ΣτΕ 1796/1990

Αριθμός 1796/1990

Το Συμβούλιο της Επικρατείας

Εισηγητής: Γ. Δεληγιάννης.

Επειδή, κατά τη διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του αναγκαστικού νόμου 431/1968 περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως της εν γένει εποικιστικής νομοθεσίας (ΦΕΚ 115/Α/1968), κατ' εφαρμογή της οποίας εκδόθηκε η ανακληθείσα με την προσβαλλόμενη απόφαση:

{1. Επιτρέπεται δι' αποφάσεως του Υπουργού Γεωργίας, που επέχει θέσιν παραχωρητηρίου, η παραχώρησις με μειωμένο τίμημα, καθοριζομένου υπό του Υπουργού Γεωργίας εις οικοδομικούς συνεταιρισμούς εν ενεργεία Στρατιωτικών και Δημοσίων Πολιτικών Υπαλλήλων, προς στέγαση ή δημιουργίαν θερέτρων των μελών αυτών, κοινοχρήστων ή διαθεσίμων εκτάσεων εποικισθεισών περιοχών ή δημοσίων δασικών τοιούτων, των τελευταίων παραχωρουμένων υπό τον όρον της αξιοποιήσεως αυτών.}

Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, παρέχεται διακριτική ευχέρεια στη Διοίκηση να παραχωρεί ακίνητα από κοινόχρηστες ή διαθέσιμες εκτάσεις εποικιστικών περιοχών σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς εν ενεργεία στρατιωτικών και δημοσίων πολιτικών υπαλλήλων, για τη στέγαση ή δημιουργία θερέτρων των μελών τους, πράγμα που αποβλέπει στην εξυπηρέτηση γενικότερου δημοσίου και κοινωνικού συμφέροντος, χάριν του οποίου προβλέπεται μειωμένο τίμημα για την παραχώρηση αυτή. Από τον ευνοϊκό χαρακτήρα της εν λόγω παραχωρήσεως συνάγεται ότι η ρήτρα της, που αφορά στο τίμημα, δεν αποτελεί όρο του κύρους της, έτσι ώστε τυχόν πλημμέλειες της ρήτρας αυτής να συμπαρασύρουν σε ακύρωση και την παραχώρηση, αλλά έχει αυτοτέλεια έναντι αυτής. Κατά συνέπεια, πλημμέλειες της ως άνω ρήτρας, όπως είναι ο ορισμός εικονικού αντί μειωμένου τιμήματος, συνεπάγονται μερική ακύρωση, που περιορίζεται στην εν λόγω ρήτρα.

Επειδή εν προκειμένω, με την υπ' αριθμόν 328787/9690/06-06-1980 απόφαση του Υπουργού Γεωργίας, παραχωρήθηκε στον αιτούντα οικοδομικό συνεταιρισμό εν ενεργεία δημοσίων υπαλλήλων Υπουργείων Δημοσίων Έργων και Γεωργίας Νομού Δράμας Το Π. κοινόχρηστη έκταση 281,451 στρεμμάτων του αγροκτήματος Καλλιφύτου Δράμας, για την ανέγερση κατοικιών και στέγαση των οικογενειών των μελών του. Η παραχώρηση αυτή έγινε με καταβολή τιμήματος από τον συνεταιρισμό στο Δημόσιο 4.500 δραχμών ανά στρέμμα. Με την προσβαλλόμενη απόφαση ανακλήθηκε η ως άνω παραχώρηση, με τις εξής αιτιολογικές βάσεις: 1) Παρανόμως ορίσθηκε τίμημα εικονικό και όχι μειωμένο σε σχέση με την πραγματική αξία της ως άνω εκτάσεως, δηλαδή 4.500 δραχμές ανά στρέμμα, ενώ η πραγματική αξία ανερχόταν τουλάχιστον σε 50.000 δραχμές ανά στρέμμα και 2) Παραβιάστηκε ο όρος που είχε τεθεί στην πράξη της παραχώρησης, γιατί, ενώ η έκταση παραχωρήθηκε για την ανέγερση κατοικιών προς στέγαση των οικογενειών των υπαλλήλων, αποδεικνύεται από τα στοιχεία του φακέλλου ότι το μεγαλύτερο μέρος των μελών είτε έχει πρώτη κατοικία, είτε έχει μετατεθεί από την περιοχή Δράμας.

Επειδή η δεύτερη αυτή αιτιολογία, που αναφέρεται στο κύρος της επίμαχης παραχωρήσεως, ανεξαρτήτως του ότι η πραγματική βάση της δεν βρίσκει έρεισμα στα στοιχεία του φακέλλου, στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση, διότι ούτε από τον νόμο επιβάλλεται η εν λόγω παραχώρηση να γίνεται αποκλειστικά και μόνο προς απόκτηση πρώτης κατοικίας, δεδομένου άλλωστε ότι προβλέπεται και παραχώρηση για τη δημιουργία θερέτρων, ούτε η επίμαχη παραχώρηση έγινε, όπως προκύπτει από το όλο περιεχόμενό της, για να αποκτήσουν πρώτη κατοικία τα μέλη του αιτούντος συνεταιρισμού και μάλιστα εφ' όσον θα εξακολουθούν να υπηρετούν στο νομό Δράμας, όπως εσφαλμένως δέχεται η προσβαλλόμενη απόφαση. Για τους λόγους αυτούς, που προβάλλονται βασίμως από τον αιτούντα, είναι ακυρωτέα η προσβαλλόμενη απόφαση, καθ' ό μέρος αφορά στο κύρος της επίμαχης παραχωρήσεως.

Επειδή η πρώτη αιτιολογική βάση της προσβαλλόμενης αποφάσεως είναι παράνομη, κατά το μέρος της που δέχεται ότι πλημμέλειες της ρήτρας που αφορά στο τίμημα συμπαρασύρουν σε ακύρωση την πράξη της μεταβιβάσεως, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί πιο πάνω.

Επειδή περαιτέρω η αιτιολογία αυτή, κατά το μέρος της που δέχεται ότι παρανόμως ορίσθηκε ευνοϊκό, δηλαδή ευτελές τίμημα για την επίμαχη παραχώρηση αντί να ορισθεί μειωμένο απλώς τίμημα, είναι νόμιμη, σύμφωνα με τα ανωτέρω και βρίσκει έρεισμα ως προς την πραγματική της βάση στα στοιχεία του φακέλλου και ειδικότερα στην από 23-12-1981 έκθεση διοικητικής εξετάσεως του Γενικού Επιθεωρητή Διοικήσεως Γ.Γ. Στην έκθεση αυτή αναφέρονται, μεταξύ άλλων, και τα εξής:

{Η πραγματική αξία της επίδικης εκτάσεως κατά τον χρόνο της παραχωρήσεώς της ήταν πολλαπλάσιο της τιμής που προσδιορίσθηκε με την επίμαχη απόφαση, τουλάχιστον 50.000 δραχμές ανά στρέμμα. Τούτο συνάγεται από τις τιμές, που η Επιθεώρηση Διοικήσεως Δράμας καθορίζει σε παραχωρήσεις αγροτικών κλήρων, οι οποίες άλλωστε είναι εντελώς συμβολικές εν όψει του σκοπού της αγροτικής αποκαταστάσεως, από την έκθεση καταλληλότητας της επίδικης εκτάσεως του Τμήματος Κοινωνικής Πρόνοιας Δράμας και του Τμήματος Πολεοδομίας Δράμας, από την θέση της περιοχής (200 - 500 m από την άκρη της πόλεως και το δίκτυο υδρεύσεως, Δημόσιας Επιχείρισης Ηλεκτρισμού, κ.λ.π.), από το γεγονός ότι έχει αστική συγκοινωνία και εκτείνεται εκατέρωθεν της επαρχιακής οδού Δράμας - Σιδηρονέρου, στοιχεία που προσδίδουν οικοπεδική αξία στην έκταση αυτή.}

Τα στοιχεία, οι διαπιστώσεις και οι εκτιμήσεις της εκθέσεως αυτής, στην οποία παραπέμπει η προσβαλλόμενη απόφαση, σε συνδυασμό και προς τα δεδομένα της κοινής πείρας, παρέχουν ικανό έρεισμα στην αιτιολογική αυτή βάση και γι' αυτό είναι απορριπτέοι, ως αβάσιμοι, οι λόγοι ακυρώσεως που στρέφονται κατ' αυτής. Συνεπώς, νομίμως ανακλήθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση η διάταξη της παραχωρήσεως που αφορά στο τίμημα που πρέπει να ανακαθοριστεί στο προσήκον μέτρο.

Επειδή, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί, πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή η κρινόμενη αίτηση, να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, κατά το μέρος της που αφορά στην ανάκληση της επίμαχης παραχωρήσεως, και να αναπεμφθεί η υπόθεση στη Διοίκηση, για να προβεί, σύμφωνα με τα ανωτέρω, σε ανακαθορισμό του τιμήματος.