ΣτΕ 954/1990

Αριθμός 954/1990

Το Συμβούλιο της Επικρατείας

Τμήμα Δ'.

1. Επειδή, για την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ακύρωση της 160/1988 άδειας οικοδομής που χορηγήθηκε από την Διεύθυνση Πολεοδομίας της Νομαρχίας Αθηνών, στους Ελένη και Ευάγγελο Αναγνώστου για την ανέγερση διώροφης μονοκατοικίας στην οδό Θράσωνος, στην βόρεια περιοχή του Παναθηναϊκού Σταδίου στην Αθήνα.

2. Επειδή, ο αιτών φέρεται ως ιδιοκτήτης κατοικίας που βρίσκεται στην οδό Άγρας αριθμός 13, που είναι παράλληλη με την οδό Θράσωνος και ισχυρίζεται ότι θίγεται από τον καθορισμό της αφετηρίας ύψους της υπό ανέγερση οικοδομής, έχει έννομο συμφέρον να ασκήσει την κρινόμενη αίτηση.

3. Επειδή, ασκείται νομοτύπως και παραδεκτώς παρέμβαση υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης πράξης από τους Ευάγγελο και Ελένη Αναγνώστου που είναι δικαιούχοι της οικοδομικής αυτής άδειας.

4. Επειδή με το από [ΒΔ] 30-08-1955 βασιλικό διάταγμα (ΦΕΚ 249/Α/1955) που είχε εκδοθεί βάσει του άρθρου 9 του νόμου [Ν] 3275/1955 περί απαγορεύσεως επεκτάσεως σχεδίων ρυμοτομίας εις το λεκανοπέδιον Αθηνών και περί όρων δομήσεως σε αυτό (ΦΕΚ 166/Α/1955), καθορίστηκαν εφάπαξ οι όροι δόμησης της Αθήνας, μεταξύ των οποίων και το μέγιστο ύψος των οικοδομών, και ο ανώτατος επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων. Επακολούθησε ο αναγκαστικός νόμος 395/1968 (ΦΕΚ 95/Α/1968), με τον οποίο αυξήθηκε ο συντελεστής δόμησης των οικοπέδων, με την καθ' ύψος προσαύξηση των κτιρίων και τα βασιλικά διατάγματα της [ΒΔ] 20-07-1968 (ΦΕΚ 132/Δ/1968) και της [ΒΔ] 26-11-1969 (ΦΕΚ 237/Δ/1969) που εκδόθηκαν βάσει του άρθρου 1 παράγραφος 6 του αναγκαστικού αυτού νόμου με τα οποία εξαιρέθηκαν από την προσαύξηση ύψους ορισμένες περιοχές της πόλης της Αθήνας. Τέλος με το άρθρο 3 παράγραφος 3 του αναγκαστικού νόμου 625/1968 περί συμπληρώσεως και τροποποιήσεως των γενικών περί σχεδίων πόλεων διατάξεων (ΦΕΚ 266/Α/1968) ορίστηκε ότι: Επί μίαν διετία από της ισχύος του παρόντος Νόμου δια βασιλικών διαταγμάτων, εκδιδομένων κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 9 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος, ως αυτή αντικαταστάθηκε υπό του άρθρου 1 παράγραφος 2 του παρόντος δύνανται να αντικαθίστανται, τροποποιούνται και συμπληρώνονται οι διατάξεις του εις εκτέλεσιν του άρθρου 9 του νόμου [Ν] 3275/1955, εκδοθέντος από [ΒΔ] 30-08-1955 βασιλικού διατάγματος περί των όρων δομήσεως εν Αθήναις (ΦΕΚ 249/Α/1955). Η διετής αυτή προθεσμία που έληξε στις 14-11-1970 παρατάθηκε για ένα ακόμη έτος με το νομοθετικό διάταγμα [Β] 758/1970 (ΦΕΚ 283/Α/1970). Κατόπιν αυτού εκδόθηκε το από [ΒΔ] 10-11-1971 βασιλικό διάταγμα (ΦΕΚ 262/Δ/1971), με το οποίο τροποποιήθηκαν οι μέχρι τότε ισχύουσες διατάξεις ως προς τον επιτρεπόμενο μέγιστο αριθμό ορόφων και το ανώτατο ύψος οικοδομών σε ορισμένες περιοχές της Αθήνας που βρίσκονται γύρω από τους αρχαιολογικούς χώρους Ακρόπολης, Φιλοπάππου, Θησείου, Κεραμεικού κ.λ.π. Το διάταγμα αυτό ακυρώθηκε εν μέρει για διάφορους τομείς της πόλης της Αθήνας, με τις 1248, 2617, 2642, 3141, 3173, 3837/1973 αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας και μετά την ακύρωση αυτή η Διοίκηση εξέδωσε το από [ΠΔ] 19-02-1975 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 53/Δ/1975), με το οποίο επανέλαβε εξ ολοκλήρου τη σχετική διαδικασία και την προγενέστερη ρύθμιση (βλέπε ΠΕ/384/1974). Αργότερα με το άρθρο 34 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985) που τροποποίησε τον αναγκαστικό νόμο 314/1968 και το νομοθετικό διάταγμα 1018/1971, και με το προεδρικό διάταγμα 183/1986 μεταβιβάστηκε στους Νομάρχες η αρμοδιότητα να εγκρίνουν τροποποιήσεις σχεδίων πόλεων για οικισμούς με πληθυσμό πάνω από 20.000 κατοίκους καθώς και η αρμοδιότητα να καθορίζουν όρους δόμησης σε οικισμούς με πληθυσμό πάνω από 5.000 κατοίκους. Παράλληλα όμως ορίστηκε στο άρθρο 9 παράγραφος 9 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 ότι:

{Ειδικές διατάξεις σχετικά με τον τρόπο δόμησης για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, ιστορικών τόπων ... υψόμετρο ... κατισχύουν των διατάξεων του παρόντος.}

5. Επειδή, από τις προαναφερθείσες διατάξεις προκύπτει ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν να καθορισθούν εφάπαξ και εντός ορισμένης ανατρεπτικής προθεσμίας για την περιοχή της Αθήνας (και μάλιστα των περιοχών που βρίσκονται κοντά σε μνημεία) τα ύψη των κτιρίων, η αφετηρία των υψών αυτών και ο επιτρεπόμενος αριθμός ορόφων των οικοδομών.

Και τούτο αφ' ενός μεν λόγω των σοβαρών πολεοδομικών προβλημάτων της πρωτεύουσας αλλά και ιδίως για λόγους προστασίας των αρχαίων μνημείων της. Και είναι μεν δυνατή μετά τη λήξη της πιο πάνω προθεσμίας, η επί τα βελτίω επέμβαση στους όρους δόμησης της Αθήνας, μέσα στα πλαίσια των συνταγματικών επιταγών, από τον ίδιο τον νομοθέτη με την παροχή ειδικής νομοθετικής εξουσιοδότησης στη Διοίκηση, δεν είναι όμως επιτρεπτή η τροποποίηση των προαναφερθέντων όρων δόμησης στις περιοχές αυτές της Αθήνας, με την μέθοδο της παροχής γενικής εξουσιοδότησης προς τους Νομάρχες για την τροποποίηση ρυμοτομικών σχεδίων και θέσπιση όρων δόμησης. Ενόψει, λοιπόν, των προϋφιστάμενων δεσμεύσεων ως προς την τροποποίηση των όρων δόμησης ορισμένων περιοχών της Αθήνας, (οι οποίες αναλυτικά, αναφέρονται στο προαναφερθέν από [ΠΔ] 19-02-1975 προεδρικό διάταγμα και μάλιστα διατηρήθηκαν σε ισχύ με το άρθρο 9 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, δεν μπορεί να γίνει, με νομαρχιακή απόφαση μέσα στα πλαίσια της γενικής εξουσιοδότησης που έχει παρασχεθεί στους Νομάρχες, τροποποίηση των όρων δόμησης και καθορισμός νέας αφετηρίας ύψους οικοδομών και ύψους κτιρίων σε περιοχές της Αθήνας που διέπονται από τα καθεστώς της ειδικής προστασίας που προαναφέρθηκε. Τούτο ισχύει και για την περίπτωση που πρόκειται να καθορισθούν όροι δομήσεως λόγω αναγνωρίσεως νέων οδών. Αν και, κατά την γνώμη ενός μέλους του Δικαστηρίου με αποφασιστική ψήφο, μετά την έναρξη ισχύος του Συντάγματος του 1975, έχουν ατονήσει όλες οι διατάξεις που έθεταν περιορισμούς ως προς την τροποποίηση των όρων δόμησης της Αθήνας και επομένως και ο κανονιστικός νομοθέτης είναι ελεύθερος να τροποποιήσει τους όρους δόμησης της πόλης αυτής, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα επιλέξει λύσεις ευνοϊκές για τις πολεοδομικές ανάγκες της πόλης και το περιβάλλον γενικότερα.

6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, με την 17505/281/18-06-1987 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών (ΦΕΚ 648/Δ/1987) τροποποιήθηκε το από [ΠΔ] 19-02-1975 προεδρικό διάταγμα, με το οποίο, όπως έχει παραπάνω λεχθεί, η Διοίκηση είχε επαναλάβει την προγενέστερη ακυρωθείσα ρύθμιση, και με το οποίο είχαν καθορισθεί για διάφορους τομείς της πόλης της Αθήνας, ο μέγιστος αριθμός ορόφων, το μέγιστο ύψος των οικοδομών καθώς και η αφετηρία μέτρησης του ύψους τους. Η νομαρχιακή αυτή απόφαση όρισε, για την οδό Θράσωνος, που βρίσκεται στην βόρεια περιοχή του Παναθηναϊκού Σταδίου (περιοχή που υπάγεται στις πιο πάνω δεσμεύσεις) ως αφετηρία μέτρησης του ύψους των οικοδομών τη στάθμη του μέσου της οικοδομικής γραμμής της πλευράς του οικοδομικού τετραγώνου 61 που έχει πρόσωπο επί της οδού Άργους.

Και τούτο διότι η οδός Θράσωνος, που είναι μικρός αδιέξοδος δρόμος που περικλείεται από τις οδούς Ζάππα, Άγρας, Βερσή και Ιβύκου, αναγνωρίστηκε ως οδός προϋφιστάμενου του 1923, με την 544923/1977 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών, και συνεπώς δεν είχε περιληφθεί στις ρυθμίσεις τους από [ΠΔ] 19-02-1975 προεδρικού διατάγματος. Ενόψει όμως των δεσμεύσεων που είχαν τεθεί από τον νόμο 3275/1955 και τα μεταγενέστερα από αυτόν νομοθετήματα, ως προς το θέμα αυτό, μόνο με νόμο ή με νομαρχιακή μεν πράξη αλλά έπειτα από ειδική νομοθετική εξουσιοδότηση, μπορούσε να καθοριστεί η αφετηρία ύψους της οδού Θράσωνος. Συνεπώς η 17505/281/1987 απόφαση του Νομάρχη Αθηνών που στερείται της ειδικής αυτής νομοθετικής εξουσιοδότησης δεν είναι νόμιμη.

7. Επειδή, κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης οικοδομικής άδειας, που χορηγήθηκε για την ανέγερση οικοδομής σε οικόπεδο της οδού Θράσωνος, είχε ληφθεί ως αφετηρία ύψους της υπό ανέγερση οικοδομής η στάθμη του μέσου της οικοδομικής γραμμής της πλευράς οικοδομικού τετραγώνου 61 που έχει πρόσωπο επί της οδού Άγρας, όπως αυτή έχει καθορισθεί με την πιο πάνω νομαρχιακή απόφαση. Εφόσον λοιπόν, η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια στηρίζεται σε μη νόμιμη κανονική ρύθμιση θα πρέπει να ακυρωθεί για το λόγο αυτό που βάσιμα προβάλλεται, καθ' ερμηνεία του δικογράφου της υπό κρίση αιτήσεως. Παρέλκει δε ως αλυσιτελής η έρευνα των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.

Δια ταύτα

Δέχεται την αίτηση.