ΝΣΚ 574/1979

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 574/1979 (25-09-1979)

Αριθμός ερωτήματος: Γ13422/11-08-1979 Υπουργείου Δημοσίων Έργων, Γενική Διεύθυνση Οικισμού, Τμήμα Γ4/Γ.

Περίληψις ερωτήματος: Ερωτάται εάν, αναγκαστικές απαλλοτριώσεις ακινήτων, κηρυχθείσες προ του Συντάγματος 1968 κατά τις περί σχεδίων πόλεων διατάξεις, δύνανται να θεωρηθούν, ως αυτοδικαίως ανακληθείσες, εις τις περιπτώσεις καθ' ας η αποζημίωσις (προσωρινή ή οριστική) είχε καθορισθεί δικαστικώς, δι' αποφάσεων εκδοθεισών, είτε προ της ισχύος του εν λόγω Συντάγματος, είτε μετά την ισχύ τούτου.

Επί του ανωτέρω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:

I. Κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 21 του Συντάγματος 1968, η δια την αναγκαστική απαλλοτρίωση αποζημίωσις ορίζεται πάντοτε υπό των πολιτικών δικαστηρίων (εδάφιο α) και καταβάλλεται υποχρεωτικώς το βραδύτερο, εντός ενός και ημίσεος έτους από της εκδόσεως της δικαστικής αποφάσεως, άλλως αίρεται αυτοδικαίως η απαλλοτρίωση (εδάφιο δ').

Η τελευταία δ' αυτή διάταξις, ως παγίως ερμηνεύτηκε, καταλαμβάνει και τις προ του άνω Συντάγματος κηρυχθείσες αναγκαστικές απαλλοτριώσεις εφ' όσον όμως η περί καθορισμού της αποζημιώσεως του απαλλοτριωθέντος δικαστική απόφασις, εξεδόθη μετά την έναρξη της ισχύος του Συντάγματος τούτου (ΣτΕ 77/1977, 857/1973, 435/1972, 728/1970, Γνωμοδότηση Νομικού Συμβουλίου του Κράτους 922/1975, 144/1976).

Συνεπώς, δεν έχει εφαρμογήν η εν λόγω διάταξις και ως εκ τούτου δεν δύνανται να θεωρηθούν ως αυτοδικαίως ανακληθείσες οι περί ων το ερώτημα, λόγω ρυμοτομίας κηρυχθείσες, προ της ισχύος του Συντάγματος τούτου (15-11-1968), αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, εκτός εάν υπό την ισχύ του εξεδόθη η καθορίζουσα την αποζημίωση δικαστική απόφασις, χωρίς έκτοτε και δη εντός του ως άνω 18μηνου να συντελεσθεί η απαλλοτρίωσις δια καταβολής ή παρακαταθέσεως της καθορισθείσης αποζημιώσεως.

II. Κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 11 του νομοθετικού διατάγματος 797/1971 περί αναγκαστικών απαλλοτριώσεων ως αυτή αντικαταστάθηκε δια του άρθρου 1 του νόμου [Ν] 212/1975 Θεωρείται επίσης ως αυτοδικαίως ανακληθείσα η αναγκαστική απαλλοτρίωσις, εφόσον εντός τριετίας από της κηρύξεως αυτής δεν ήθελε καθορισθεί, δικαστικώς ή εξωδίκως, η ένεκα ταύτης προσωρινή ή οριστική αποζημίωσις. Επί αναγκαστικής απαλλοτριώσεως προς εφαρμογήν σχεδίων πόλεων ή δια την συντήρηση ή ανεύρεση αρχαιοτήτων και εν γένει δι' αρχαιολογικούς σκοπούς, αυτή θεωρείται ωσαύτως αυτοδικαίως ανακληθείσα εφ' όσον εντός οκταετίας από της κηρύξεως αυτής δεν ήθελε καθορισθεί δικαστικώς ή εξωδίκως η ένεκα ταύτης προσωρινή ή οριστική αποζημίωσις. Εξ άλλου, κατά το άρθρο 2 του ρηθέντος νόμου [Ν] 212/1975 ως τούτου αντικαταστάθηκε αφ' ης ίσχυσε υπό του άρθρου 7 παράγραφος 2 του νόμου 653/1977, η κατά το προηγούμενον άρθρον διάταξις, ως τροποποιείται δια του παρόντος, εφαρμόζεται και επί των κηρυχθεισών ήδη υφ' οιονδήποτε τύπον και καθ' οιανδήποτε διαδικασίαν απαλλοτριώσεων αίτινες δεν ανεκλήθησαν αυτοδικαίως κατά τους όρους του νόμου μέχρι της ενάρξεως ισχύος του παρόντος και εφ' όσον οι απαλλοτριώσεις αυτές έχουν κηρυχθεί μετά την ισχύ του νομοθετικού διατάγματος 797/1971. Οι ανωτέρω διατάξεις, που προβλέπουν περί αυτοδίκαιης ανακλήσεως των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, μετά πάροδο ορισμένου χρόνου από της κηρύξεώς των άνευ καθορισμού της οφειλομένης αποζημιώσεως, και δη, μετά πάροδο οκταετίας, ως προς τις κηρυσσόμενες κατ' εφαρμογήν της νομοθεσίας περί σχεδίων πόλεων, έχουν εφαρμογήν μόνον επί των από της ενάρξεως της ισχύος του νομοθετικού διατάγματος 797/1971 κηρυχθεισών και εφεξής κηρυσσόμενων αναγκαστικών απαλλοτριώσεων, συμφώνως προς την αληθή έννοια του άρθρου 2 του νόμου [Ν] 212/1975, αυθεντικά αποδοθείσα δια του ρηθέντος άρθρου 7 παράγραφοι 2 και 3 του νόμου 653/1977, έχοντος σε τούτο τον χαρακτήρα ερμηνευτικού νόμου (ΣτΕ 1237/1978 Ολομέλεια). Όθεν, ως προς το ανωτέρω θέμα, οι προ του νομοθετικού διατάγματος 797/1971 κηρυχθείσες, κατ' εφαρμογήν της νομοθεσίας περί σχεδίων πόλεων, αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, εξακολουθούν να διέπονται υπό των διατάξεων οι οποίες ίσχυαν μέχρι του νομοθετικού διατάγματος τούτου. Ως δ' έχει κριθή (ΣτΕ 2156/1975, 77/1977) οι απαλλοτριώσεις αυτές οι επιβαλλόμενες κατ' εφαρμογήν της ειρημένης νομοθεσίας περί σχεδίων πόλεων, δεν υπάγονται εις τον κανόνα, του άρθρου 2 παράγραφος 3 του εφαρμοζομένου ως προς αυτές αναγκαστικού νόμου [Ν] 1731/1939, ως τροποποιήθηκε μεταγενεστέρως (από [ΒΔ] 29-04-1903 βασιλικού διατάγματος) σε συνδυασμό προς το από [ΒΔ] 09-03-1956 βασιλικό διάταγμα, καθ' ον αναγκαστικές απαλλοτριώσεις, μη συντελεσθείσες δια καταβολής ή παρακαταθέσεως της οφειλομένης αποζημιώσεως εντός ορισμένου από της κηρύξεως αυτής χρόνου, αίρονται αυτοδικαίως, ως εξαιρεθείσες ρητώς του κανόνος τούτου δια του άρθρου 17 του αναγκαστικού νόμου [Ν] 2003/1939. Συνεπώς οι περί ων πρόκειται απαλλοτριώσεις, οι κηρυχθείσες κατ' εφαρμογήν της νομοθεσίας περί σχεδίων πόλεων προ της ισχύος του νομοθετικού τούτου νομοθετικού διατάγματος 797/1971, δεν δύνανται να θεωρηθούν ως αυτοδικαίως ανακληθείσες, ως επίσης δεν δύνανται να θεωρηθούν ανακληθείσες και οι μετά την ισχύ τούτου κηρυχθείσες τοιαύτες εφ' όσον εντός οκταετίας από της κηρύξεώς των καθορίσθηκε δικαστικώς ή εξωδίκως η ένεκα τούτων προσωρινή ή οριστική αποζημίωσις.

Όθεν επί των τιθεμένων ερωτημάτων η ως άνω αναλυτική απάντησις προσήκει.

Εν Αθήναις τη 17-01-1980.

Ο Εισηγητής Πάρεδρος