ΝΣΚ 494/1995
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 494/1995 (29-06-1995)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν 33742/1995 έγγραφο της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται: Σε περίπτωση διακοπής των οικοδομικών εργασιών εντός της πρώτης τριετίας από την έκδοση της οικοδομικής άδειας προσθήκης ορόφου, η οποία διακοπή δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του δικαιούχου και, ύστερα από την έκδοση αποφάσεως του Συμβουλίου της Επικρατείας, που απέρριψε ως απαράδεκτη την κατά του κύρους της οικοδομικής αδείας αίτηση ακυρώσεως, κρίνοντας ότι η επ' αόριστον διακοπή εργασιών, συνιστά πράξη ανακλήσεως της οικοδομικής αδείας. α) θα απαιτηθεί έκδοση νέας οικοδομικής αδείας στα πλαίσια της οποίας θα ελεγχθεί η υποβληθείσα από τον δικαιούχο της αδείας, τεχνική έκθεση - μελέτη για τη στατική επάρκεια και τη φέρουσα ικανότητα του υπάρχοντος κτιρίου ή εφαρμοζόμενης της διατάξεως της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του από 03-09-1983 προεδρικού διατάγματος, η ανακληθείσα με το σήμα διακοπής εργασιών, οικοδομική άδεια θα εκτελεσθεί βάσει των διατάξεων με τις οποίες εκδόθηκε, ανεξάρτητα από την υποβολή τυχόν επί πλέον στοιχείων που θα απαιτηθούν (όπως η υποβολή τεχνικής εκθέσεως για στατική επάρκεια) και β) ο καταληφθείς από τις αυθαίρετες κατασκευές των συνιδιοκτητών στις οριζόντιες ιδιοκτησίες του τριώροφου κτιρίου συντελεστής δόμησης, θα καταλογισθεί στον μη αυθαιρετήσαντα αιτήσαντα την έκδοση της οικοδομικής αδείας ιδιοκτήτη, οπότε θα μειωθεί κατά το ποσοστό αυτό ο συντελεστής δόμησης που νομίμως αναλογεί στον όροφο προσθήκης.
Επί των ανωτέρω ερωτημάτων το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως εξής:
Ι. Επί του πρώτου ερωτήματος:
Α. Δίδεται ως ιστορικό ότι Από την Πολεοδομία Θεσσαλονίκης εκδόθηκε με εφαρμογή της αναλογίας του συντελεστή δόμησης, βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 101 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1973, η 2746/1986 οικοδομική άδεια για προσθήκη ορόφου σε υφιστάμενη τριώροφη οικοδομή της οδού Πλαστήρα 19 Καλαμαριά. Προ της ενάρξεως των οικοδομικών εργασιών, ύστερα από καταγγελία των ενοίκων της οικοδομής, επικαλουμένων στατική ανεπάρκεια της οικοδομής να δεχθεί την προσθήκη, εκδόθηκε στις 24-02-1988 σήμα διακοπής οικοδομικών εργασιών μέχρι εξακριβώσεως της πραγματικής επί τόπου στατικής καταστάσεως.
Ακολούθως, οι ένοικοι άσκησαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας αίτηση ακυρώσεως κατά της οικοδομικής αδείας και κατά δύο μη εκτελεστών πράξεων (εγγράφων) της Πολεοδομίας με τα οποία τους ζητήθηκε η διενέργεια έρευνας της στατικής αντοχής της οικοδομής παρουσία των μηχανικών τους και την υποβολή μελέτης. Με την 4071/1989 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, απορρίφθηκε η αίτηση, κρίνοντας ότι το εκδοθέν σήμα διακοπής οικοδομικών εργασιών επ' αόριστον, συνιστά πράξη ανακλήσεως της οικοδομικής αδείας.
Ύστερα από αποφάσεις των πολιτικών Δικαστηρίων εκδοθείσες πρωτοβουλία του δικαιούχου της οικοδομικής αδείας, επιτράπηκε η επίσκεψη τεχνικών στα διαμερίσματα των ενοίκων (καταγγειλάντων) και ερευνήθηκε η στατική επάρκεια της οικοδομής, υποβληθείσης της σχετικής εκθέσεως μελέτης. Η Πολεοδομική Αρχή προβληματίστηκε αν στον έλεγχο της προαναφερθείσης τεχνικής εκθέσεως θα προβεί, μόνο στα πλαίσια υποβολής φακέλου για έκδοση νέας οικοδομικής αδείας η παρατάσεως της αρχικής, υπέβαλε τα παραπάνω ερωτήματα.
Β. Κατά τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 30 παράγραφος 1 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ορίζεται ότι σύμφωνα με προϊσχύουσες διατάξεις, αν είναι ευμενέστερες, εκδίδονται, εκτελούνται και αναθεωρούνται οι άδειες χωρίς να αποκλείεται ο συνδυασμός των προγενεστέρων και των νέων διατάξεων και χωρίς αύξηση του όγκου του κτιρίου, εφόσον μέχρι την ισχύ του νόμου αυτού α) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση με όλα τα σχέδια και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται από τις οικείες διατάξεις...
Γ. Με τη διάταξη του άρθρου 23 παράγραφος 5 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την παράγραφο 2 του άρθρου 97 του νόμου 1892/1990, ορίσθηκε ότι:
{σε περίπτωση οποιαδήποτε προσθήκης, η συνολική εκμετάλλευση δεν μπορεί να υπερβαίνει τον ισχύοντα συντελεστή δόμησης της περιοχής, κατά το χρόνο χορήγησης της άδειας οικοδομής}
ενώ με την παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου ορίστηκε ότι:
{οικοδομικές άδειες που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου κατ' εφαρμογή της παραγράφου 5 του άρθρου 23 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985), εκτελούνται όπως εκδόθηκαν...}
Δ. Εξάλλου, κατά μεν την παράγραφο 4 του άρθρου 8 του από 03-09-1983 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 394/Δ/1983), ορίσθηκε ότι:
{Σε περίπτωση διακοπής των πολεοδομικών εργασιών στο διάστημα της πρώτης τριετίας που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα των ενδιαφερομένων ή λόγω ανωτέρας βίας, παρατείνεται η ισχύς της αδείας για όσο χρόνο έχουν διακοπεί οι εργασίες...}
κατά δε την παράγραφο 2 του άρθρου 9 του από 08-07-1993 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 795/Δ/1993) ορίζεται ότι:
{για τις άδεις που έχουν εκδοθεί μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος διατάγματος και βρίσκονται σε ισχύ, εφαρμόζονται τα άρθρα 6 και 7 του παρόντος...},
ενώ με το άρθρο 1 του από 27-02-1995 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 123/Δ/1995), προστέθηκε μετά την παράγραφο 6 του άρθρου 9 του προαναφερθέντος από 08-07-1993 προεδρικού διατάγματος, παράγραφος 7 ορίζουσα ότι:
{Σε περίπτωση διακοπής των οικοδομικών εργασιών στο διάστημα της πρώτης τετραετίας που δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα των ενδιαφερομένων ή λόγω ανωτέρας βίας, παρατείνεται η ισχύς της άδειας για όσο χρόνο έχουν διακοπεί οι εργασίες...}
Ε. Τέλος, κατά το άρθρο 50 παράγραφος 5 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 (ΦΕΚ 8/Α/1989) το δεδικασμένο που προκύπτει από απορριπτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι σχετικό, ισχύει μόνο μεταξύ των διαδίκων, και περιορισμένο, που αφορά μόνο εις το υπό της αποφάσεως αυτής κριθέν ζήτημα, χωρίς να εμποδίζεται εκ του λόγου τούτου η Διοίκηση, όπως, επιλαμβανόμενη εκ νέου της αυτής υποθέσεως, θεωρήσει την ανεπιτυχώς προσβληθείσα πράξη ως παράνομο και την ανακαλέσει, εφ όσον ήθελον προκύψει νεώτερο γενικού περιεχομένου νομοθετικό καθεστώς ή νέα πραγματικά δεδομένα, μη αποτελέσαντα αντικείμενο κρίσεως κατά την προηγηθείσα επί ακυρώσει δίκη, δυνάμενα δε να στηρίζουν ή επιβάλλοντα την τοιαύτη ανάκληση (Επ. Σπηλιωτόπουλος εγχειρίδιον Διοικητικού Δικαίου (1991), σελίδα 175, ΣτΕ 3551/1986, 1429/1986, 3007/1985, 3461/1984, 700/1984, 4834/1983, 94/1983 3154/1982, 937/1982, 873/1980, 373/1980, 2292/1974, 960/1968).
Από τις προαναφερθείσες διατάξεις σε συνδυασμό με το δοθέν ιστορικό, με τα κρατούντα στη θεωρία του Διοικητικού Δικαίου και με τα νομολογηθέντα από το Συμβούλιο της Επικρατείας, σύμφωνα με τα οποία:
α) είναι θεμιτή η ανάκληση ανακλητικής πράξεως επί τω τέλει αναβιώσεως της αρχικής πράξεως άνευ τηρήσεώς των, εκ του νόμου επιβαλλομένων τύπων εκδόσεως της αρχικής πράξεως (ΣτΕ 754/1982),
β) η μετά την έκδοση της περί διακοπής οικοδομικών εργασιών πράξεως, έκδοση πράξεως συνεχίσεως των εργασιών ισοδυναμεί με ανάκληση της ανακλητικής πράξεως και έχει ως συνέπεια την επαναφορά σε ισχύ της οικοδομικής αδείας της θεωρουμένης ως ανακληθείσης δια της επ' αόριστον διακοπής των οικοδομικών εργασιών (ΣτΕ 1755/1989),
γ) ότι κατά τα παγίως γενόμενα δεκτά η χορήγηση οικοδομικής αδείας, προκειμένου περί ακινήτου που πληροί τους νόμιμους όρους δόμησης, δεν εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης, αλλά είναι πράξη δέσμιας αρμοδιότητας (και συνεπώς η άρνηση χορηγήσεως της συνιστά παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας ΣτΕ 4903/1988, 1927/1986, 3434/1979, 1676/1980, 2453/1980 κ.α.)
κατά τη γνώμη του Τμήματος, ναι μεν η εκδοθείσα 2746/1986 οικοδομική άδεια θεωρείται ανακληθείσα με το προαναφερθέν σήμα διακοπής εργασιών, πλην όμως, αν εξέλειπε ο λόγος για τον οποίο αυτό εκδόθηκε (εξακρίβωση της πραγματικής επί τόπου στατικής κατάστασης), η Διοίκηση υποχρεούται να επανέλθει, προς το σκοπό αναβιώσεως της αρχικής πράξεως, (αδείας) μετά από έλεγχο της στατικής μελέτης και διαπίστωση της στατικής επάρκειας, της οικοδομής να εκδώσει πράξη συνέχισης των οικοδομικών εργασιών, η οποία θα ενέχει την ανάκληση του (ανακλητικού της οικοδομικής αδείας) σήματος διακοπής εργασιών, αφού κατά τα προαναφερθέντα, η απόφαση 4071/1989 του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν ακύρωσε το σήμα αυτό (και δεν ήταν δυνατόν να το ακυρώσει, καθόσον η αίτηση ακυρώσεως εστρέφετο κατά της οικοδομικής αδείας), αλλά ούτε και το εξ αυτής δημιουργηθέν περιορισμένο δεδικασμένο, καλύπτει τους λόγους που επέβαλαν την έκδοσή του.
Με την αναβίωση δε της αρχικής πράξης (οικοδομικής αδείας), αυτή προηγουμένως παραταθεί η ισχύς της, κατά τα οριζόμενα στις παραπάνω διατάξεις των προεδρικών διαταγμάτων περί του τρόπου εκδόσεως οικοδομικών αδειών, θα εκτελεσθεί κατά την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 30 παράγραφος 1 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 βάσει των όρων δόμησης και γενικά των διατάξεων βάσει των οποίων εκδόθηκε.
ΙΙ. Επί του β ερωτήματος:
Έχει νομολογηθεί με την 1484/1991 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι δεν επηρεάζεται η νομιμότητα της ανεγειρόμενης καθέτου (κατά την έννοια του νομοθετικού διατάγματος 1024/1971), ιδιοκτησίας από το ότι, λόγω αυθαιρέτων κατασκευών που έγιναν σε άλλες κάθετες ιδιοκτησίες του αυτού κοινού οικοπέδου, ανεγέρθησαν αυθαίρετα κτίσματα που εξαντλούσαν το συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, έτσι ώστε να μην υπολείπεται συντελεστής δόμησης για το ανεγειρόμενο κτίσμα, καίτοι μάλιστα για όλα τα κτίσματα του οικοπέδου αυτού, είχε χορηγηθεί μία οικοδομική άδεια.
Με την 378/1994 Γνωμοδότηση της Ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έγινε δεκτό ότι, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, η ίδια λύση προσήκει και στην περίπτωση ανέγερσης οριζόντιων ιδιοκτησιών, κατ' εφαρμογή του νόμου 3741/1929, αφού μάλιστα κατά το άρθρο 1 του νομοθετικού διατάγματος 1024/1971 η διηρημένη ιδιοκτησία επί οικοδομημάτων ενός ενιαίου οικοπέδου (κάθετη ιδιοκτησία), αποτελεί μια μορφή του θεσμού της διηρημένης ιδιοκτησίας του ως άνω νόμου 3741/1929 και διέπεται από τις διατάξεις του νόμου αυτού (βλέπε περισσότερα Δ. Χριστοφιλόπουλο, Κάθετος Συνιδιοκτησία σελίδα 36 και επόμενα).
Συνεπώς στο υποβληθέν ερώτημα, προσήκει η απάντηση ότι το συντελεστή δόμησης που αντιστοιχεί στην προβλεπόμενη από την προαναφερθείσα οικοδομική άδεια προσθήκη, δεν θα μειωθεί, συνεπεία των αυθαιρέτων κατασκευών που πραγματοποίησαν οι λοιποί συνιδιοκτήτες και η άδεια θα εκτελεσθεί όπως αρχικά εκδόθηκε, είτε έχουν κατεδαφιστεί οι αυθαίρετες κατασκευές, είτε όχι, υπό την προϋπόθεση όμως, ότι έχει ολοκληρωθεί η προβλεπόμενη διαδικασία για τις κατασκευές που έχουν κριθεί αυθαίρετες και κατεδαφιστέες και ότι η κατεδάφισή τους είναι οποτεδήποτε δυνατή χωρίς να επηρεάζεται η στατική επάρκεια των υφισταμένων νομίμων τμημάτων ή της προσθήκης.
Θεωρήθηκε
Αθήνα 11-07-1995
Ο Προεδρεύων
Ο Εισηγητής