ΝΣΚ 424/1987

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 424/1987 (26-05-1987)

Σχετικά με το υπ' αριθμόν 20378/1053/1987 ;έγγραφό σας, η γνώμη μας είναι η ακόλουθη:

I. Κατά το άρθρο 24 παράγραφος 1 του Συντάγματος:

{Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωσιν του Κράτους. Το Κράτος υποχρεούται να λαμβάνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα προς διαφύλαξη αυτού. Νόμος καθορίζει τα αφορώντα εις την προστασία των δασών και των δασιών εν γένει εκτάσεων. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δημοσίων δασών και των δημοσίων δασικών εκτάσεων, πλην αν προέχει δια την Εθνική Οικονομία η αγροτική εκμετάλλευσις τούτων ή άλλη χρήσις εκ δημοσίου συμφέροντος επιβαλλομένη.}

Εξάλλου κατά το άρθρο 51 παράγραφος 4 του νόμου 998/1979 περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων σε συνδυασμό με τις προηγούμενες παραγράφους αυτού, η τουριστική αξιοποίηση των δασών ή των δασικών εκτάσεων, ήτοι η κατασκευή πάσης φύσεως εγκαταστάσεων για τη διαβίωση ή αναψυχή των ομαδικώς ή ατομικώς κινουμένων ατόμων και για την ανάλογη διαμόρφωση του όλου χώρου επιτρέπεται μόνο σύμφωνα με την εκάστοτε ισχύουσα, οικιστική και τουριστική νομοθεσία και μετά από έγκριση του Υπουργού Γεωργίας, η οποία χορηγείται με τις προϋποθέσεις και τους όρους των προηγουμένων παραγράφων, του άρθρου αυτού, μεταξύ δε των όρων αυτών προβλέπεται στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου ότι σε καμία περίπτωση το σύνολο των διατιθεμένων για την οικοδόμηση χώρων μπορεί να υπερβαίνει το ποσοστό 10% του δάσους ή της δασικής έκτασης.

Περαιτέρω κατά το άρθρο 1 του από 12-05-1984 προεδρικού διατάγματος Τροποποίηση και συμπλήρωση του από 06-10-1978 προεδρικού διατάγματος περί καθορισμού των όρων και περιορισμών δομήσεως των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων κ.λ.π. (ΦΕΚ 380/Δ/1984) όπως τροποποιήθηκε με το από 16-02-1985 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 58/Δ/1985) μέχρι την ολοκλήρωση των σχεδίων χρήσης γης για κάθε περιοχή της χώρας, η χωροθέτηση των τουριστικών και ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων γίνεται σύμφωνα με τις κατευθύνσεις της οικονομικής, χωροταξικής και περιβαλλοντικής πολιτικής και για τον σκοπό αυτό, πριν δοθεί η έγκριση καταλληλότητας από τον Ελληνικό Οργανισμού Τουρισμού πρέπει να υποβάλλονται στο υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, μέσω του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού ειδικά και γενικά στοιχεία που αφορούν το εγκεκριμένο γήπεδο και στη προγραμματιζόμενη τουριστική - ξενοδοχειακή εγκατάσταση (εδάφιο δ). Οι αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος (ήδη Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων) εγκρίνουν ή όχι τη χωροθέτηση της συγκεκριμένης τουριστικής - ξενοδοχειακής εγκατάστασης, η έγκριση δε αυτή θεωρείται απαραίτητο στοιχείο του φακέλου που υποβάλλεται για την έκδοση της οικοδομικής άδειας.

ΙΙ. Από τον συσχετισμό των περί δασών διατάξεων των εδαφίων 2 και 3 της παραγράφου 1 του άρθρου 24 του Συντάγματος έγινε δεκτό από τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας ότι ο συντακτικός νομοθέτης, ενόψει της επιτακτικής ανάγκης για την προστασία του δασικού πλούτου της χώρας, υποδεικνύει στον κοινό νομοθέτη να μεριμνήσει για την προστασία των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων, θεσπίζοντας συγκεκριμένως τα επιβαλλόμενα για τη διατήρηση, διαφύλαξη και ανάπτυξη αυτών μέτρα, χωρίς να αποκλείονται και επεμβάσεις, εφόσον δεν αλλοιώνεται ή οπωσδήποτε δεν μεταβάλλεται η δασική τους μορφή.

Η ως άνω συνταγματική προστασία και μέριμνα αφορά λόγω της αδιάστικτης διατύπωσης του εδαφίου 3 της παραγράφου αυτής τόσον στα δημόσια όσο και στα ιδιωτικά δάση. Από τη γενική αυτή απαγόρευση εισάγεται απόκλιση με το επόμενο εδάφιο, με ο οποίο παρέχεται στο νομοθέτη η δυνατότητα να επιτρέψει, μόνο όμως προκειμένου περί δημοσίων και όχι ιδιωτικών δασών και δασικών εκτάσεων, τη μεταβολή της δασικής μορφής αυτών, στις περιπτώσεις που προέχει για την εθνική οικονομία η αγροτική εκμετάλλευση τούτων ή άλλη από το δημόσιο συμφέρον επιβαλλόμενη εκμετάλλευση (ΣτΕ 3454/1981 Ολομέλεια, 219/1982, 2453/1982, 4005/1983, 2427/1984, κ.α.).

Συνεπώς κατά τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας η αλλοίωση ή οπωσδήποτε μεταβολή της δασικής μορφής των ιδιωτικών δασών ή δασικών εκτάσεων δεν επιτρέπεται από το Σύνταγμα, έστω και αν τούτο επιβάλλεται για την εξυπηρέτηση υπέρτερου τυχόν δημοσίου συμφέροντος.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας από όσα γνωρίζουμε δεν απασχολήθηκε ειδικότερα για τη συνταγματικότητα της παραπάνω παραγράφου 4 του άρθρου 51 του νόμου 998/1979, πάντως με βάση τις ως άνω κρίσεις αυτού περί της έννοιας των παραπάνω συνταγματικών διατάξεων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η παράγραφος αυτή, η οποία σε συνδυασμό με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου, προβλέπει την οικοδόμηση και συνεπώς την αλλοίωση ή μεταβολή της δασικής μορφής των ιδιωτικών δασών ή δασικών εκτάσεων, έστω και κατά ποσοστό 10% δεν συμπορεύεται με το Σύνταγμα.

ΙΙΙ. Έτσι σε σχέση με τα τιθέμενα ζητήματα, πρέπει να γίνει δεκτό ότι δεν είναι συνταγματικώς, επιτρεπτή η χωροθέτηση τουριστικών εγκαταστάσεων μέσα σε ιδιωτικά δάση ή ιδιωτικές δασικές εκτάσεις εφόσον με τον τρόπο αυτό αλλοιώνεται ή οπωσδήποτε μεταβάλλεται η δασική μορφή αυτών και συνεπώς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων δεν πρέπει κατά τις περιπτώσεις αυτές να εγκρίνει τη χωροθέτηση αυτή. Περαιτέρω, προκειμένου περί κατασκευής τέτοιων εγκαταστάσεων στο ακάλυπτο τμήμα των γηπέδων, που είναι κατά το υπόλοιπο τμήμα ιδιωτικό δάσος η ιδιωτική δασική έκταση, δεν μπορεί να υπολογισθεί για τον καθορισμό της δομήσιμης επιφάνειας και το ως άνω προβλεπόμενο από την παράγραφο 3 του άρθρου 51 του νόμου 998/1979 ποσοστό 10% της επιφάνειας του ιδιωτικού δάσους ή της ιδιωτικής δασικής έκτασης, αφού κατά τα εκτεθέντα δεν επιτρέπεται από το Σύνταγμα η δόμηση αυτών ούτε και κατά το παραπάνω ποσοστό.

Ο Νομικός Σύμβουλος Διοίκησης