ΣτΕ 2466/2008
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 2466/2008
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Ολομέλεια
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 01-06-2007, με την εξής σύνθεση: Γ. Παναγιωτόπουλος, Πρόεδρος, Γ. Παπαμεντζελόπουλος, Ν. Σκλίας, Ν. Σακελλαρίου, Δ. Πετρούλιας, Ν. Ρόζος, Αθανάσιος Ράντος, Ε. Δανδουλάκη, Χ. Ράμμος, Ν. Μαρκουλάκης, Στ. Χαραλάμπους, Μ. Καραμανώφ, Ι. Μαντζουράνης, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Δ. Αλεξανδρής, Κ. Βιολάρης, Μ.-Ε. Κωνσταντινίδου, Αθανάσιος Καραμιχαλέλης, Α.-Γ. Βώρος, Κ. Ευστρατίου, Ελ. Αναγνωστοπούλου, Μ. Γκορτζολίδου, Ε. Νίκα, Ι. Γράβαρης, Γ. Τσιμέκας, Ι. Ζόμπολας, Σ. Μαρκάτης, Δ. Γρατσίας, Β. Καμπίτση, Β. Γρατσίας, Α. Ντέμσιας, Σ. Παραμυθιώτης, Φ. Ντζίμας, Σύμβουλοι, Ρ. Γιαννουλάτου, Μ.-Α. Τσακάλη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Δ. Μουζάκη.
Για να δικάσει την από 01-02-2007 αίτηση:
των: 1) δευτεροβάθμιας συνδικαλιστικής οργάνωσης με την επωνυμία ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ Ν. ΠΡΕΒΕΖΑΣ, που εδρεύει στην Πρέβεζα, 2) __________, κατοίκου Πρέβεζας (Σωκράτους 7), 3) __________, κατοίκου Ιωαννίνων (Πατριάρχου Ιωάσαφ), οι οποίοι παρέστησαν με το δικηγόρο Χαράλαμπο Χρυσανθάκη (αριθμός μητρώου 11855), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο και 4) __________, κατοίκου Χολαργού Αττικής (Καραϊσκάκη 14), ο οποίος παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Χαράλαμπο Χρυσανθάκη, που τον διόρισε στο ακροατήριο, κατά των Υπουργών:
1) Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και
2) Ανάπτυξης, οι οποίοι παρέστησαν με τον Νικόλαο Μουδάτσο, Νομικό Σύμβουλο του Κράτους, και κατά της παρεμβαίνουσας ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία ΕΤΒΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ και τον διακριτικό τίτλο ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ Α.Ε., που εδρεύει στην Αθήνα (Σαλαμίνος 72-74, Καλλιθέα), η οποία παρέστη με τη δικηγόρο Α. Δαλάτση (αριθμός μητρώου 8114), που τη διόρισε με πληρεξούσιο.
Η πιο πάνω αίτηση εισάγεται στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου, κατόπιν της από 16-04-2007 πράξης του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της σπουδαιότητά της, σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 2 εδάφιο α του προεδρικού διατάγματος 18/1989.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν 119267/15-11-2006 κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας, Δημοσίων Έργων και Ανάπτυξης, Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Συμβούλου Αθανάσιου Ράντου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, την πληρεξούσια της παρεμβαίνουσας εταιρείας και τον εκπρόσωπο των Υπουργών, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως έχει καταβληθεί το, κατά νόμο, παράβολο (ειδικά έντυπα παραβόλου υπ' αριθμόν 3119193, 2657951 έτους 2007).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 119267/2006 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με την οποία ενεκρίθησαν οι περιβαλλοντικοί όροι για την λειτουργία της Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙΠΕ) Πρεβέζης, στους οποίους συμπεριλαμβάνονται οι όροι που αφορούν στην κατασκευή και λειτουργία των νέων έργων αναβαθμίσεως των εγκαταστάσεων υποδομής της. Στην δίκη παρεμβαίνει υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης πράξεως η ανώνυμη εταιρεία ΕΤΒΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, με τον διακριτικό τίτλο ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ ΑΕ.
3. Επειδή, η υπόθεση εισάγεται ενώπιον της Ολομέλειας του Δικαστηρίου, δυνάμει της από 16-04-2007 πράξεως του Προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, λόγω της μείζονος σπουδαιότητάς της, κατόπιν διαγραφής της από το πινάκιο του Ε' Τμήματος του Δικαστηρίου, ενώπιον του οποίου είχε αρχικώς εισαχθεί.
4. Επειδή, το πρώτο αιτούν σωματείο, που έχει, μεταξύ άλλων, ως σκοπό, κατά το προσκομιζόμενο καταστατικό του, την προστασία των συμφερόντων των αγροτών της Πρεβέζης, καθώς και την προστασία της αγροτικής ιδιοκτησίας και των φυσικών πόρων της πρωτογενούς παραγωγής, με έννομο συμφέρον ασκεί την κρινομένη αίτηση, εφ' όσον προβάλλει ότι με την εκτέλεση των προβλεπομένων στην προσβαλλόμενη πράξη έργων τίθεται υπό διακινδύνευση ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας της πεδιάδας της Πρεβέζης και, κατά συνεκδοχή, η επάρκεια της αρδεύσεως της. Εξ άλλου, με έννομο συμφέρον ασκείται η αίτηση ακυρώσεως και από τους τρεις λοιπούς αιτούντες, φυσικά πρόσωπα, τα οποία φέρονται, κατά τα προσκομισθέντα στοιχεία, ως κάτοικοι Πρεβέζης ή κύριοι ακινήτων στην περιοχή. Περαιτέρω, όλοι οι ανωτέρω αιτούντες παραδεκτώς ομοδικούν, εφ' όσον επί πλέον προβάλλουν κοινούς λόγους ακυρώσεως, στηριζόμενους στην αυτή νομική και πραγματική βάση.
5. Επειδή, παραδεκτώς ασκείται η παρέμβαση της ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ ΑΕ υπέρ του κύρους της προσβαλλομένης πράξεως, δεδομένου ότι η εταιρεία αυτή είναι ο φορέας κατασκευής των έργων αναβαθμίσεως της Βιομηχανικής Περιοχής Πρεβέζης, στα οποία αφορά η εν λόγω πράξη.
6. Επειδή, κατά το άρθρο 1 παράγραφος 1 του νόμου 2545/1997 Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές περιοχές... (ΦΕΚ 254/Α/1997):
{Για τη βιομηχανική, βιοτεχνική και γενικά επιχειρηματική ανάπτυξη και οικονομική πρόοδο της χώρας, καθώς και για την προστασία του περιβάλλοντος, είναι δυνατόν να καθορίζονται μία ή περισσότερες Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές περιοχές σε όλους τους νομούς της χώρας, σύμφωνα με τις διατάξεις αυτού του νόμου}
ενώ κατά την παράγραφο 2 του αυτού άρθρου 1:
{Οι Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές περιοχές μπορούν να έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές:
α. Βιομηχανική Περιοχή: ΒΙΠΕ είναι ο χώρος, ο οποίος καθορίζεται, οριοθετείται, πολεοδομείται και οργανώνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου, προκειμένου να λειτουργήσει ως χώρος υποδοχής κάθε βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας.}
Κατά το άρθρο 4 του αυτού νόμου 2545/1997:
{1. Για τον καθορισμό Βιομηχανικών και Επιχειρηματικών περιοχών υποβάλλεται αίτηση στο Υπουργείο Ανάπτυξης...
2. Η αίτηση αυτή πρέπει να συνοδεύεται απαραίτητα από τα εξής δικαιολογητικά και έγγραφα:
α. ...
β. Μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που καταρτίζεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. ...}
κατά δε το άρθρο 5 παράγραφος 1 του αυτού νόμου:
{1. Ο καθορισμός της Βιομηχανικής και Επιχειρηματικής περιοχής, ο φορέας Βιομηχανικής και Επιχειρηματικής περιοχής και η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων εγκρίνονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ...}
Εξ άλλου, κατά τις διατάξεις των παραγράφων 1)α και 2 του άρθρου 4 του νόμου 1650/1986 (ΦΕΚ 160/Α/1986), όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 2 του νόμου 3010/2002 (ΦΕΚ 91/Α/2002), για την πραγματοποίηση νέων ή την επέκταση και τον εκσυγχρονισμό υφισταμένων δημοσίων ή ιδιωτικών έργων ή δραστηριοτήτων απαιτείται η έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος, μετά από υποβολή, για τα έργα της πρώτης (Α) κατηγορίας του προηγουμένου άρθρου 3 παράγραφος 1 και 2 του αυτού νόμου 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του νόμου 3010/2002, δηλαδή τα έργα που είναι πιθανόν να προκαλέσουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Κατά το αυτό άρθρο 4 παράγραφος 1 περίπτωση δ)α) του νόμου 1650/1986, για την έκδοση της αποφάσεως εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων πρέπει να τηρείται η διαδικασία της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτιμήσεως και αξιολογήσεως του προτεινομένου έργου ή της δραστηριότητος, η τήρηση, όμως, της διαδικασίας αυτής δεν απαιτείται, κατά την παράγραφο 6 περίπτωση στ του ίδιου άρθρου, στις θεσμοθετημένες βιομηχανικές περιοχές και ζώνες. Ειδικότερα, ως προς την αρμοδιότητα της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων, η ως άνω παράγραφος 2 του άρθρου 4 του νόμου 1650/1986 ορίζει ότι:
{...Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων γίνεται με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και του συναρμόδιου Υπουργού. Ως συναρμόδιος θεωρείται ο αρμόδιος Υπουργός για το έργο ή τη δραστηριότητα. Εάν από το έργο ή τη δραστηριότητα επέρχονται επιπτώσεις σε αρχαιότητες ή σε δασικές εκτάσεις ή σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας ή στην παράκτια ή τη θαλάσσια ζώνη ή σε περίπτωση που το έργο ή η δραστηριότητα αφορά στην εγκατάσταση μονάδας επεξεργασίας αστικών λυμάτων ή στη δημιουργία χώρου επεξεργασίας αστικών λυμάτων ή στη δημιουργία χώρου επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων, τότε η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων γίνεται αντίστοιχα και από τον Υπουργό Πολιτισμού ή Γεωργίας ή Εμπορικής Ναυτιλίας ή Υγείας και Πρόνοιας...}
Εξ άλλου, το περιεχόμενο της μελέτης αυτής καθορίζεται με το άρθρο 5 του νόμου 1650/1986, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 3 του νόμου 3010/2002.
7. Επειδή, προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι αναρμοδίως η προσβαλλόμενη έγκριση περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας της Βιομηχανικής Περιοχής εξεδόθη από μόνους τους Υπουργούς Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Ανάπτυξης, ενώ, κατά τους αιτούντες, λόγω διαφόρων επιπτώσεων του έργου σε γεωργικές καλλιέργειες και στην θάλασσα, καθώς και λόγω της κατασκευής αγωγού διαθέσεως λυμάτων, έπρεπε να συνυπογράφεται και από τους Υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Εμπορικής Ναυτιλίας και Υγείας και Πρόνοιας. Ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι η έγκριση περιβαλλοντικών όρων λειτουργίας Βιομηχανικής Περιοχής εκδίδεται, κατά την παρατεθείσα ειδική διάταξη του άρθρου 5 παράγραφος 1 του νόμου 2545/1997, με κοινή απόφαση των δύο ως άνω Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και Ανάπτυξης. Εν πάση δε περιπτώσει, ούτε κατά την γενική διάταξη του άρθρου 4 παράγραφος 2 του νόμου 1650/1986 θα συνέτρεχε νόμιμη περίπτωση συνυπογραφής της προσβαλλομένης εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων από άλλο Υπουργό, δεδομένου ότι, κατά την τελευταία αυτή διάταξη, άλλος, πλην του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Υπουργός καθίσταται αρμόδιος μόνον στις συγκεκριμένες περιπτώσεις, τις οποίες ο ίδιος ο νόμος ειδικώς απαριθμεί, και στις οποίες δεν συγκαταλέγεται η επίμαχη.
8. Επειδή, προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι, παρά τον νόμο, δεν τηρήθηκε, πριν από την έκδοση της προσβαλλομένης εγκρίσεως περιβαλλοντικών όρων, ο ουσιώδης τύπος της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτιμήσεως και αξιολογήσεως των επιπτώσεων του έργου στο περιβάλλον. Ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η αρχική θεσμοθέτηση και οριοθέτηση της Βιομηχανικής Περιοχής Πρεβέζης έγινε με την υπ' αριθμόν 45031/1974 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 626/Β/1974), ενώ τα όρια της Βιομηχανικής Περιοχής ανακαθορίστηκαν με την υπ' αριθμόν 51585/838/1978 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 550/Β/1978) και το ρυμοτομικό της σχέδιο έχει εγκριθεί με το από [ΠΔ] 22-01-1981 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 153/Β/2001), κατά δε την μνημονευθείσα στην σκέψη 6 ειδική διάταξη του άρθρου 4 παράγραφος 6 περίπτωση στ του νόμου 1650/1986, η τήρηση του εν λόγω τύπου δεν απαιτείται στις ήδη θεσμοθετημένες βιομηχανικές περιοχές.
9. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η περιοχή της Βιομηχανικής Περιοχής διαρρέεται από το υδατόρεμα Καρυδά. Κατά τα αυτά στοιχεία, προ του έτους 1985 είχαν κατασκευασθεί, κατόπιν ειδικής μελέτης (Μελέτη έργων υποδομής Βιομηχανικής Περιοχής Πρέβεζας, έτους 1980), εντός του χώρου της εχούσης ήδη τότε δημιουργηθεί, οριοθετηθεί και ρυμοτομηθεί Βιομηχανική Περιοχή, τάφροι συγκεντρώσεως των ομβρίων υδάτων. Στο πλαίσιο των έργων αυτών, κατά τα εκτιθέμενα στην εγκριθείσα με την προσβαλλόμενη πράξη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του επιμάχου έργου ( Μελέτες έργων υποδομής - Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Γεωτεχνική Μελέτη Βιομηχανικής Περιοχής Πρέβεζας, με ημερομηνία 06/2006), ...το μεγαλύτερο μέρος του ρέματος Καρυδά μέσα στη Βιομηχανική Περιοχή έχει αντικατασταθεί από την τάφρο 4Τ.... Εξ άλλου, το επίμαχο έργο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την κατασκευή αγωγού διαθέσεως των ομβρίων υδάτων, τα οποία λιμνάζουν εντός του χώρου της Βιομηχανικής Περιοχής, παρεμποδίζοντας την λειτουργία της, ο αγωγός δε αυτός, που θα έχει μήκος 1815 m, θα εξέρχεται των ορίων της Βιομηχανικής Περιοχής και θα καταλήγει στο Ιόνιο Πέλαγος, όπου θα εκχέονται τα ύδατα. Κατά τα ομοίως εκτιθέμενα στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ...το ρέμα δεν θίγεται καθόλου εκτός των ορίων της Βιομηχανικής Περιοχής .... Περαιτέρω, δοθέντος ότι με τα ως άνω παλαιά έργα διευθετήσεως του Καρυδά, που περιλαμβάνουν, κατά τα εκτιθέμενα στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, την δημιουργία Λεκάνης Ανάσχεσης Πλημμύρας (ΛΑΠ) εντός της Βιομηχανικής Περιοχής, έχει διακοπεί εν μέρει η ροή του υδατορεύματος, προβλέπεται με την προσβαλλόμενη πράξη (όρος Β.3.1.1) ότι ...πρέπει να διασφαλισθεί... η απορροή των απαραίτητων ποσοτήτων νερού στο ρέμα προς τη φυσική του κατεύθυνση (περιβαλλοντική παροχή).... Κατά της προσβαλλομένης πράξεως προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι, υπό τα ανωτέρω δεδομένα, έπρεπε, προ της εκδόσεώς της, να έχει οριοθετηθεί, κατά τους ορισμούς των διατάξεων των παραγράφων 1 έως 3 του άρθρου 6 του νόμου 880/1979 (ΦΕΚ 58/Α/1979), όπως αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 5 του νόμου 3010/2002, το εν λόγω υδατόρεμα. Ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι, εν όψει των εκτεθέντων χαρακτηριστικών του έργου, δηλαδή ότι το έργο δεν θίγει το εκτός Βιομηχανικής Περιοχής τμήμα του υδατορεύματος, το εντός Βιομηχανικής Περιοχής τμήμα του είναι ήδη από μακρού διευθετημένο, ως προς το νομικό και πραγματικό μέρος, χωρίς να γίνονται νέα επ' αυτού έργα, ως και ότι, αντιθέτως, με την προσβαλλόμενη πράξη εξασφαλίζεται η αναγκαία ποσότητα ύδατος για την ακώλυτη ροή του ρεύματος στην φυσική του κοίτη, δεν απαιτείτο, κατά την ως άνω διάταξη, η προηγούμενη οριοθέτησή του.
Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Ε. Δανδουλάκη, Μ. Καραμανώφ, Α. Σακελλαροπούλου, Κ. Ευστρατίου, Μ. Γκορτζολίδου, Β. Καμπίτση και Α. Ντέμσιας, προς την γνώμη των οποίων ετάχθη και η Πάρεδρος Ρ. Γιαννουλάτου, οι οποίοι διετύπωσαν την γνώμη ότι, εφ' όσον, πάντως, με την προσβαλλόμενη πράξη εγκρίνεται η εκτέλεση έργων πλησίον του υδατορεύματος, που, μάλιστα, επηρεάζουν, αμέσως ή εμμέσως, την ροή του, τα οποία προστίθενται στα ήδη εκτελεσμένα έργα διευθετήσεώς του, ήταν αναγκαία, κατά τις ως άνω διατάξεις, η προηγούμενη της εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως οριοθέτησή του, ο δε σχετικός λόγος ακυρώσεως θα έπρεπε να γίνει δεκτός.
10. Επειδή, κατά την διοικητική διαδικασία, που προηγήθηκε της εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως, εξετάσθηκε, μεταξύ άλλων, το ζήτημα της επιδράσεως του επιμάχου έργου στα επιφανειακώς ρέοντα ύδατα και τον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής. Η εξέταση έγινε, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το ενδεχόμενο διαταράξεως των εν λόγω επίγειων και υπόγειων συστημάτων ροής και συλλογής ύδατος από την υπόγεια κατασκευή του μνημονευθέντος στην προηγουμένη σκέψη αγωγού διαθέσεως των λιμναζόντων ομβρίων υδάτων στην θάλασσα. Εξετάσθηκε, δηλαδή, το ζήτημα, εν όψει και σχετικών αιτιάσεων των αιτούντων και άλλων καλλιεργητών της περιοχής, μήπως η κατασκευή του αγωγού οδηγήσει σε αποστράγγιση των υδάτων και σε αδυναμία αρδεύσεως της γεωργικώς καλλιεργούμενης πεδιάδας της Πρεβέζης.
Στην Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου προτείνεται η εκ των υστέρων εκπόνηση ειδικής τεχνικής μελέτης, η οποία θα αφορά στην επίδραση του ορύγματος του αγωγού στις υδρογεωλογικές συνθήκες της περιοχής και με την οποία θα διερευνηθεί αν διασφαλίζεται η υφιστάμενη ισορροπία στον φρεάτιο υδροφόρο ορίζοντα και θα προτείνονται μέτρα αποκαταστάσεως, σε περίπτωση που θα πιθανολογηθεί αποστράγγιση των υδροφόρων (σελίδες 233, 269 της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων).
Εξ άλλου, στον φάκελο υφίσταται και το υπ' αριθμόν 577/11-08-2003 έγγραφο του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) / Περιφερειακή Μονάδα Ηπείρου, στο οποίο εκτίθεται ότι:
{... εφόσον πρόκειται για αγωγό κλειστού τύπου (τσιμεντένιοι σωλήνες) δεν θα επηρεασθούν τα ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του/των υδροφόρου/ων στην περιοχή διέλευσης από τα όμβρια νερά της Βιομηχανικής Περιοχής. Το βάθος εκσκαφής του σκάμματος για την τοποθέτηση του αγωγού και κύρια τα απόλυτα υψόμετρα εκσκαφής του πιστεύουμε ότι δεν θα επηρεάσουν την υπάρχουσα υδρογεωλογική κατάσταση της περιοχής, ιδιαίτερα δε κατά την ξηρά περίοδο (περίοδος χαμηλών στάθμεων). Προκειμένου να μη διαταραχθεί η κοκκομετρική διαβάθμιση του σχηματισμού και η υδρολιθολογική του συμπεριφορά, προτείνουμε η επίχωση του σκάμματος να γίνει κατά το δυνατόν με τα ίδια υλικά εκσκαφής. Για την αποφυγή φαινομένων πιθανής τοπικής αποστράγγισης υδροφόρων, κρίνουμε σκόπιμη την τμηματική εκσκαφή του σκάμματος και την τμηματική άμεση επανεπίχωσή του. Σε ότι αφορά το διάστημα ...έως το έργο εκβολής (ακτή), η μορφολογία του εδάφους αλλά και η μεγάλη κλίση του σκάμματος τοποθέτησης του αγωγού δεν εγκυμονούν κίνδυνο φαινομένου διείσδυσης θαλασσινού νερού στους υδροφόρους...}
Προς αντιμετώπιση του ζητήματος αυτού, στην προσβαλλόμενη πράξη διελήφθη και όρος (Β.3.1.1), κατά τον οποίο, μεταξύ άλλων:
{...Με ευθύνη του φορέα διαχείρισης να εκπονηθεί και υποβληθεί, εντός έτους από την έκδοση της παρούσας απόφασης... ειδική μελέτη από την οποία να προκύπτει εάν και κατά πόσον και σε ποιες περιόδους απαιτείται ο εμπλουτισμός του ρέματος με νερό πέραν του παροχετευόμενου από τις περιφερειακές τάφρους ΣΤ 1 και ΣΤ 2 (π.χ. μεταφορά από τη ΛΑΠ)...}
Κατά της προσβαλλομένης πράξεως προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι έπρεπε να προηγηθεί της εκδόσεώς της η σύνταξη πλήρους υδρογεωλογικής μελέτης της περιοχής, όπως άλλωστε έχει προταθεί με τα υπ' αριθμόν 11505/28-05-2004 και 133576/30-08-2004 έγγραφα του Τμήματος Προστασίας Αρδευτικών Νερών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και του Τμήματος Βιομηχανιών της Διευθύνσεως ΕΑΡΘ του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων αντιστοίχως, καθώς και με την υπ' αριθμόν 34/2004 απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Πρεβέζης, διότι το σχετικό ζήτημα αποτελεί ουσιώδες στοιχείο του όλου έργου, πριν από την πλήρη και εν γνώσει των δεδομένων αντιμετώπιση του οποίου δεν ήταν, κατά τα άρθρα 4 και 5 του νόμου 1650/1986, δυνατή η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων κατασκευής του. Ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, δεδομένου ότι η προηγούμενη εκπόνηση της ως άνω μελέτης δεν ήταν εν προκειμένω αναγκαίος όρος της νομιμότητος της εγκρίσεως των περιβαλλοντικών όρων του έργου. Τούτο δε διότι το κρίσιμο ζήτημα επαρκώς εξετάσθηκε κατά την διοικητική διαδικασία που προηγήθηκε της εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως και διελήφθησαν αντίστοιχοι περιβαλλοντικοί όροι, το δε περιεχόμενο της υπό σύνταξη ειδικής τεχνικής μελέτης αναφέρεται μόνον, επιτρεπτώς κατά νόμο, είτε σε συμπληρωματικά, είτε σε διορθωτικά επί μέρους μέτρα, που ενδεχομένως καθίσταται αναγκαίο να ληφθούν, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αναλόγως του πορίσματος της μελέτης και της πραγματικής καταστάσεως που θα διαμορφωθεί μετά την εκτέλεση του έργου (παράβαλε ΣτΕ Ολομέλεια 4498/1998).
Μειοψήφησαν οι Σύμβουλοι Ν. Σακελλαρίου, Ε. Δανδουλάκη, Χ. Ράμμος, Μ. Καραμανώφ, Ι. Μαντζουράνης, Α. Σακελλαροπούλου, Δ. Αλεξανδρής, Α,-Γ. Βώρος, Κ. Ευστρατίου, Ε. Αναγνωστοπούλου, Γ. Τσιμέκας και Α. Ντέμσιας, οι οποίοι διετύπωσαν την γνώμη ότι ο λόγος αυτός ακυρώσεως είναι βάσιμος και έπρεπε να γίνει δεκτός. Κατά την γνώμη, ειδικότερα, αυτή, προκειμένου να εγκριθούν περιβαλλοντικοί όροι για το επίμαχο έργο, ήταν αναγκαίο να εξετασθούν διεξοδικά οι επιπτώσεις του στον υδροφόρο ορίζοντα της περιοχής, στοιχείο ουσιώδες για την εκτέλεση έργου σε αγροτικά καλλιεργούμενη πεδινή περιοχή, αφού, μάλιστα, με την ίδια την προσβαλλόμενη απόφαση η αντιμετώπιση του θέματος από την βασική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν κρίθηκε επαρκής και επεβλήθη η υποχρέωση να εκπονηθεί ειδική μελέτη για το θέμα αυτό, μάλιστα δε εντός ορισμένης προθεσμίας που τάσσεται με την απόφαση.
11. Επειδή, μεταξύ των έργων αναβαθμίσεως των εγκαταστάσεων υποδομής της Βιομηχανικής Περιοχής Πρεβέζης, οι περιβαλλοντικοί όροι εκτελέσεως των οποίων ενεκρίθησαν με την προσβαλλόμενη πράξη, είναι και η κατασκευή Μονάδος Καθαρισμού Αποβλήτων για τα υγρά απόβλητα της Βιομηχανικής Περιοχής, παραπλεύρως της υφισταμένης Εγκαταστάσεως Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) του Δήμου Πρεβέζης, εντός του χώρου της Βιομηχανικής Περιοχής. Στην προσβαλλόμενη πράξη ορίζεται (όρος Β.2.1) ότι ...για τη μεταφορά και διάθεση των επεξεργασμένων αποβλήτων στον αποδέκτη θα χρησιμοποιηθεί ο αγωγός τελικής διάθεσης της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων Πρέβεζας της Δημοτικής Επιχείρησης Ύδρευσης-Αποχέτευσης Πρέβεζας (ΔΕΥΑΠ).... Με την κρινομένη αίτηση προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι μη νομίμως προβλέπεται η απόρριψη των επεξεργασμένων υγρών λυμάτων της Βιομηχανικής Περιοχής στην θάλασσα, χωρίς να έχει προηγουμένως καθορισθεί, κατά τρόπο ειδικό, συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή ως αποδέκτης των λυμάτων. Δεν αρκεί δε, κατά τους αιτούντες, ο καθορισμός θαλάσσιου αποδέκτη για τα λύματα της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων, διότι στην περιοχή θα παροχετεύονται, πλέον, περισσότερα λύματα, μάλιστα δε αναμεμιγμένα οικιακά και βιομηχανικά λύματα. Όπως, όμως, προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η θαλάσσια περιοχή Καλαμίτσι του Ιονίου πελάγους, όπου προβλέπεται η απόρριψη των λυμάτων της Βιομηχανικής Περιοχής, έχει ήδη καθορισθεί, με την υπ' αριθμόν ΥΓ/3371/1985 απόφαση του Νομάρχη Πρεβέζης (ΦΕΚ 611/Β/1985), ως αποδέκτης αστικών λυμάτων. Ο καθορισμός αυτός αρκεί για την προσθήκη νέων ομοειδών επεξεργασμένων λυμάτων στα ήδη εκχεόμενα λύματα, εφ' όσον, πάντως, η παροχέτευση γίνεται δια του αυτού αγωγού, και, άρα, εντός των ορίων της αρχικής δυναμικότητάς του, ο δε όρος αστικά λύματα περιλαμβάνει, κατά την εν προκειμένω εφαρμοστέα νομοθεσία (άρθρο 2 της υπ' αριθμόν 5673/400/1997 κοινής υπουργικής αποφάσεως Μέτρα και όροι για την επεξεργασία αστικών λυμάτων (ΦΕΚ 192/Β/1997), η οποία εξεδόθη προς συμμόρφωση στους ορισμούς της οδηγίας 1991/271/ΕΟΚ του Συμβουλίου ΕΚ, L 135/1991), όχι μόνον τα οικιακά λύματα, αλλά και το μείγμα οικιακών με βιομηχανικά υγρά απόβλητα ή και όμβρια ύδατα (βλέπε και ΣτΕ 2238/2000). Συνεπώς, ο λόγος αυτός ακυρώσεως πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος.
12. Επειδή, προβάλλεται, ως λόγος ακυρώσεως, ότι μη νομίμως επελέγη με την προσβαλλόμενη πράξη, ως λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος της διαθέσεως των πλεοναζόντων και λιμναζόντων εντός του χώρου της Βιομηχανικής Περιοχής ομβρίων υδάτων, η παροχέτευση τους στην θάλασσα, χωρίς να εξετασθεί προηγουμένως και να αντιμετωπισθεί αιτιολογημένως η εναλλακτική λύση της χρήσεως συλλεκτήρων για την συλλογή των ομβρίων και η αξιοποίησή τους για την άρδευση των αγροτικών εκτάσεων της περιοχής, όπως, άλλωστε, προτάθηκε με το υπ' αριθμόν 1/2004 πρακτικό συνεδριάσεως του Τοπικού Συμβουλίου του Δημοτικού Διαμερίσματος Μύτικα Δήμου Πρεβέζης. Ο λόγος αυτός ακυρώσεως παρίσταται βάσιμος και πρέπει να γίνει δεκτός, δεδομένου ότι η λύση αυτή, που συνιστούσε προφανή εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση του προβλήματος, της οποίας η εξέταση ήταν και συνταγματικώς επιβεβλημένη, εν όψει της επιτασσόμενης από το άρθρο 24 παράγραφος 1 του Συντάγματος ανάγκης προστασίας και, μετά φειδούς, επωφελούς χρησιμοποιήσεως των υδατικών πόρων της Χώρας , ουδόλως, κατά τα στοιχεία του φακέλου εξετάσθηκε, ενώ, τυχόν υιοθετούμενη, θα οδηγούσε σε αξιοποίηση και όχι σε απώλεια υδατικού πόρου.
Μειοψήφησε ο Πρόεδρος, ως και οι Σύμβουλοι Ν. Σκλίας, Δ. Πετρούλιας, Α. Ράντος, Ν. Μαρκουλάκης, Σ. Χαραλάμπους, Μ.-Ε. Κωνσταντινίδου, Α. Καραμιχαλέλης, Α.-Γ. Βώρος, Γ. Τσιμέκας, Ι. Ζόμπολας, Β. Καμπίτση, Β. Γρατσίας, Σ. Παραμυθιώτης και Φ. Ντζίμας, προς την γνώμη των οποίων ετάχθη και η Πάρεδρος Μ. Τσακάλη, οι οποίοι υπεστήριξαν την γνώμη ότι ο ως άνω λόγος ακυρώσεως έπρεπε να απορριφθεί, το μεν διότι η λύση αυτή δεν είχε προταθεί από τους αιτούντες κατά την προηγηθείσα διοικητική διαδικασία, ώστε να παρασχεθεί εγκαίρως στην Διοίκηση η δυνατότητα εξετάσεως και, ενδεχομένως, αντικρούσεως της, το δε διότι η λύση αυτή δεν συνιστούσε προφανή εναλλακτική λύση στο πρόβλημα, αλλά ευρίσκεται εκτός των πλαισίων του επιμάχου έργου, συγκροτούσα, κατ' ουσίαν, εντελώς διαφορετικό τεχνικό έργο, του οποίου, επομένως, η αντιμετώπιση δεν ήταν δυνατή κατά την παρούσα διαδικασία. Τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι, από τα στοιχεία του φακέλου, ουδόλως προκύπτει η ανάγκη εκτελέσεως παρόμοιου τεχνικού έργου για την άρδευση της περιοχής και την χρησιμοποίηση υδάτων, τα οποία μέχρι τώρα λίμναζαν.
13. Επειδή, κατόπιν τούτων, η κρινομένη αίτηση πρέπει να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη πράξη για τον ως άνω λόγο, η δε υπόθεση πρέπει να αναπεμφθεί στην Διοίκηση, προκειμένου να αντιμετωπισθεί, με την σύνταξη συμπληρωματικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων και με ειδικώς αιτιολογημένη κρίση, το εκτεθέν στην προηγουμένη σκέψη ζήτημα. Κατόπιν τούτου, πρέπει να απορριφθεί η παρέμβαση.
Δια ταύτα
Δέχεται την κρινομένη αίτηση.
Ακυρώνει την υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 119267/2006 κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, κατά το σκεπτικό.
Αναπέμπει την υπόθεση στην Διοίκηση, κατά το σκεπτικό.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου.
Απορρίπτει την παρέμβαση.
Επιβάλλει συμμέτρως εις το Δημόσιο και την παρεμβαίνουσα την δικαστική δαπάνη των αιτούντων, η οποία ανέρχεται στο ποσό των 920 €.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 19-12-2007 και στις 30-06-2008 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 17-09-2008.