ΣτΕ 3291/1994
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 3291/1994
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα E
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του την 16-06-1993, με την εξής σύνθεση: Μ. Δεκλερής, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε' Τμήματος, Γ. Δεληγιάννης, Κ. Μενουδάκος, Σύμβουλοι, Μ. Καραμανώφ, Δ. Αλεξανδρής, Πάρεδροι. Γραμματέας η Γ. Σακελλαρίου, Γραμματέας του Ε' Τμήματος.
Δια να δικάσει την από 29-05-1990 αίτηση:
των: 1) Δήμου Ιστιαίας, 2) Κοινότητας Ασμηνίου και 3) Κοινότητας Ωρεών, οι οποίοι παρέστησαν με τον δικηγόρο Δημήτρη Παπακωνσταντίνου (Αριθμός Μητρώου 724), που τον διόρισαν με πληρεξούσιο,
κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Ηλία Παπαδόπουλο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους,
και κατά των παρεμβαινόντων: 1) του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Καραγεώργη Σερβίας αριθμός 4, 2) των Σωματείων με την επωνυμία Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Σωκράτους αριθμός 18, και Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Βουκουρεστίου αριθμός 36, τα οποία δεν παρέστησαν και 4) της Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με την επωνυμία WWF - Παγκόσμιο Ταμείο για την Φύση Ελλάς, που εδρεύει στην Αθήνα, οδός Ασκληπιού αριθμός 14, το οποίο παρέστη με τον δικηγόρο Γεώργιο Παπαδημητρίου (Αριθμός Μητρώου 7297), που τον διόρισε με πληρεξούσιο.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες ζητούν να ακυρωθεί το από 30-03-1990 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 205/Δ/1990).
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητού, Συμβούλου Κ. Μενουδάκου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση, τον πληρεξούσιο του παρεμβαίνοντος Σωματείου που παρέστη και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη, σε αίθουσα του δικαστηρίου,
Είδε τα σχετικά έγγραφα
και σκέφθηκε κατά τον νόμο
1. Επειδή με την κρινόμενη αίτηση για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται να καταβληθούν τέλη ούτε παράβολο (άρθρα 287 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα - προεδρικό διάταγμα 323/1989, (ΦΕΚ 146/Α/1989) και 36 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας, (ΦΕΚ 8/Α/1989)) - οι αιτούντες οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης ζητούν παραδεκτώς να ακυρωθεί το από 30-03-1990 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 205/Δ/1990), με το οποίο καθορίστηκε Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου στην εκτός ρυμοτομικού σχεδίου και εκτός ορίων οικισμού προϋφιστάμενου του έτους 1923 ευρύτερη περιοχή του βιότοπου Μικρό και Μεγάλο Λιβάρι που βρίσκεται στο νομό Ευβοίας και ορίστηκαν κατώτατο όριο κατάτμησης, οι επιτρεπόμενες χρήσεις γης, όροι δόμησης και άλλοι περιορισμοί και απαγορεύσεις για τις εκτάσεις που βρίσκονται στη ζώνη αυτή, η οποία, όπως υποστηρίζεται με την αίτηση, εμπίπτει στην περιφέρεια και των τριών αιτούντων οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.
2. Επειδή με έννομο συμφέρον και γενικώς παραδεκτώς παρεμβαίνουν στη δίκη για να αντικρούσουν την κρινόμενη αίτηση αφενός το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, το οποίο, κατά νόμο, έχει ως σκοπό, πλην άλλων, την παροχή συνδρομής για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και την προστασία του περιβάλλοντος (άρθρο 4 του από 27-11-1926 προεδρικού διατάγματος περί κωδικοποιήσεως των περί συστάσεως Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κειμένων διατάξεων, (ΦΕΚ 430/Α/1926), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 4 του νόμου 1486/1984 (ΦΕΚ 161/Α/1984)), αφετέρου η αστική εταιρεία WWF - Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση - Ελλάς, στους σκοπούς της οποίας περιλαμβάνονται, σύμφωνα με το καταστατικό της, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα, εις το οποίο περιλαμβάνονται η πανίδα και η χλωρίδα, τα τοπία, τα ύδατα, τα εδάφη, ο αέρας και άλλοι φυσικοί πόροι, και εκ τρίτου, με κοινό δικόγραφο, τα σωματεία Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, τα οποία, όπως προκύπτει από τα αντίστοιχα καταστατικά, έχουν, μεταξύ άλλων, ως σκοπό το μεν πρώτο την προστασία της ελληνικής ορνιθοπανίδας το δε δεύτερο τη διατήρηση των ελληνικών οικοσυστημάτων και της οικολογικής ισορροπίας και γενικά την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
3. Επειδή στο άρθρο 29 (παράγραφοι 1 και 2) του νόμου 1337/1983 επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις (ΦΕΚ 33/Α/1983), κατ' εφαρμογή του οποίου εκδόθηκε το προσβαλλόμενο διάταγμα, ορίζεται ότι:
{με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, ορίζονται οι πόλεις και οικισμοί γύρω από τα όρια των οποίων καθορίζεται Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου. Με τα προεδρικά διατάγματα αυτά καθορίζεται και το πλάτος των Ζωών Οικιστικού Ελέγχου. ... Με τα παραπάνω προεδρικά διατάγματα καθορίζονται κατά τη συγκεκριμένη περίπτωση οι όροι και περιορισμοί χρήσεως γης ή άλλοι όροι και περιορισμοί, που επιβάλλονται μέσα στις Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου και ιδιαίτερα το όριο εμβαδού κάτω από το οποίο δεν επιτρέπεται η κατάτμηση της γης. Τα προεδρικά διατάγματα αυτά εκδίδονται μετά από γνώμη του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου και του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος ή του Συμβουλίου της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος για το νομό Αττικής ...} (παράγραφος 1) και ότι:
{η προηγούμενη παράγραφος εφαρμόζεται ανάλογα και για τον καθορισμό Ζωνών Οικιστικού Ελέγχου κατά μήκος ακτών ή την όχθη δημόσιων λιμνών ή ποταμών ή και σε άλλες θέσεις ή περιοχές ειδικής προστασίας} (παράγραφος 2).
Κατά την έννοια της παραπάνω διάταξης της παραγράφου 1, προκειμένου να καθοριστεί Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, η οποία εκτείνεται στα διοικητικά όρια περισσότερων από έναν δήμων ή κοινοτήτων, απαιτείται να ζητηθεί η γνώμη των δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων όλων αυτών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΣτΕ 1068/1991).
4. Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 23 του προαναφερομένου προεδρικού διατάγματος 18/1989 ορίζονται τα εξής:
{1. Το Δημόσιο ή νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, κατά του οποίου στρέφεται η αίτηση ακυρώσεως ή η προσφυγή, έχει την υποχρέωση να εκθέσει τις απόψεις του για καθένα από τους προβαλλόμενους λόγους, διευκρινίζοντας σαφώς το συναφές με κάθε λόγο πραγματικό μέρος.
2. Η έκθεση αυτή με το σχετικό φάκελλο πρέπει να αποστέλλεται στον εισηγητή τριάντα τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο που έχει ορισθεί εφόσον το δικόγραφο της αίτησης ακυρώσεως ή της προσφυγής έχει επιδοθεί στη Διοίκηση δύο τουλάχιστον μήνες πριν από τη δικάσιμο, διαφορετικά σε εύλογο χρόνο πριν από τη δικάσιμο.
3. ...}
Περαιτέρω, στο επόμενο άρθρο 24, που φέρει τον τίτλο συνέπειες μη αποστολής φακέλου, προβλέπονται τα ακόλουθα:
{1. Η παράλειψη της έγκαιρης αποστολής προς το Συμβούλιο των στοιχείων και πληροφοριών που προβλέπονται από τα προηγούμενα άρθρα, καθώς και της έκθεσης, συνιστά ιδιαίτερο πειθαρχικό αδίκημα των αρμοδίων για την ενέργεια αυτή υπαλλήλων.
2. Η πειθαρχική δίωξη ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις για το πειθαρχικό δίκαιο κάθε κατηγορίας υπαλλήλων. Την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης μπορεί να προκαλέσει και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου με έγγραφο του προς τον αρμόδιο υπουργό ή τη διοίκηση του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Στην περίπτωση αυτή καθίσταται υποχρεωτική η άσκηση της δίωξης. Η πειθαρχική απόφαση εκδίδεται το αργότερο μέσα σε δύο μήνες από τη λήψη του εγγράφου για την άσκηση της πειθαρχικής δίωξης. Η απόφαση που εκδίδεται κοινοποιείται αμελλητί και στον Πρόεδρο του Συμβουλίου.}
Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 33 του ίδιου διατάγματος, η συζήτηση στο ακροατήριο γίνεται αποκλειστικά με βάση τα δικόγραφα και τα έγγραφα που έχουν προσαχθεί προαποδεικτικώς, το δε Συμβούλιο μπορεί πάντως κατά την κρίση του να διατάξει και κάθε συμπληρωματική απόδειξη και να υποχρεώσει οποιαδήποτε δημόσια αρχή να παράσχει έγγραφα ή πληροφορίες σχετικά με την υπόθεση που δικάζεται. Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ερμηνευόμενων στο πλαίσιο των συνταγματικών επιταγών των άρθρων 20 παράγραφος 1 και 95 παράγραφος 1 του καταστατικού χάρτη της Χώρας, με τα οποία, αντιστοίχως, διασφαλίζεται το δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας από τα δικαστήρια και ανατίθεται στο Συμβούλιο της Επικρατείας η εκδίκαση των αιτήσεων ακύρωσης κατά των εκτελεστών διοικητικών πράξεων, συνάγεται ότι εφόσον η Διοίκηση δεν αποστέλλει στο Συμβούλιο της Επικρατείας το φάκελο της υπόθεσης, παρά την έκδοση σχετικής προδικαστικής απόφασης του Δικαστηρίου, με την οποία διατάχθηκε η αποστολή, η στάση της αυτή δεν έχει ως μόνη συνέπεια τη δυνατότητα να κινηθεί πειθαρχική δίωξη κατά των υπεύθυνων υπαλλήλων, αλλά επιπλέον επιτρέπει στο δικαστήριο, συνάγοντας σχετικό τεκμήριο, να θεωρήσει ως ακριβή την πραγματική βάση των ισχυρισμών του αιτούντος, ώστε η αδράνεια αυτή της Διοίκησης να μη οδηγήσει σε αδυναμία του Συμβουλίου της Επικρατείας να ασκήσει την αρμοδιότητα που του αναθέτει το Σύνταγμα και να παράσχει στο διοικούμενο την έννομη προστασία που εγγυάται το άρθρο 20 παράγραφος 1 του Συντάγματος (ΣτΕ 2739/1987, 2945/1991, 3974/1992, 72/1993 κ.α.).
5. Επειδή, στην παρούσα υπόθεση, τα όρια της Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου που καθορίζεται με το προσβαλλόμενο διάταγμα αποτυπώνονται σε επτά, συν-δημοσιευόμενα σε φωτοσμίκρυνση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, διαγράμματα, στα οποία παραπέμπει το άρθρο 1 του διατάγματος, στο δε άρθρο αυτό αναφέρεται επίσης ότι η καθοριζόμενη ζώνη εμπίπτει στις περιφέρειες των δύο πρώτων από τους αιτούντες, δηλαδή του Δήμου Ιστιαίας και της Κοινότητας Ασμηνίου. Με την κρινόμενη αίτηση, εξάλλου, οι αιτούντες ισχυρίζονται ότι οι περιοχές Πόρος, Λαχανάς και Καλαμάκι, που περιλαμβάνονται στην καθοριζόμενη ζώνη, βρίσκονται στην περιφέρεια της τρίτης από αυτούς Κοινότητας Ωρεών, προσκομίζοντας και έγγραφο του προέδρου της τελευταίας (471/1992), με το οποίο βεβαιώνεται ότι οι προαναφερόμενες περιοχές εμπίπτουν στα διοικητικά όρια της κοινότητας αυτής, και προβάλλουν ότι το προσβαλλόμενο διάταγμα εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας διότι δεν ζητήθηκε η γνώμη της παραπάνω Κοινότητας Ωρεών.
Περαιτέρω, στο προοίμιο του προσβαλλόμενου διατάγματος μνημονεύεται το έγγραφο 657/1989 του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχίας Ευβοίας, με το οποίο ζητήθηκαν οι απόψεις της Κοινότητας Ασμηνίου, δεύτερης από τους αιτούντες, ενόψει του καθορισμού της επίμαχης Ζώνης Οικιστικού Ελέγχου, και αναφέρεται, στο ίδιο προοίμιο, ότι η κοινότητα δεν απάντησε στο έγγραφο αυτό, ενώ με την κρινόμενη αίτηση υποστηρίζεται ότι δεν ζητήθηκε νομίμως η γνώμη της προαναφερόμενης κοινότητας και προβάλλεται ότι η παράλειψη αυτή συνιστά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας. Ενόψει των ισχυρισμών αυτών των αιτούντων, και δεδομένου ότι από τα στοιχεία της δικογραφίας δεν προέκυπτε αν περιλαμβάνονται στη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου, που καθορίστηκε με το προσβαλλόμενο διάταγμα, και περιοχές της διοικητικής περιφέρειας της Κοινότητας Ωρεών και αν περιήλθε, και πότε, στην Κοινότητα Ασμηνίου το παραπάνω έγγραφο του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχίας Ευβοίας (657/1989), με το οποίο ζητήθηκε η γνώμη της κοινότητας αυτής, το Δικαστήριο με την απόφαση 63/1993 ανέβαλε την εκδίκαση της υπόθεσης και επέβαλε στη Διοίκηση να αποστείλει τα αναφερόμενα στο σκεπτικό της απόφασης αυτής στοιχεία και διευκρινίσεις σχετικά με τα παραπάνω ζητήματα. Μετά την προδικαστική αυτή απόφαση περιήλθε στο Δικαστήριο το έγγραφο 3297/1993 της Διεύθυνσης Χωροταξίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, με το οποίο όμως δεν παρέχονται οι συγκεκριμένες διευκρινίσεις ούτε αποστέλλονται τα στοιχεία, που ζητήθηκαν με την παραπάνω απόφαση. Ειδικότερα, στο έγγραφο αυτό - που συνοδεύεται από στοιχεία, τα οποία υπήρχαν ήδη στη δικογραφία κατά την έκδοση της προδικαστικής απόφασης και είχαν κριθεί ανεπαρκή για τη διαπίστωση πραγματικών περιστατικών κρίσιμων για τη διερεύνηση της υπόθεσης (έγγραφα οίκοθεν 300/ΕΠΑ/1990 του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Νομαρχίας Ευβοίας, 27294/1992 της Διεύθυνσης Εσωτερικών Νομαρχίας Ευβοίας και 471/1992 της Κοινότητας Ωρεών) - αναφέρεται ότι:
{κατά μεν την Κοινότητα Ωρεών και τη Διεύθυνση Εσωτερικών της Νομαρχίας Ευβοίας ... οι περιοχές Καλαμάκι, Λαχανάς και Πόρος που έχουν συμπεριληφθεί στην προσβαλλόμενη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου βρίσκονται εντός των ορίων της Κοινότητας Ωρεών κατά δε το οικείο Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών της Νομαρχίας Ευβοίας ..., το οποίο διενήργησε και σχετική αυτοψία, ... δεν εμπίπτουν στα όρια της Κοινότητας Ωρεών}
και, περαιτέρω, ότι δεν είναι γνωστό στην παραπάνω υπηρεσία του Υπουργείου πότε περιήλθε στην Κοινότητα Ασμηνίου το έγγραφο 657/1989 του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Νομαρχίας Ευβοίας, με το οποίο ζητήθηκε η γνωμοδότηση της κοινότητας αυτής. Εφόσον όμως μετά την έκδοση της προαναφερόμενης προδικαστικής απόφασης η Διοίκηση αρκέστηκε στην αποστολή του παραπάνω εγγράφου της Διεύθυνσης Χωροταξίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, στο οποίο δεν περιέχεται σαφής και κατηγορηματική απάντηση στα ζητήματα που είχαν τεθεί με την απόφαση αυτή αλλά παρατίθεται απλώς η διχογνωμία μεταξύ των υπηρεσιών ως προς το πρώτο ζήτημα και βεβαιώνεται έλλειψη στοιχείων ως προς το δεύτερο, δικαιολογείται, σύμφωνα με την προηγούμενη σκέψη, η συναγωγή τεκμηρίου ότι συνομολογείται η πραγματική βάση των παραπάνω ισχυρισμών των αιτούντων, δηλαδή το γεγονός αφενός ότι η επίμαχη Ζώνη Οικιστικού Ελέγχου εκτείνεται και στην περιφέρεια της Κοινότητας Ωρεών, της οποίας δεν ζητήθηκε η γνώμη, προκειμένου να καθοριστεί η ζώνη, και αφετέρου ότι δεν περιήλθε στην Κοινότητα Ασμηνίου, στην περιφέρεια της οποίας επίσης εκτείνεται η ζώνη, το έγγραφο, με το οποίο ζητήθηκε η γνώμη της τελευταίας αυτής κοινότητας. Με τα δεδομένα αυτά και ενόψει των όσων αναφέρονται σε προηγούμενη σκέψη, το προσβαλλόμενο διάταγμα εκδόθηκε κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, είναι δε βάσιμος ο σχετικός λόγος ακύρωσης. Η παράβαση, όμως, αυτή δεν επάγεται ακυρότητα του προσβαλλόμενου διατάγματος στο σύνολο του, αλλά μόνο κατά το μέρος του που αφορά το τμήμα της ζώνης, το οποίο εμπίπτει στην περιφέρεια των παραπάνω δύο κοινοτήτων αφού, πάντως, για την υπόλοιπη έκταση, που εμπίπτει στα όρια του Δήμου Ιστιαίας, ο οποίος και γνωμοδότησε, δεν συντρέχει η παραπάνω παράλειψη. Αλλά λόγω της σπουδαιότητας του τελευταίου αυτού ζητήματος, ενόψει και του ότι με προηγούμενη απόφαση του (1068/1991) το Δικαστήριο είχε αχθεί σε διαφορετική κρίση, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση στο Τμήμα με επταμελή σύνθεση, σύμφωνα με το άρθρο 14 παράγραφος 5 του προαναφερόμενου προεδρικού διατάγματος 18/1989.
Δια ταύτα
Παραπέμπει την υπόθεση στο Τμήμα με επταμελή σύνθεση.
Ορίζει δικάσιμο την 07-12-1994 και εισηγητή τον Σύμβουλο Γ. Δεληγιάννη.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 30-09-1993 και στις 25-11-1993 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 26-10-1994.