ΝΣΚ 220/1993
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 161/1993 (08-03-1993)
Αριθμός ερωτήματος: Δ17Α/02/6/ΦΝ294/16-03-1993 της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, με ποιο τρόπο θα υπολογισθεί, η προσαύξηση που δικαιούνται, σε περίπτωση κοινοπραξίας, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, που λειτουργούν με τη μορφή της ατομικής επιχείρησης, σύμφωνα με την ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Επί του ερωτήματος αυτού το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως κατωτέρω:
1. Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφοι 1 και 4 του νόμου 1418/1984, την κατασκευή των δημοσίων έργων μπορούν να αναλαμβάνουν ημεδαπές επιχειρήσεις, που είναι γραμμένες στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (ΜΕΕΠ) και στην αντίστοιχη με το έργο κατηγορία και τάξη εγγραφής.
Περαιτέρω, στο άρθρο 16 παράγραφος 5 του ίδιου νόμου, ορίζεται ότι η κατάταξη των εργοληπτικών επιχειρήσεων στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, γίνεται σε μία ή περισσότερες από τις κατηγορίες των έργων οδοποιίας, οικοδομικών, υδραυλικών, λιμενικών και ηλεκτρολογικών.
Οι κατηγορίες αυτές, μπορεί να αναπροσδιορίζονται με τα Προεδρικά Διατάγματα. Κάθε επιχείρηση κατατάσσεται σε μία τάξη για κάθε κατηγορία, ενώ οι τάξεις ορίζονται σε επτά. Με απόφαση του Υπουργού Δημοσίων Έργων καθορίζεται το ανώτατο, (ή και το κατώτατο), όριο του προϋπολογισμού των έργων που μπορεί να αναλαμβάνουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, ανάλογα με την τάξη και κατηγορία στην οποία ανήκουν και τα ειδικά όρια που ισχύουν για τις κοινοπραξίες.
Τέλος, στην παράγραφο 8 του ίδιου άρθρου, αναφέρεται ότι στις τρεις κατώτερες τάξεις του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων εγγράφονται ατομικές επιχειρήσεις προσώπων που είναι γραμμένα στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ) και επιχειρήσεις προσωπικών Εταιρειών ή εταιρειών περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), των οποίων όλα τα μέλη είναι πρόσωπα γραμμένα στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών.
Στις υπόλοιπες τάξεις εγγράφονται επιχειρήσεις και λειτουργούν με την μορφή ανώνυμης εταιρείας ή εταιρείας περιορισμένης ευθύνης.
Όμως ειδικά οι κάτοχοι εργοληπτικών πτυχίων κατά την έναρξη ισχύος του νόμου 1418/1984, οποιασδήποτε κατηγορίας και τάξης, μπορούν να ασκούν και τέταρτης τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων εργοληπτική επιχείρηση, με τη μορφή ατομικής επιχείρησης ή προσωπικής εταιρείας, υπό την προϋπόθεση ότι θα τηρούν βιβλία ανώτερης τάξης του Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων.
Στους περιορισμούς αυτής της παραγράφου δεν υπάγονται οι κατασκευαστικές επιχειρήσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και οι συνεταιρισμοί.
2. Σε εκτέλεση της παρασχεθείσας με το άρθρο 16 παράγραφος 5 του νόμου 1418/1984 εξουσιοδοτήσεως, εξεδόθη η ΕΔ2Α/01/27/ΦΝ.294/1985 (ΦΕΚ 170/Β/1985) απόφαση του Υπουργού Δημοσίων Έργων, (όπως ισχύει σήμερα), με τα άρθρα 1 και 2 της οποίας ορίσθηκαν τα ανώτατα και κατώτατα όρια του προϋπολογισμού έργων, τα οποία μπορούν να κατασκευάζουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, ανάλογα με την κατηγορία και την τάξη εγγραφής.
Στο άρθρο 3 παράγραφος 1 της ίδιας απόφασης ορίζεται ότι, σε περιπτώσεις κοινοπραξιών εργοληπτικών επιχειρήσεων της ίδιας τάξης και κατηγορίας, επιτρέπεται η ανάληψη κατασκευής δημοσίων έργων:
{προϋπολογισμού μεγαλυτέρου από το ανώτατο όριο της τάξης τους, μέχρι 25% της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και της επομένης ...}
Στα προαναφερθέντα άρθρα, δεν γίνεται καμία διάκριση των δικαιωμάτων των εργοληπτικών επιχειρήσεων, που να σχετίζεται με τη νομική μορφή λειτουργίας τους και κατά συνέπεια, είναι προφανές, (σύμφωνα με τα μέχρι τώρα αναφερθέντα), ότι οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, έχουν τα ίδια δικαιώματα, ανεξάρτητα αν λειτουργούν με τη μορφή ατομικής επιχείρησης, εταιρείας περιορισμένης ευθύνης ή ανώνυμης εταιρείας.
3. α) Ακολούθησε όμως, η ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 16 του νόμου 1418/1984, στην παράγραφο 4 της οποίας ορίσθηκε κατά λέξη ότι:
{οι ατομικές και μόνο επιχειρήσεις που ασκούν κατ' εξαίρεση τέταρτης τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων εργοληπτική επιχείρηση σύμφωνα με το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 16 του νόμου 1418/1984 και δεν πληρούν τις προϋποθέσεις στελέχωσης ή κεφαλαίου για την τάξη αυτή, μπορούν να διαθέτουν ένα μόνο στέλεχος της τέταρτης βαθμίδας του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών και κεφάλαιο 7.500.000 δραχμές. Η βεβαίωση στην περίπτωση αυτή που χορηγεί στην επιχείρηση η αρμόδια υπηρεσία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, εκτός από τα στοιχεία που προβλέπονται στην παράγραφο 6 του άρθρου 7 της ΕΔ2Α/01/27/ΦΝ.294/1985 (ΦΕΚ 170/Β/1985) θα περιλαμβάνει και την ένδειξη ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ καθώς και το ανώτατο όριο προϋπολογισμού έργων που μπορεί να αναλάβει η επιχείρηση για την κατηγορία ή τις κατηγορίες έργων Δ' τάξης Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, το οποίο ειδικά προσδιορίζεται σε δώδεκα φορές το όριο της Α' τάξης. Η μεταβολή των ορίων στελέχωσης και κεφαλαίου καθώς και του ανώτατου ορίου προϋπολογισμού έργων, που μπορούν να αναλαμβάνουν αυτές οι επιχειρήσεις, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 5 του άρθρου 16 του νόμου 1418/1984 και προσδιορίζονται σε συνδυασμό με τα αντίστοιχα όρια και την Γ' και Δ' τάξη. Οι επιχειρήσεις αυτές απαλλάσσονται από την υποχρέωση τήρησης βιβλίων της ανώτερης τάξης του Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων.}
β) Με την προπαρατεθείσα διάταξη δεν αυξάνεται ο αριθμός των τάξεων των εργοληπτικών επιχειρήσεων από επτά σε οκτώ, αλλά παρέχεται η δυνατότητα εγγραφής (κατ' εξαίρεση) στη Δ' τάξη εργοληπτικών επιχειρήσεων, που λειτουργούν με τη μορφή ατομικής επιχείρησης, με μειωμένο κεφάλαιο και στελέχωση, σε σχέση με τις λοιπές εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, οι οποίες πρέπει να διαθέτουν κατώτερο κεφάλαιο 10.000.000 δραχμές και πέραν του ενός στελέχους Δ' τάξης και ένα στέλεχος Β' τάξης ή 2 Α' τάξης του Μητρώου Εμπειρίας Κατασκευαστών, σύμφωνα με το άρθρο 7 παράγραφοι 1 και 3 του προεδρικού διατάγματος 472/1985, αλλά και χωρίς την υποχρέωση τήρησης βιβλίων ανώτερης τάξης του Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων, όπως προβλέπεται για τις ατομικές επιχειρήσεις Δ' τάξης που αναφέρονται στο τρίτο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 16 του νόμου 1418/1984 (ΣτΕ 2402/1990).
Ακριβώς, λόγω των μειωμένων δυνατοτήτων και υποχρεώσεών τους, αυτές οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι εγγράφονται στην Δ' τάξη μπορούν να κατασκευάζουν έργα προϋπολογισμού μόνο μέχρι δώδεκα φορές άνω του ορίου της Α' τάξης, ενώ σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2 περίπτωση γ της προαναφερθείσας ΕΔ2Α/01/27/ΦΝ.294/1985 απόφασης του Υπουργού Δημοσίων Έργων, το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων των λοιπών εργοληπτικών επιχειρήσεων Δ' τάξης, ανέρχεται στο δεκαοκταπλάσιο του προϋπολογισμού των έργων των επιχειρήσεων Α' τάξης.
Τα όρια αυτά έχουν αναπροσαρμοσθεί με μεταγενέστερες αποφάσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, (εκτός του ορίου που αφορά στην Α' τάξη), αλλά ο προϋπολογισμός των έργων που μπορούν να αναλαμβάνουν οι προβλεπόμενες από την παράγραφο 4 της ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, εξακολουθεί να είναι κατώτερος από τον προβλεπόμενο για τις λοιπές επιχειρήσεις Δ' τάξης προϋπολογισμό, οπότε και ανακύπτει το ερώτημα, του τρόπου υπολογισμού της προσαυξήσεως, που δικαιούνται οι εργοληπτικές επιχειρήσεις στις οποίες αφορά το υποβληθέν ερώτημα, σε περίπτωση κοινοπραξίας.
4. α) Αναφέρθηκε ήδη, ότι σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 5 του νόμου 1418/1984 οι τάξεις στις οποίες κατατάσσονται οι εργοληπτικές επιχειρήσεις ανέρχονται σε επτά και τόσες παρέμειναν και μετά την ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με την οποία δεν δημιουργήθηκε νέα αυτοτελής τάξη, ενδιάμεση των Γ' και Δ' τάξεων, αλλά παρασχέθηκε η δυνατότητα σε εργολήπτες δημοσίων έργων, μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου 1418/1984, να συνεχίσουν να ασκούν εργοληπτική επιχείρηση Δ' τάξης με τη μορφή της ατομικής επιχείρησης με μειωμένη, σε σχέση με τα γενικώς ισχύοντα για την τάξη αυτή, σύνθεση, υποχρεώσεις, αλλά και δικαιώματα (ΣτΕ 2402/1990).
Δοθέντος λοιπόν ότι, η αναβάθμιση την οποία δικαιούνται σε περίπτωση κοινοπραξίας οι εργοληπτικές επιχειρήσεις της ίδιας κατηγορίας και τάξης, ανέρχεται στο 25% της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και της επομένης, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 1 της ΕΔ2Α/01/27/ΦΝ.294/1985 απόφασης του Υπουργού Δημοσίων Έργων, έπεται ότι ως επόμενη τάξη και για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν με τη μορφή ατομικής επιχείρησης, σύμφωνα με την ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, θεωρείται η Ε' τάξη και όχι η Δ' τάξη πλήρους σύνθεσης.
β) Ανακύπτει όμως περαιτέρω το ερώτημα, αν για την εξεύρεση του 25 % της διαφοράς θα ληφθεί υπ' όψη το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να εκτελούν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις, μειωμένης σύνθεσης, που λειτουργούν με τη μορφή της ατομικής επιχείρησης, αφενός και αφετέρου, το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να εκτελούν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Ε' τάξης, ή το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να εκτελούν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης πλήρους σύνθεσης και αυτό θα συγκριθεί, με το ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να κατασκευάζουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Ε' τάξης.
γ) Η ισχύουσα νομοθεσία στο θέμα αυτό δεν είναι ολοκληρωμένη, όμως κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, το ποσό της προσαύξησης που δικαιούνται και οι μειωμένης σύνθεσης ατομικές εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, θα βρεθεί με σύγκριση των ανωτάτων ορίων του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να αναλαμβάνουν οι Δ' τάξεις εργοληπτικές επιχειρήσεις, πλήρους σύνθεσης και οι επιχειρήσεις Ε' τάξης και τούτο διότι, όπως έχει ήδη αναφερθεί, η προσαύξηση την οποία δικαιούνται οι εργοληπτικές επιχειρήσεις λόγω κοινοπραξίας, ανέρχεται στο 25% της διαφοράς μεταξύ του ανώτατου ορίου της τάξης τους και της επομένης και ως ανώτατο όριο της Δ' τάξης, πρέπει να θεωρηθεί ο προϋπολογισμός των έργων που μπορούν να αναλαμβάνουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις αυτής της τάξης, πλήρους σύνθεσης και όχι οι μειωμένης σύνθεσης και κατ' εξαίρεση λειτουργούσες επιχειρήσεις αυτής της τάξης.
Υπό διαφορετική εκδοχή, θα εμφανιζόταν και το παράλογο φαινόμενο, να δικαιούνται, λόγω κοινοπραξίας, μεγαλύτερη, σε απόλυτα μεγέθη, προσαύξηση οι, μειωμένης σύνθεσης, εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, από την προσαύξηση που για τον ίδιο λόγο, δικαιούνται, οι πλήρους σύνθεσης, εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, αφού η διαφορά μεταξύ των ανωτάτων ορίων του προϋπολογισμού έργων που μπορούν να κατασκευάζουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης, μειωμένης σύνθεσης, σε σύγκριση με τον προϋπολογισμό έργων, για τις εργοληπτικές επιχειρήσεις Ε' τάξης, είναι ανώτερη από τη διαφορά των ίδιων ορίων προϋπολογισμού, για τις πλήρους σύνθεσης εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης και Ε' τάξης.
Ενώ δηλαδή, ο νομοθέτης κρίνει, ότι, η, υπό τη μορφή κοινοπραξίας, συνένωση των δυνάμεων των εργοληπτικών επιχειρήσεων, τους αυξάνει τις δυνατότητες, και τους παρέχει την ευχέρεια κατασκευής έργων μεγαλύτερου προϋπολογισμού, από αυτόν που κάθε μια επιχείρηση μπορεί μόνη της να κατασκευάζει, αλλά αυτή η αύξηση προφανώς, τελεί σε συνάρτηση με τις δυνατότητες της κάθε μίας εργοληπτικής επιχείρησης, θα εμφανίζεται το λογικά αποκρουστέο φαινόμενο, η συνένωση των δυνάμεων δύο εργοληπτικών επιχειρήσεων μειωμένων δυνατοτήτων, να αυξάνει τη δυναμικότητα αυτών των επιχειρήσεων, σε απόλυτα μεγέθη, ανώτερα, από τη συνένωση των δυνάμεων δύο άλλων εργοληπτικών επιχειρήσεων, αυξημένων δυνατοτήτων.
Κατά συνέπεια, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, η προσαύξηση που δικαιούνται, σε περίπτωση κοινοπραξίας, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης του Μητρώου Εργοληπτικών Επιχειρήσεων, που λειτουργούν με τη μορφή της ατομικής επιχείρησης σύμφωνα με την ΕΔ2Α/01/92/ΦΝ.294/1986 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ανέρχεται στο 25% της διαφοράς, μεταξύ των ανωτάτων ορίων, του προϋπολογισμού δημοσίων έργων, που μπορούν να αναλαμβάνουν οι εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης πλήρους σύνθεσης και Ε' τάξης και το ποσό που προκύπτει, προστίθεται στο ανώτατο όριο του προϋπολογισμού έργων, που μπορούν να αναλαμβάνουν οι λειτουργούσες, κατ' εξαίρεση, σύμφωνα με την προπαρατεθείσα διάταξη, εργοληπτικές επιχειρήσεις Δ' τάξης.
Αθήνα, 14-04-1993
Θεωρήθηκε
Ο Αντιπρόεδρος
Ο Εισηγητής