Κεφάλαιο 7: Διατάξεις ασφαλείας στον ανεφοδιασμό και στην αναρρόφηση καυσίμου από αεροσκάφος
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
7.1. Γενικά
Οι πιο κάτω διατάξεις είναι οι ελάχιστες που απαιτούνται για την ασφάλεια του αεροσκάφους, του προσωπικού και των επιβατών κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού ή της αναρρόφησης καυσίμου. Οι εργασίες ανεφοδιασμού και αναρρόφησης θεωρούνται ισοδύναμες και όπου πιο κάτω αναφέρεται εφοδιασμός με καύσιμο εννοείται συγχρόνως και αναρρόφηση καυσίμου, εκτός εάν ρητά σημειώνεται κάτι ιδιαίτερο.
7.2. Προκαταρκτικά μέτρα ασφαλείας
7.2.1. Θέση εφοδιασμού
Ο εφοδιασμός αεροσκάφους πρέπει κατά προτίμηση να γίνεται στην ύπαιθρο. Κανονικά ο εφοδιασμός γίνεται μέσα στις ελεγχόμενες περιοχές του αεροδρομίου. Εάν ο εφοδιασμός γίνεται εκτός των παραπάνω περιοχών, θα πρέπει να λαμβάνονται επαρκή μέτρα ασφαλείας, όπως πχ. η απομάκρυνση του κοινού από το χώρο γύρω από το αεροσκάφος, η απαγόρευση του καπνίσματος και η απαγόρευση της χρήσης γυμνών φωτιστικών σε απόσταση 15 τουλάχιστον m από το σημείο του εφοδιασμού.
7.2.2. Μηχανές αεροσκάφους σε λειτουργία
Τα ανεφοδιαστικά οχήματα δεν πρέπει να πλησιάζουν το αεροσκάφος μέχρις ότου οι μηχανές ή/και οι έλικες σταματήσουν.
Ομοίως δεν πρέπει κατ' ουδένα τρόπο να τεθεί η μηχανή του αεροσκάφους σε λειτουργία κατά τη διάρκεια του εφοδιασμού αλλά και μετά το τέλος του εφοδιασμού εάν το ανεφοδιαστικό όχημα δεν απομακρυνθεί.
7.3.2. Θέση ανεφοδιαστικού οχήματος
Τα ανεφοδιαστικά οχήματα πρέπει να βρίσκονται σε τέτοια θέση ώστε σε περίπτωση πυρκαγιάς να μπορούν άμεσα να απομακρυνθούν ή να ρυμουλκηθούν μακριά. Όπου είναι δυνατόν τα ανεφοδιαστικά οχήματα διατάσσονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να διευκολύνεται η επικοινωνία ανάμεσα στο προσωπικό που είναι υπεύθυνο για τον ανεφοδιασμό με καύσιμα. Οι μηχανές και οι εξατμίσεις των ανεφοδιαστικών οχημάτων δεν πρέπει να βρίσκονται κοντά σε ανοίγματα ή εξαεριστήρες απ' όπου μπορούν να εκπέμπονται ατμοί καυσίμων.
7.2.4. Επιπτερύγιος Ανεφοδιασμός σε κακοκαιρία ή θύελλα
Ο επιπτερύγιος ανεφοδιασμός αεροσκάφους κατά τη διάρκεια καταρρακτώδους βροχής, χιονόπτωσης, ανεμοθύελλας ή αμμοθύελλας πρέπει να αποφεύγεται, εκτός εάν ο εκπρόσωπος της Αεροπορικής Εταιρείας επιμείνει να γίνει ο ανεφοδιασμός κάτω από τις συνθήκες αυτές. Στην περίπτωση αυτή ο εκπρόσωπος αναλαμβάνει και την ευθύνη του ανεφοδιασμού.
7.3. Γείωση και γεφύρωση αεροσκάφους και ανεφοδιαστικού οχήματος
7.3.1. Επεξήγηση
Το αεροσκάφος κατά τη διάρκεια της πτήσης του συγκεντρώνει ηλεκτροστατικά φορτία από την τριβή του με τον αέρα. Στο έδαφος εξάλλου το αεροσκάφος μπορεί να συγκεντρώσει επίσης ηλεκτροστατικά φορτία κατά τη διάρκεια συγκεκριμένων ατμοσφαιρικών συνθηκών. Ηλεκτροστατικά φορτία επίσης μπορούν να δημιουργηθούν κατά τη ροή του καυσίμου μέσα στις σωληνώσεις και τις μάνικες ή ακόμη και από την ελεύθερη ροή του καυσίμου από το άκρο της μάνικας. Η παραπάνω συγκέντρωση ηλεκτροστατικών φορτίων μπορεί να δημιουργήσει κίνδυνο έναρξης πυρκαγιάς από σπινθήρα, εάν δεν προβλεφθούν τα παρακάτω μέτρα ασφαλείας.
7.3.2. Γείωση
Το αεροσκάφος και το ανεφοδιαστικό όχημα πρέπει να γειώνονται πριν από οποιαδήποτε εργασία γεφύρωσης. Συνήθως για τη γείωση χρησιμοποιούνται αγώγιμα ελαστικά στους τροχούς, αλυσίδες ή συσκευές με ψύκτρες για την εκφόρτιση. Όπου αυτό είναι δυνατόν, χρησιμοποιούνται τα υπάρχοντα σημεία γείωσης.
7.3.3. Γεφύρωση
Γίνεται σύμφωνα με αναγνωρισμένα διεθνή πρότυπα (πχ. IP electrical safety code 1963, Chapter III, Clause 3.5).
Πριν από την έναρξη της εργασίας ανεφοδιασμού, το αεροσκάφος πρέπει να συνδεθεί αποτελεσματικά με το ανεφοδιαστικό όχημα μέσω καλωδίου γεφύρωσης. Όλες οι συνδέσεις γεφύρωσης πρέπει να είναι σταθερές και κατασκευασμένες από καθαρά και όχι βαμμένα μεταλλικά μέρη.
Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για τη γεφύρωση κεφαλές σωλήνων Pitot, κεραίες ή έλικες. Στην περίπτωση επιπτερύγιου ανεφοδιασμού, το ακροσωλήνιο πλήρωσης στο άκρο της μάνικας πρέπει να γεφυρώνεται απευθείας στο αεροσκάφος μέσω του διατιθεμένου καλωδίου γεφύρωσης, έτσι ώστε να βρίσκεται σε αγώγιμη επαφή με το αεροσκάφος, πριν ανοιχθεί οποιοδήποτε κάλυμμα δεξαμενής καυσίμου.
Στην περίπτωση υποπτερύγιου ανεφοδιασμού, ο σύνδεσμος του ελαστικού σωλήνα πρέπει να παρέχει την αναγκαία ηλεκτρική συνέχεια μεταξύ της μάνικας και του αεροσκάφους.
Όταν αποσυνδέεται η μάνικα, μετά το τέλος του ανεφοδιασμού, πρέπει να ακολουθείται η αντίστροφη διαδικασία και η σύνδεση γεφύρωσης να παραμένει στη θέση της μέχρις ότου όλες οι εργασίες ανεφοδιασμού συμπληρωθούν.
7.3.4. Ειδικές περιπτώσεις
Όταν για τον ανεφοδιασμό χρησιμοποιούνται χοάνες τροφοδοσίας, αυτές πρέπει να συνδέονται με το αεροσκάφος. Εάν στη χοάνη χρησιμοποιείται δέρμα CHAMMOIS σαν φίλτρο, ο μεταλλικός δακτύλιος γύρω από το δέρμα πρέπει να γεφυρώνεται προς την χοάνη. Πρέπει οπωσδήποτε η χοάνη εφοδιασμού και το αεροσκάφος να βρίσκονται στο ίδιο ηλεκτρικό δυναμικό πριν αφαιρεθεί το κάλυμμα της δεξαμενής καυσίμου και αρχίσει η διαδικασία εφοδιασμού.
Η παραπάνω διαδικασία γείωσης και γεφύρωσης πρέπει να ακολουθείται και στην περίπτωση αναρρόφησης καυσίμου είτε από αεροσκάφος είτε από βαρέλια ή παρόμοια δοχεία.
Όλα τα εξαρτήματα του ανεφοδιαστικού οχήματος πρέπει να βρίσκονται σε ηλεκτρική συνέχεια μεταξύ τους, ώστε να μην υπάρχουν διαφορές δυναμικού. Η ηλεκτρική συνέχεια απαιτείται να ελέγχεται τακτικά.
7.4. Ανεφοδιασμός αεροσκάφους με τις γεννήτριες εδάφους σε λειτουργία
7.4.1. Μονάδες παραγωγής ισχύος εδάφους (Η/Ζ)
Η λειτουργία των μονάδων παραγωγής ισχύος εδάφους επιτρέπεται εάν και μόνον:
α. Έχει εκδοθεί σχετική άδεια για τη χρήση τους από τις Αρχές του αεροδρομίου.
β. Η μονάδα δεν τοποθετείται σε απόσταση μικρότερη των 3 m από τα εξαεριστικά των δεξαμενών του αεροσκάφους, τις συνδέσεις εφοδιασμού του αεροσκάφους ή το ανεφοδιαστικό όχημα.
Μικρότερη απόσταση επιτρέπεται εάν και μόνον τα βύσματα σύνδεσης προσαρμόζονται με κατάλληλα μονωμένα καλύμματα και η μονάδα μαζί με τα καλώδια σύνδεσής της ελέγχεται τακτικά για την ασφαλή τους λειτουργία.
γ. Η μονάδα και τα καλώδια σύνδεσής της δεν επιτρέπεται να έρχονται σε επαφή με το ακροφύσιο της μάνικας ανεφοδιασμού και με τα καλώδια γεφύρωσης.
δ. Οι κύριοι αγωγοί από την μονάδα προσαρμόζονται με βύσματα που κουμπώνουν και δεν συνδέονται ή αποσυνδέονται με διακόπτες που να τους χειρίζεται κάποιος κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού.
ε. Εάν η μονάδα υποστεί βλάβη κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού, τίθεται εκτός λειτουργίας και δεν επιχειρείται οποιαδήποτε επισκευή ή επανεκκίνησή της μέχρι το τέλος του ανεφοδιασμού.
στ. Σε περίπτωση επείγοντος περιστατικού, όπως πχ. διαρροή καυσίμου, η μονάδα παραμένει στην κατάσταση που ευρίσκεται (εντός/εκτός λειτουργίας) μέχρις ότου εξαλειφθεί ο κίνδυνος.
7.5. Συντήρηση αεροσκαφών και λοιπές εξυπηρετήσεις κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού
7.5.1. Χρήση ηλεκτρικών και ραδιοηλεκτρικών συσκευών κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού
Κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού με καύσιμο επιτρέπεται μόνον η χρήση βασικών και απόλυτα απαραίτητων ηλεκτρικών συσκευών.
Στον ανεφοδιασμό με καύσιμο Κατηγορίας Ι (Αεροπορική Βενζίνη) δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε εργασία στον ηλεκτρικό εξοπλισμό ή τον εξοπλισμό επικοινωνιών του αεροσκάφους και όλες οι επικοινωνίες απαγορεύεται να λειτουργούν σε απόσταση 15 m από το αεροσκάφος.
Στον ανεφοδιασμό με καύσιμο Κατηγορίας ΙΙ (καύσιμο Στροβιλοκινητήρων) μπορεί να επιτραπεί η εκτέλεση ελέγχων στον ηλεκτρολογικό ή τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό εκτός από ελέγχους στα ραντάρ. Η συντήρηση πρέπει να περιορίζεται στην αντικατάσταση πλήρων μονάδων και να μην επεκτείνεται σε επιμέρους επισκευές. Φορητές συσκευές επικοινωνίας επιτρέπονται σε απόσταση μεγαλύτερη των 7.50 m από το αεροσκάφος και από το ανεφοδιαστικό όχημα.
7.5.2. Συντήρηση αεροσκάφους κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού
Στον ανεφοδιασμό με καύσιμο Κατηγορίας Ι, δεν επιτρέπεται καμία εργασία συντήρησης πάνω στο αεροσκάφος.
Στον ανεφοδιασμό με καύσιμο Κατηγορίας ΙΙ, επιτρέπονται εργασίες συντηρήσεως υπό την προϋπόθεση ότι δεν εκτελούνται συγχρόνως και εργασίες εν θερμώ και ότι οι λαμπτήρες και προβολείς που χρησιμοποιούνται για την επιθεώρηση μέσα και γύρω από το αεροσκάφος είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
7.5.3. Εκτέλεση γενικών εργασιών και υπηρεσιών στο αεροσκάφος κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού
Γενικές εργασίες ή υπηρεσίες (π.χ. φορτοεκφόρτωση αποσκευών, τροφοδοσία με νερό ή τρόφιμα κ.λ.π.) επιτρέπεται να γίνονται κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού υπό την προϋπόθεση ότι:
α. Ο κάθε είδους εξοπλισμός που φέρει κινητήρες και προσεγγίζει το αεροσκάφος σε απόσταση μέχρι 3 m, καθώς και τα ανεφοδιαστικά οχήματα καυσίμων φέρουν φλογοπαγίδες (flame arrestors) στην εξάτμιση και τα βύσματα ηλεκτρικών συνδέσεων είναι αντιεκρηκτικού τύπου.
β. Τα οχήματα εξυπηρετήσεως του αεροσκάφους δεν πλησιάζουν σε απόσταση μικρότερη των 3 m από τα εξαεριστικά των δεξαμενών του αεροσκάφους που βρίσκονται στην κάτω πλευρά των πτερύγων.
γ. Οι οδηγοί των οχημάτων εξυπηρετήσεως είναι εκπαιδευμένοι στην αντιμετώπιση των κινδύνων που μπορεί να προκύψουν κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού με καύσιμο στο αεροσκάφος.
δ. Τα σταθμευμένα οχήματα εξυπηρετήσεως δεν εγκαταλείπονται αφύλακτα.
ε. Οποιεσδήποτε εργασίες ή υπηρεσίες μέσα στο αεροσκάφος γίνονται υπό την επίβλεψη υπεύθυνου ατόμου κατά περίπτωση και όλες οι ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούνται είναι αντιεκρηκτικού τύπου (Flameproof).
7.6. Ανεφοδιασμός καυσίμου με τους επιβάτες στο Αεροσκάφος ή κατά τη διάρκεια επιβίβασης/αποβίβασης
7.6.1. Ανεφοδιασμός με τους επιβάτες μέσα στο Αεροσκάφος
Ο ανεφοδιασμός καυσίμου μπορεί να γίνει με τους επιβάτες μέσα στο Αεροσκάφος υπό την προϋπόθεση ότι αρμόδιος υπάλληλος της Αεροπορικής Εταιρείας θα βεβαιώσει προηγουμένως ότι:
α. Οι επιβάτες έχουν ειδοποιηθεί προηγουμένως ότι θα γίνει ανεφοδιασμός καυσίμων και ότι δεν πρέπει να καπνίζουν ή να χρησιμοποιήσουν ηλεκτρικούς διακόπτες ή να δημιουργήσουν με οποιονδήποτε τρόπο σπινθήρα.
β. Οι φωτεινές επιγραφές στο αεροσκάφος Μην Καπνίζετε και Έξοδος Κινδύνου είναι αναμμένες.
γ. Στις κύριες εξόδους του Αεροσκάφους υπάρχει υπεύθυνος για να τις ανοίξει και για να επιθεωρεί τις σκάλες επιβίβασης / αποβίβασης ώστε να είναι στη θέση τους. Εάν κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού ανιχνευθεί παρουσία ατμών καυσίμου στο εσωτερικό του Αεροσκάφους ή παρατηρηθεί κίνδυνος ή ενδεχόμενος κίνδυνος, ο υπεύθυνος εκπρόσωπος της Αεροπορικής Εταιρείας πρέπει να ειδοποιηθεί ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε εργασία ανεφοδιασμού καυσίμου στο αεροσκάφος μέχρις ότου οι συνθήκες επιτρέψουν την επανάληψη των εργασιών.
δ. Οποιεσδήποτε υπηρεσίες εδάφους ή και επί του αεροσκάφους πρέπει να διενεργούνται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μην εμποδίζουν τη χρήση των εξόδων σε περίπτωση ανάγκης.
ε. Πρέπει τέλος να πληρούνται οποιεσδήποτε πρόσθετες απαιτήσεις που απορρέουν από τον σχετικό Κανονισμό της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας και έχουν σχέση με τον ανεφοδιασμό on board.
7.6.2. Διακίνηση των επιβατών
Εάν υπάρχει ανάγκη επιβίβασης ή αποβίβασης επιβατών στο αεροσκάφος κατά τη διάρκεια ανεφοδιασμού με καύσιμα, αρμόδιος υπάλληλος της Αεροπορικής Εταιρείας πρέπει:
α. Να καθορίσει προκαταβολικά και σε συνεργασία με την Εταιρεία που εκτελεί τον ανεφοδιασμό καυσίμου τις ζώνες απαγόρευσης διακίνησης επιβατών καθώς και τις ζώνες όπου θα επιτρέπεται αυτή η διακίνηση.
β. Να έχει επιβεβαιωθεί ότι οι επιβάτες κυκλοφορούν μέσω της ζώνης ανεφοδιασμού καυσίμου μόνο με την επίβλεψη υπεύθυνου της Αεροπορικής Εταιρείας, ώστε να μη επιτρέπεται η παραμονή κοντά στο Αεροσκάφος.
γ. Να επιβάλλεται αυστηρά η απαγόρευση του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της διακίνησης επιβατών.
7.7. Ανεφοδιασμός Αεροσκαφών κοντά σε άλλα αεροσκάφη
Η εκτόξευση θερμών αερίων από τις εξατμίσεις των αεροσκαφών δεν συνιστούν άμεσο κίνδυνο έναυσης πυρκαγιάς αλλά είναι δυνατόν να προξενήσουν όχληση στο προσωπικό που εκτελεί την εργασία ανεφοδιασμού καυσίμου και που εργάζεται κοντά στο αεροσκάφος. Σαν γενικός κανόνας συνιστάται ότι, σε περιπτώσεις που σε απόσταση μικρότερη των 45 m από το σημείο του ανεφοδιασμού με καύσιμο υπάρχει εστία εκτόξευσης καυσαερίων από άλλο αεροσκάφος με τις μηχανές του σε λειτουργία, τότε ο ανεφοδιασμός με καύσιμο θα πρέπει να σταματά και τα καλύμματα των σημείων τροφοδοσίας του αεροσκάφους θα πρέπει να κλείνουν.
7.8. Γενικά μέτρα ασφαλείας
7.8.1. Μέτρα Πυροπροστασίας (βλέπε επίσης επόμενο κεφάλαιο 8)
α. Άτομα που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 15 m από το σημείο ανεφοδιασμού αεροσκάφους με καύσιμο δεν επιτρέπεται να καπνίζουν.
β. Μόνο ειδικοί πυρασφαλείς φορητοί φανοί θα πρέπει να χρησιμοποιούνται στην παραπάνω περιοχή τόσο από το προσωπικό που εκτελεί τον ανεφοδιασμό όσο και από το προσωπικό που εκτελεί τον έλεγχο εδάφους του αεροσκάφους.
γ. Οι πυροσβεστήρες του εξοπλισμού ανεφοδιασμού (π.χ. ανεφοδιαστικού οχήματος) θα πρέπει να βρίσκονται στη θέση τους καθ' όλη τη διάρκεια του ανεφοδιασμού.
7.8.2. Διαρροή καυσίμου
Πρέπει να καταβάλλεται η μεγαλύτερη δυνατή προσοχή ώστε να αποφευχθεί οποιαδήποτε διαρροή καυσίμου. Ο εξοπλισμός ανεφοδιασμού πρέπει να συντηρείται με επιμέλεια ώστε να αποφεύγονται περιπτώσεις διαρροών από ακροφύσια ανεφοδιασμού, μάνικες, ενώσεις σωληνώσεων κ.λ.π. Τα ακροσωλήνια επιπτερύγιων ανεφοδιασμών (πιστόλες ανεφοδιασμού) θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε η ροή καυσίμου να σταματά όταν η σκανδάλη αφεθεί ελεύθερη από το άτομο που εκτελεί τον ανεφοδιασμό. Δεν πρέπει να υπάρχει επίσης μηχανισμός μανδαλώσεως της σκανδάλης των ακροσωληνίων αυτών στη θέση ανοικτής ροής. Σε καμία περίπτωση στον επιπτερύγιο ανεφοδιασμό το ακροσωλήνιο ανεφοδιασμού δεν πρέπει να αφήνεται ανεπίβλεπτο.
Σε περίπτωση εκτεταμένης διαρροής καυσίμου θα πρέπει να ειδοποιούνται οι Αρχές του Αεροδρομίου και τα οχήματα που έχουν αναμμένη τη μηχανή θα πρέπει να απομακρύνονται αμέσως από την περιοχή διαρροής ή να εγκαταλείπονται μέχρις ότου εξαλειφθεί ο κίνδυνος διαρροής. Καμία μηχανή οχήματος δεν πρέπει να τεθεί σε λειτουργία μέχρις ότου εξαλειφθεί τελείως ο κίνδυνος.
Άτομα, πλην εκείνων που είναι απαραίτητα για την ασφαλή αντιμετώπιση της διαρροής, θα πρέπει να απομακρυνθούν από την περιοχή διαρροής αμέσως.