ΝΣΚ 649/1998
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 649/1998 (04-11-1998)
Αριθμός Ερωτήματος: 11341/1211/22-04-1998 έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων / Γενική Διεύθυνση Πολεοδομίας / Διεύθυνσης Τοπογραφικών Εφαρμογών / Τμήμα Β.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται αν η αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία, προκειμένου να συντάξει διορθωτική πράξη εφαρμογής, οφείλει να δέχεται τους προγενέστερους της ημερομηνίας κύρωσης της πράξης εφαρμογής τίτλους κυριότητας (συμβόλαια αγοραπωλησίας), στους οποίους η μείζων έκταση εμφανίζεται ότι ανήκει σε περισσότερους συνιδιοκτήτες εξ αδιαιρέτου, ή τις δικαστικές αποφάσεις, που προσκομίζουν οι ενδιαφερόμενοι, με τις οποίες τους αναγνωρίζεται αποκλειστική κυριότητα με χρησικτησία σε συγκεκριμένα τμήματα της έκτασης αυτής. Σε περίπτωση δε που γίνει δεκτό ότι λαμβάνονται υπόψη οι δικαστικές αναγνωριστικές χρησικτησίας, αποφάσεις, ερωτάται περαιτέρω: α) Αν λαμβάνονται υπόψη οι αναγνωριστικές αποφάσεις χρησικτησίας που εκδίδονται μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής και β) αν λαμβάνονται υπόψη απλές αναγνωριστικές της χρησικτησίας δικαστικές αποφάσεις ή απαιτείται να περιέχουν και καταδίκη σε δήλωση βούλησης, να υπάρχει αποδοχή του νικήσαντος διαδίκου και μεταγραφή της απόφασης.
Επί του παραπάνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Γ' Τμήμα) ομόφωνα γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Α. Με το άνω έγγραφο του ερωτήματος δίδεται το εξής ιστορικό:
{... κατά τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής, σύμφωνα με το άρθρο 12 του νόμου 1337/1983 σε μερικές πολεοδομικές μελέτες περιοχών που εγκρίθηκαν με τη διαδικασία του νόμου 1337/1983 παρατηρείται το φαινόμενο της ύπαρξης εκτάσεων Οικοδομικών Συνεταιρισμών, για τις οποίες ισχύει ένα ιδιότυπο ιδιοκτησιακό καθεστώς, όπως αναλύεται στη συνέχεια.
Συγκεκριμένα, πριν την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης της περιοχής, ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός αγόρασε μεγάλες οικοπεδικές εκτάσεις - αγροτεμάχια επ' ονόματι των μελών του, στα οποία τα αγροτεμάχια αυτά ανήκαν κοινώς, αδιαιρέτως και κατ' ισομοιρία. Στη συνέχεια προέβησαν σε άτυπη διανομή των εκτάσεων αυτών και παραχώρηση δια κληρώσεως στα μέλη τους. Με βάση την παραχώρηση αυτή κάθε μέλος του οικοδομικού συνεταιρισμού κατέλαβε το οικόπεδο που κληρώθηκε και υλοποίησε τα όριά του στο έδαφος, διαμορφώνοντας έτσι συγκεκριμένο οικόπεδο κατά θέση και όρια αντί του ιδανικού μεριδίου στη συνολική έκταση που έχει κάθε μέλος του οικοδομικού συνεταιρισμού.
Κατά τη διαδικασία σύνταξης της πράξης εφαρμογής, οι ιδιοκτήτες - μέλη των Οικοδομικών Συνεταιρισμών υποβάλλουν δηλώσεις ιδιοκτησίας, σύμφωνα με τις οποίες θεωρούν τα κληρωθέντα οικόπεδα ως αυτοτελείς και ανεξάρτητες ιδιοκτησίες τους.
Η δήλωση ιδιοκτησίας μπορεί: α) να συνοδεύεται από τους αρχικούς τίτλους της αγοράς της μείζονος έκτασης στην οποία το μέλος του οικοδομικού συνεταιρισμού φέρεται σαν εξ αδιαιρέτου ιδιοκτήτης, σε συνδυασμό με βεβαίωση του οικοδομικού συνεταιρισμού για το παραχωρηθέν από την κλήρωση οικόπεδο και β) να συνοδεύεται από δικαστική απόφαση χρησικτησίας, αντί τίτλου κυριότητας, με την οποία αναγνωρίζεται το οικόπεδο ως αυτοτελές και ανεξάρτητο.
Ως παράδειγμα αυτής της διαδικασίας μπορεί να θεωρηθεί ο οικοδομικός συνεταιρισμός των συνταξιούχων αστυνομίας πόλεων στην περιοχή Πάτημα Χαλανδρίου, η οποία εντάχθηκε στο σχέδιο με τις διατάξεις του νόμου 1337/1983 και η αντίστοιχη πράξη εφαρμογής κυρώθηκε με την 24058/Τ.2797/1994 απόφαση του Νομάρχη Ανατολικής Αττικής. Η πράξη εφαρμογής αντιμετώπισε τα μέλη του οικοδομικού συνεταιρισμού ως φερόμενους ιδιοκτήτες αυτοτελών και ανεξάρτητων ιδιοκτησιών λαμβάνοντας υπόψη τη διαμορφωμένη κατάσταση. Επειδή οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες δεν προσκόμισαν τίτλους που να αποδεικνύουν την αυτοτέλεια της ιδιοκτησίας τους και συνεπώς, δεν ήταν πλήρη τα στοιχεία τους, δεν κατέστη δυνατή η μεταγραφή και η ενημέρωση των μερίδων σύμφωνα με την 48166/2586/1988 κοινή απόφαση (ΦΕΚ 453/Β/1988) του Υπουργού Δικαιοσύνης και αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος και Χωροταξίας.
Κατά συνέπεια απαιτείται έκδοση διορθωτικής πράξης εφαρμογής για τις ιδιοκτησίες του οικοδομικού συνεταιρισμού προκειμένου να είναι δυνατή η μεταγραφή στο υποθηκοφυλακείο.
Για την έκδοση της διορθωτικής πράξης οι ιδιοκτήτες προσκομίζουν όπως και παραπάνω αναφέρθηκε: α) Τίτλους κυριότητας προγενέστερους της πράξης εφαρμογής οι οποίοι αναφέρονται σε αυτοτελή οικόπεδα. Συγκεκριμένα, ενώ οι αρχικοί ιδιοκτήτες ήταν εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτήτες μεγάλων αγροτεμαχίων μεταβίβασαν αυτοτελώς το γεωτεμάχιο που είχε κληρωθεί σε αυτούς, είτε σε τρίτους (αγοραπωλησία), είτε με γονική παροχή κ.λ.π. β) Δικαστικές αποφάσεις χρησικτησίας που αναγνώριζαν την αυτοτέλεια των οικοπέδων τους, οι οποίες είτε ήσαν προγενέστερες της ημερομηνίας κύρωσης της πράξης εφαρμογής, είτε μεταγενέστερες αυτής.
Ερωτάται αν η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία σύνταξης της διορθωτικής πράξης εφαρμογής οφείλει να δέχεται:
1. Τους προγενέστερους της ημερομηνίας κύρωσης της πράξης εφαρμογής τίτλους κυριότητας, στους οποίους τα οικόπεδα του οικοδομικού συνεταιρισμού είναι εξ αδιαιρέτου συνιδιοκτήτες της μείζονος έκτασης.
2. Τις δικαστικές αποφάσεις χρησικτησίας που οι ενδιαφερόμενοι προσκομίζουν αντί τίτλων κυριότητας.
Επίσης παρακαλούμε να διευκρινιστεί αν από τις δικαστικές αυτές αποφάσεις που προσκομίζουν οι ενδιαφερόμενοι υπό την προϋπόθεση φυσικά ότι μπορούν να γίνουν αυτές δεκτές, η Υπηρεσία θα δέχεται ως τίτλους κυριότητας μόνον αυτές που καταδικάζουν τον εναγόμενο σε δήλωση βουλήσεως περί εμπραγμάτου δικαιοπραξίας επί του ακινήτου και περιλαμβάνουν μαζί δήλωση αποδοχής του νικήσαντος διαδίκου, οι οποίες και μπορούν να μεταγραφούν σύμφωνα με το άρθρο 1192 του Αστικού Κώδικα, και όχι τις απλές αναγνωριστικές αποφάσεις χρησικτησίας.
Ως γνωστόν σύμφωνα με την εγκύκλιο 7/1992, στην περίπτωση δικαστικών αποφάσεων που μεταγράφονται, ως χρόνος δημιουργίας του οικοπέδου θεωρείται ο χρόνος μεταγραφής της δικαστικής απόφασης. Επίσης η πράξη εφαρμογής περιλαμβάνει τους ιδιοκτήτες μέχρι την ημερομηνία κύρωσής της.
3. Δικαστικές αποφάσεις που προσκομίζουν οι ιδιοκτήτες προκειμένου να συνταχθεί διορθωτική πράξη εφαρμογής, οι οποίες είναι μεταγενέστερες της πράξης εφαρμογής, δεδομένου ότι ως χρόνος δημιουργίας του οικοπέδου, θεωρείται ο χρόνος μεταγραφής, δηλαδή μεταγενέστερος της πράξης εφαρμογής.
4. Τις αποφάσεις αυτές, όταν ο χρόνος απόκτησης της χρησικτησίας (δεκαετία ή εικοσαετία) είναι προγενέστερος της πράξης εφαρμογής, ενώ αυτές μεταγράφηκαν μετά την πράξη εφαρμογής.}
Σημειώνεται ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου του ερωτήματος (π.χ. συμβόλαια 1409/1957 και 1412/1957 του συμβολαιογράφου Αθηνών Β. Σακαρέλλου κ.λ.π.), οι αναφερόμενες στο έγγραφο του ερωτήματος ως αγορασθείσες από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό των συνταξιούχων αστυνομίας πόλεων εκτάσεις στο Πάτημα Χαλανδρίου, για λογαριασμό των μελών του, δεν αγοράσθηκαν από τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό αυτόν, αλλά από πολλούς αγοραστές, οι οποίοι απέκτησαν την κυριότητα εξ αδιαιρέτου. Οι αγοραστές αυτοί, οι οποίοι, προφανώς, ήταν μέλη του άνω Οικοδομικού Συνεταιρισμού, προέβησαν στη συνέχεια το έτος 1961, δια του άνω Οικοδομικού Συνεταιρισμού, σε άτυπη διανομή με κλήρωση και καθένας από αυτούς κατέλαβε το οικόπεδο που του κληρώθηκε και υλοποίησε τα όριά του στο έδαφος.
Β. Στις παραγράφους 1, 2, 3, 4 του άρθρου 12 του νόμου 1337/1983 Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές διατάξεις ορίζονται τα εξής:
{1. Η εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης πραγματοποιείται με τη σύνταξη πράξεων εφαρμογής ...
2. Η πράξη εφαρμογής περιλαμβάνει ολόκληρη την έκταση στην οποία αναφέρεται η πολεοδομική μελέτη ή τμήμα της ...
3. Η πράξη εφαρμογής καθορίζει τα τμήματα που αφαιρούνται από κάθε ιδιοκτησία για εισφορά γης, τα τμήματα που μετατρέπονται σε χρηματική εισφορά σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 8 του νόμου αυτού και προσδιορίζει τα τμήματα που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους ...
4. Η πράξη εφαρμογής συνοδεύεται από κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής και κτηματολογικό πίνακα εφαρμογής. Το κτηματογραφικό διάγραμμα και ο πίνακας εφαρμογής περιλαμβάνουν για κάθε ιδιοκτησία το εμβαδόν της, τα στοιχεία των ιδιοκτητών της και το ποσοστό συμμετοχής τους στην ιδιοκτησία, το ρυμοτομούμενο τμήμα και το απομένον εμβαδόν, τον όγκο κτισμάτων ή άλλων συστατικών των ρυμοτομούμενων τμημάτων, τα στοιχεία του τμήματος που αφαιρείται ως εισφορά γης και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο για την εφαρμογή του νόμου αυτού.}
Στις παραγράφους 5 και 6 του ίδιου άρθρου, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν από την παράγραφο 4 του άρθρου 6 του νόμου 2242/1994, καθώς και στην παράγραφο 7 του ίδιου άρθρου, όπως αυτή αντικαταστάθηκε από το άρθρο 4 του νόμου 1772/1988 και συμπληρώθηκε με την παράγραφο 5 του άρθρου στον νόμου 2242/1994, ορίζονται τα εξής:
{5. Η πράξη εφαρμογής συντάσσεται με την ακόλουθη διαδικασία που προωθείται παράλληλα με τη διαδικασία του άρθρου 7 του νόμου αυτού για την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης: α) Κατά τη σύνταξη του κτηματογραφικού διαγράμματος της πολεοδομικής μελέτης οι κύριοι ή νομείς ακινήτων υποχρεούνται, κατόπιν προσκλήσεως, να υποβάλουν δήλωση ιδιοκτησίας στον οικείο δήμο ή κοινότητα προσκομίζοντας συγχρόνως τίτλους κτήσεως, πιστοποιητικό μεταγραφής, ιδιοκτησίας, βαρών διεκδικήσεων, κατασχέσεων και τοπογραφικό διάγραμμα. Η παράλειψη υποβολής της ως άνω δήλωσης συνεπάγεται τα εξής:
α)1) Κάθε δικαιοπραξία εν ζωή είναι αυτοδικαίως και απολύτως άκυρη, αν δεν επισυνάπτεται σε αυτήν πιστοποιητικό του οικείου δήμου ή κοινότητας, με το οποίο θα βεβαιώνεται η υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας.
β)1) Δεν χορηγείται άδεια οικοδομής στο ακίνητο χωρίς την υποβολή κυρωμένου αντιγράφου της δήλωσης ιδιοκτησίας και πιστοποιητικού του ανωτέρω εδαφίου α)1.
β) Με βάση τα στοιχεία της προηγούμενης περίπτωσης α, συντάσσεται το κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής και ο πίνακας εφαρμογής.
γ) Μετά τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής καλούνται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες, μέσα σε προθεσμία που αναφέρεται σε σχετική πρόσκληση, να λάβουν γνώση της πράξης εφαρμογής και να ασκήσουν τυχόν ενστάσεις.
6. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται ο χρόνος και ο τρόπος δημοσιότητας της πρόσκλησης για υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας, το περιεχόμενο αυτών, οι προθεσμίες υποβολής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.
7. α) Η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του Νομάρχη, αποτελεί ταυτόχρονα και πράξη βεβαίωσης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εισφοράς σε γη, όπως και κάθε μεταβολής που επέρχεται στα ακίνητα σύμφωνα με την παράγραφο 3, όπως αυτή συμπληρώθηκε με την παράγραφο 5)α του νόμου 1512/1985 και μεταγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο...
Για ιδιοκτησίες που στις πράξεις εφαρμογής αναγράφονται με ελλιπή στοιχεία ή με την ένδειξη άγνωστος, η καταχώριση στη μερίδα των ιδιοκτητών γίνεται μετά από έκδοση διορθωτικής πράξης του οικείου νομάρχη. Με τη μεταγραφή επέρχονται όλες οι αναφερόμενες στην πράξη εφαρμογής μεταβολές στις ιδιοκτησίες, εκτός από αυτές που οφείλεται αποζημίωση και για τη συντέλεση των οποίων πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματοςκαι του νομοθετικού διατάγματος 797/1971.
β) Αμέσως μετά την κύρωση και μεταγραφή των πράξεων εφαρμογής, ο οικείος οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης, το Δημόσιο ή τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και κάθε ενδιαφερόμενος, μπορούν να καταλάβουν τα νέα ακίνητα που διαμορφώθηκαν με την πράξη εφαρμογής και περιέρχονται σ' αυτούς, με την προϋπόθεση ότι έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις της προηγούμενης περίπτωσης α. Για τα ακίνητα αυτά δεν ισχύουν οι διατάξεις περί χρησικτησίας...}
Τέλος, στην παράγραφο 6 του περιεχομένου στην 93027/7188/1994 (ΦΕΚ 877/Β/1994) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Χρόνος και τρόπος δημοσιότητας της πρόσκλησης για υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας, το περιεχόμενον αυτών, οι προθεσμίες υποβολής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση της παραγράφου 6 του άνω άρθρου 12 του νόμου 1337/1983, υποδείγματος δήλωσης ιδιοκτησίας αναφέρονται ως συνυποβαλλόμενα στοιχεία: α) συμβόλαια σημερινού ιδιοκτήτη και παλαιοτέρου και διαγράμματα που τα συνοδεύουν, β) πιστοποιητικά μεταγραφής ιδιοκτησίας, βαρών, διεκδικήσεων, κατασχέσεων, γ) αντίγραφα μερίδων όλων των ιδιοκτητών, σημερινών και παλαιοτέρων. Στις δε παραγράφους 2 και 5 του ίδιου υποδείγματος δήλωσης ιδιοκτησίας σημειώνεται ότι αναγράφεται στη δήλωση αυτή ο τρόπος κτήσης του ακινήτου (αγορά, κληρονομιά, δωρεά κ.λ.π.), το συμβόλαιο (αριθμός, ημερομηνία, συμβολαιογράφος, περιοχή, τόμος καταχώρισης μεταγραφής, υποθηκοφυλακείο).
Γ. 1. Από τις προπαρατεθείσες διατάξεις και ειδικότερα της παραγράφου 5 του άρθρου 12 του νόμου 1337/1983, η οποία υποχρεώνει τους κυρίους ή νομείς των ακινήτων να υποβάλουν, κατά τη σύνταξη του κτηματογραφικού διαγράμματος της πολεοδομικής μελέτης, δήλωση ιδιοκτησίας και να προσκομίσουν συγχρόνως τίτλους κτήσης και πιστοποιητικά μεταγραφής, ιδιοκτησίας, βαρών, διεκδικήσεων, κατασχέσεων και τοπογραφικό διάγραμμα, βάσει των οποίων συντάσσεται το κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής και ο πίνακας εφαρμογής, προκύπτει ότι η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία υποχρεούται να προβεί σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση ως προς το ζήτημα της κυριότητας του ακινήτου του δηλούντος, διότι άλλως δεν είχε νόημα η υποβολή των τίτλων ιδιοκτησίας. Πολύ περισσότερο υποχρεούται η πολεοδομική υπηρεσία σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση, αν έχει εγερθεί αμφισβήτηση ως προς την έκταση ή την κυριότητα του ακινήτου του δηλούντος. Σε κάθε περίπτωση η οριστική επίλυση του ζητήματος ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια, οπότε, αν αυτά κρίνουν διαφορετικά, συντάσσεται διορθωτική πράξη.
2. Περαιτέρω κατ' άρθρο 1045 του Αστικού Κώδικα:
{Ο επί εικοσαετία έχων εις την διάνοιαν κυρίου νομή αυτού πράγμα κινητό ή ακίνητο γίνεται κύριος (έκτακτος χρησικτησία).}
Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή οι μόνες προϋποθέσεις για την κτήση κυριότητας με έκτακτη χρησικτησία είναι η νομή του πράγματος με διάνοια κυρίου και η πάροδος εικοσαετίας, οπότε και αποκτάται η κυριότητα του πράγματος, κατά πρωτότυπο τρόπο, χωρίς να απαιτείται η τήρηση κάποιας άλλης πρόσθετης προϋπόθεσης, διαδικασίας ή διατύπωσης (πχ δικαστική απόφαση, μεταγραφή κ.λ.π.).
3. Η προαναφερθείσα διάταξη της παραγράφου 5 του άρθρου 12 του νόμου 1337/1983, αλλά και η παραπάνω93027/7188/1994 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ουδόλως μνημονεύουν τα στοιχεία τα οποία πρέπει να προσκομίσει ο δηλών, όταν αυτός με τη δήλωση ιδιοκτησίας επικαλείται κτήση της κυριότητας του δηλούμενου ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία, ώστε να αποδεικνύεται αυτή. Επομένως, εναπόκειται στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία, κατά την παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση, να εκτιμήσει τα προσκομιζόμενα από τον δηλούντα αποδεικτικά στοιχεία της χρησικτησίας και της κτήσης ή όχι της κυριότητας του δηλουμένου ακινήτου με έκτακτη χρησικτησία, της οριστικής επίλυσης του ζητήματος, σε περίπτωση αμφισβήτησης, επαφιεμένης στα πολιτικά δικαστήρια.
4. Σύμφωνα με το εδάφιο 5 του άρθρου 1192 του Αστικού Κώδικα, όπως το εδάφιο αυτό προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 15 του νόμου [Ν] 2298/1995 μεταγράφονται στο γραφείο μεταγραφών της περιφέρειας του ακινήτου:
{οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, με τις οποίες αναγνωρίζεται κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητα, που έχουν αποκτηθεί με έκτακτη χρησικτησία.}
Περαιτέρω οι τελεσίδικες αποφάσεις των πολιτικών δικαστηρίων αποτελούν δεδικασμένο (άρθρο 32 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας), το οποίο ισχύει υπέρ και κατά των διαδίκων και των κατά τη διάρκεια της δίκης ή μετά το πέρας αυτής γενομένων διαδόχων αυτών, καθώς και των νεμόμενων ή κατεχόντων το επίδικο πράγμα στο όνομα κάποιου από τους διαδίκους ή τους διαδόχους τους (άρθρο 325 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).
Εξάλλου η τελεσίδικη απόφαση περί κυριότητας (με εξαίρεση την περίπτωση που αυτή είναι διαπλαστική - άρθρο 1056 του Αστικού Κώδικα) δεν δημιουργεί νέα κυριότητα υπέρ του νικώντος διαδίκου, αλλά αναγνωρίζει την υπάρχουσα, γι' αυτό δεν αποτελεί το νόμιμο τίτλο η απόφαση αυτή καθ' εαυτή, αλλά ο προ αυτής νομικός τίτλος επί του οποίου αυτή στηρίχθηκε (Γ. Μπαλή, Εμπράγματο Δίκαιον, έκδοση τετάρτη, παράγραφος 66, σελίδα 173). Η δικαστική δε απόφαση που εκδίδεται επί διεκδικητικής αγωγής, με την οποία αναγνωρίζεται η κυριότητα και διατάσσεται η απόδοση του πράγματος (άρθρο 1094 του Αστικού Κώδικα) δεν περιέχει επιδίκαση (adjudicatio) όμοια του άρθρου 1056 του Αστικού Κώδικα, γιατί η αγωγή εγείρεται και το δικαστήριο κρίνει περί υφισταμένου δικαιώματος, αμφισβητουμένου και επομένως η εκδιδόμενη δικαστική απόφαση δεν δημιουργεί αυτή το δικαίωμα, αλλά το υπάρχον ανευρίσκει και αναγνωρίζει, το δε παραγόμενο από αυτή δεδικασμένο γίνεται δεκτό αντί αμάχητης αλήθειας, έστω και αν είναι προϊόν πλάνης. Αυτά ισχύουν, πολύ περισσότερο, για τη δικαστική απόφαση που απλώς αναγνωρίζει την κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα. Η απόφαση αυτή δεν δημιουργεί το δικαίωμα, αλλά αναγνωρίζει το προϋπάρχον, δηλαδή δεν είναι constitutiva, αλλά declaratoria και μάλιστα είτε έκρινε ορθά, είτε εσφαλμένα (Γ. Μπαλή όπου ανωτέρω παράγραφος 76, σελίδα 190). Βεβαίως αναγνωριστικές κυριότητας δικαστικές αποφάσεις δεν περιέχουν καταδίκη σε δήλωση βούλησης.
Συνεπώς η τελεσίδικη δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει την κυριότητα ακινήτου λόγω έκτακτης χρησικτησίας δεν δημιουργεί αυτή το δικαίωμα της κυριότητας, αλλά αναγνωρίζει αυτό που δημιουργήθηκε κατά το χρόνο που, κατά την απόφαση αυτή, συμπληρώθηκε ο χρόνος (εικοσαετία) της χρησικτησίας, δηλαδή νομικός τίτλος της κυριότητας αυτής δεν είναι η δικαστική απόφαση, αλλά η έκτακτη χρησικτησία. Η μεταγραφή συνεπώς της αναγνωριστικής αυτής δικαστικής απόφασης, κατ' άρθρο 1192 του Αστικού Κώδικα εδάφιο φ.5, όπως το εδάφιο αυτό προστέθηκε με την παράγραφο 1 του άρθρου 15 του νόμου [Ν] 2298/1995, δεν είναι συστατικό στοιχείο της δημιουργίας του δικαιώματος κυριότητας, αλλά με αυτή επιδιώκεται η ασφάλεια των συναλλαγών, γι' αυτό ακριβώς και το άρθρο 1198 του Αστικού Κώδικα, όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 15 του νόμου [Ν] 2298/1995, το οποίο ορίζει ότι χωρίς μεταγραφή στις περιπτώσεις των άρθρων 1192, εδάφια 1 έως 4, και 1193, δεν επέρχεται η μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου ή η σύσταση, μετάθεση, κατάργηση εμπραγμάτου δικαιώματος πάνω στο ακίνητο, δεν περιέλαβε στις περιπτώσεις αυτές και το εδάφιο 5 του άρθρου 1192 του Αστικού Κώδικα, που αφορά τη μεταγραφή των αναγνωριστικών κυριότητας ή άλλου εμπράγματου δικαιώματος τελεσίδικων αποφάσεων, που έχουν αποκτηθεί με έκτακτη χρησικτησία.
5. Τέλος, από τις διατάξεις των άρθρων 980, 981, 982, 984 και επόμενα, 994 του Αστικού Κώδικα σαφώς συνάγεται ότι ο εξ αδιαιρέτου συγκύριος, αν κατέχει και νέμεται ολόκληρο το κοινό πράγμα, θεωρείται ότι το κατέχει και το νέμεται στο όνομα και των λοιπών συγκυριών και δεν δύναται να αντιτάξει κατ' αυτών αποσβεστική ή κτητική παραγραφή, προτού καταστήσει γνωστό, με τις πράξεις του, στους συγκυρίους του ότι νέμεται μείζον της μερίδας του μέρους ή το όλον αποκλειστικά στο όνομα του ως κύριος. Από τη γνωστοποίηση δε αυτή αρχίζει να τρέχει και ο χρόνος της χρησικτησίας του (Ολομέλεια Αρείου Πάγου 485/1982 Νομικό Βήμα 31-55, Άρειος Πάγος 1109/1984 Νομικό Βήμα 33-773, Α. Τούση, Εμπράγματο Δίκαιο, έκδοση δεύτερη, σελίδα 148).
Δ. Κατόπιν των ανωτέρω η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου να συντάξει διορθωτική πράξη εφαρμογής, οφείλει να δεχθεί τις τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν αποκλειστική κυριότητα σε συγκεκριμένα τμήματα της έκτασης, την οποία απόκτησαν με έκτακτη χρησικτησία, αν αυτές εκδόθηκαν μεταξύ όλων ή καθ' όλων των αναφερόμενων συνιδιοκτητών στους προγενέστερους τίτλους κυριότητας (συμβόλαια αγοραπωλησίας). Σε διαφορετική περίπτωση, αν δηλαδή δεν έχουν εκδοθεί μεταξύ όλων ή καθ' όλων των άνω συνιδιοκτητών, η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, προκειμένου να διαπιστώσει ή όχι την επικαλούμενη χρησικτησία, τις συνεκτιμά μαζί με όλα τα αποδεικτικά στοιχεία που της προσκομίζουν οι ενδιαφερόμενοι, τις δέχεται δε πάντοτε έναντι των διαδίκων μεταξύ των οποίων εκδόθηκαν. Σε κάθε περίπτωση οι δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν την κτήση κυριότητας με χρησικτησία, δεν περιέχουν καταδίκη σε δήλωση βούλησης, είναι δε αδιάφορο αν εκδόθηκαν ή μεταγράφηκαν μετά την ημερομηνία κύρωσης της πράξης εφαρμογής, αρκεί ο χρόνος χρησικτησίας να συμπληρώθηκε, κατά τις αποφάσεις αυτές, πριν από την ημερομηνία της κύρωσης της πράξης εφαρμογής.
Θεωρήθηκε 10-11-1998
Ο Προεδρεύων
Ο Εισηγητής