΚΑΙ ΟΔΟΣΤΡΩΜΆΤΩΝ ΑΕ - ΙΡΙΣ ΑΕ - ΟΜΑΣ ΑΤΕ, υπέβαλε αντιρρήσεις κατά του Πρακτικού της Επιτροπής Διαγωνισμού με το οποίο η εν λόγω Κοινοπραξία κατά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών αποκλείσθηκε του διαγωνισμού, λόγω μη ορθής συμπλήρωσης του Τιμολογίου Προσφοράς τίθεται Δε το ερώτημα αν η αντιρρήσεις που ασκήθηκαν είναι νομότυπες και εξεταστέες από την Προϊσταμένη Αρχή.

 

Σύμφωνα όμως με όσα εκτέθηκαν παραπάνω η Επιτροπή δεν είχε δικαίωμα κατά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών να αποκλείσει διαγωνιζόμενο για πλημμέλεια της οικονομικής του προσφοράς και ως εκ τούτου οι αντιρρήσεις της θιγόμενης εκ της άνω ενέργειας της Επιτροπής Διαγωνισμού κοινοπραξίας είναι, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, εξεταστέες από την Προϊσταμένη Αρχή, η οποία άλλωστε σε κάθε περίπτωση δύναται και αυτεπαγγέλτως να επιληφθεί και να ερευνήσει την τήρηση της νομιμότητας της διαδικασίας κατά τη διενέργεια του διαγωνισμού. Διαπιστώνουσα δε η Προϊσταμένη Αρχή είτε κατόπιν των άνω αντιρρήσεων είτε και αυτεπαγγέλτως την παραπάνω παράνομη ενέργεια της Επιτροπής Διαγωνισμού, οφείλει να ακυρώσει το σχετικό πρακτικό αυτής, κατά μέρος που απέκλεισε την εν λόγω κοινοπραξία και να διαβιβάσει την οικονομική προσφορά της στην Επιτροπή Εισήγησης για Ανάθεση για τον έλεγχο και αξιολόγησή της.

 

ΙΙ. Με την παράγραφο 3.2 της σχετικής Διακήρυξης ορίζεται ότι:

 

{Η Δημοπρασία θα γίνει σύμφωνα με το άρθρο 8 το προεδρικού διατάγματος 609/1985 (Σύστημα προσφοράς με συμπλήρωση Τιμολογίου και έλεγχο ομαλότητας.}

 

Εξάλλου στην παράγραφο 3 του άρθρου 8 το προεδρικού διατάγματος 609/1985 στο οποίο παραπέμπει η Διακήρυξη ορίζονται μεταξύ άλλων ότι:

 

{Οι συναγωνιζόμενοι προσφέρουν τιμές, συμπληρώνοντας τα ασυμπλήρωτα τιμολόγια και προϋπολογισμό με τις προσφερόμενες από αυτές τιμές... Όλες οι τιμές στο τιμολόγιο συμπληρώνονται ολογράφως επί ποινή απαράδεκτου. Τυχόν αριθμητική αναγραφή τιμής στο τιμολόγιο δεν λαμβάνεται υπόψη. Αν υπάρχει διαφορά μεταξύ των αριθμητικών τιμών του προϋπολογισμού και των τιμών του τιμολογίου ο προϋπολογισμός διορθώνεται με βάση τις ολόγραφες τιμές του τιμολογίου...}

 

Οι άνω προβλέψεις του προεδρικού διατάγματος περιλήφθηκαν σχεδόν επακριβώς και στην παράγραφο 15.3 περίπτωση δ της διακήρυξης.

 

Οι άνω διατάξεις του προεδρικού διατάγματος και της διακήρυξης αποβλέπουν στην αποφυγή ασαφειών κατά τη συμπλήρωση του τιμολογίου προσφοράς, που αποτελεί το ουσιωδέστερο έγγραφο στο σύστημα αυτό του διαγωνισμού. Βασική Δε προϋπόθεση για την επιβολή των κυρώσεων που αναφέρονται στις άνω διατάξεις είναι είτε η μη αναγραφή ολογράφως των τιμών στο τιμολόγιο, είτε η ύπαρξη εκτεταμένων διαφορών στις τιμές ή λαθών σε μεγάλη κλίμακα. Εκ των ίδιων διατάξεων προκύπτει ότι η ύπαρξη εκτεταμένων διαφορών στις τιμές ή λαθών σε μεγάλη κλίμακα. Εκ των ίδιων διατάξεων προκύπτει ότι η ύπαρξη κάποιας πλημμέλειας στην αναγραφή των τιμών, η οποία όμως δεν δημιουργεί ασάφεια ως προς την δηλούμενη τιμή, δεν επισύρει τις κυρώσεις που αναγράφονται στις άνω διατάξεις, οι οποίες όπως εκτέθηκε και παραπάνω αποσκοπούν στην αποφυγή ασαφειών κατά την συμπλήρωση του τιμολογίου προσφοράς.

 

Στην προκειμένη περίπτωση στο άρθρο Γ1.2 της προσφοράς της κοινοπραξίας ΟΔΩΝ ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ανώνυμη εταιρεία κ.λ.π. αναγράφεται η τιμή ΕΚΑΤΟΝ ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ ΟΚΤΩ ΟΧΤΑΚΟΣΙΕΣ ΕΒΔΟΜΗΝΤΑ Δραχμές, χωρίς την αναγραφή μετά τη λέξη ΟΚΤΩ της λέξης ΧΙΛΙΑΔΕΣ και εν συνέχεια αναγράφεται και αριθμητικώς η τιμή 178.870. Εν προκειμένω δηλαδή υπάρχει η ολόγραφη τιμή του άρθρου, στην οποία έστω και δια της μη αναγραφής της λέξης ΧΙΛΙΑΔΕΣ δεν παρέχεται δυνατότητα αποδόσεως άλλης ερμηνείας παρά του αριθμού που αναγράφεται και αριθμητικώς.

 

Δηλαδή δεν δημιουργείται καμία ασάφεια ως προς την δηλούμενη τιμή του άρθρου Γ1.2 του τιμολογίου και ως εκ τούτου δεν έχουν εφαρμογή οι επαπειλούμενες από τις σχετικές διατάξεις κυρώσεις. Ούτε εξάλλου θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η ολόγραφη τιμή, δια της παραλείψεως της λέξης ΧΙΛΙΑΔΕΣ, θα μπορούσε να εκληφθεί ως δεκαδικός αριθμός, δοθέντος ότι το τιμολόγιο προσφοράς στο σύστημα αυτό του διαγωνισμού συμπληρώνεται δι' ακέραιων αριθμών.

 

Ενόψει των ανωτέρω η κατά τα άνω μη πλήρης αναγραφή της ολόγραφης τιμής το άρθρο Γ1.2 του τιμολογίου προσφοράς της διαγωνιζόμενης Κοινοπραξίας, δεν δημιουργεί κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, καμιά ασάφεια ως προς την δηλούμενη τιμή του άρθρου αυτού.

 

ΙΙΙ. Τέλος το Τμήμα έχει τη γνώμη ότι ενόψει των θετικών απαντήσεων στα δύο πρώτα ερωτήματα, το τρίτο ερώτημα δεν είναι εξεταστέο.

 

Αθήνα, 11-06-1997

Θεωρήθηκε

Ο Προεδρεύων

Ο Εισηγητής