ΝΣΚ 382/1992

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 382/1992 (08-06-1992)

Αριθμός ερωτήματος: 31876/1992 έγγραφο της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται: Αν είναι νόμιμη η χορηγηθείσα οικοδομική άδεια για κατασκευή υπογείου αποθήκης και υδατοδεξαμενής, σε απόσταση μικρότερη των 300 m, από τη βάση του ιστού της κεραίας της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, που βρίσκεται στην περιφέρεια του χωρίου Καναλίων Κέρκυρας.

Για το παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:

Ι. Κατά το άρθρο 13 του νόμου [Ν] 3188/1955 περί συμπληρώσεως και τροποποιήσεως του νόμου [Ν] 2312/1953 περί οργανώσεως και λειτουργίας της ραδιοφωνίας:

{σε ακτίνα 300 m, από της βάσεως ραδιοφωνικών ιστών του ΕΙΡ (ήδη Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης) ελαχίστου ύψους 70 m απαγορεύεται πάσα ανοικοδόμηση εις τρίτους. Μεταξύ δε ακτίνας 300 μέχρι και 500 m απαγορεύεται η ανέγερση διωρόφων οικοδομών.}

ΙΙ. Εξάλλου το άρθρο 17 του Συντάγματος απαγορεύει τη στέρηση της ιδιοκτησίας, χωρίς να τηρηθούν οι προϋποθέσεις που τάσσει, αλλά αυτό δεν εμποδίζει τη νομοθετική εξουσία ή και την εκτελεστική, εφόσον υπάρχει σχετική νομοθετική εξουσιοδότηση, να θεσπίζει περιορισμούς της ιδιοκτησίας βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, χάριν του γενικού συμφέροντος, με την προϋπόθεση ότι η ιδιοκτησία δεν εξαφανίζεται ούτε καθίσταται αδρανής εν σχέσει προς τον προορισμό της (ΣτΕ 514/1987, 3677/1987, 5057/1987, 19/1986, 3682/1986, 3674/1985, 3771/1985 κ.α.). Τέτοιον νόμιμο περιορισμό της κυριότητας συνιστά η από το ως άνω άρθρο 13 προβλεπόμενη απαγόρευση της ανοικοδόμησης πλησίον των ιστών της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, η οποία, όπως προκύπτει και από τη σχετική εισηγητική έκθεση, σκοπεί στην αποφυγή δημιουργίας τεχνικών εμποδίων κατά την κανονική μετάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία της εθνικής ραδιοφωνίας, η οποία θεραπεύει προφανώς το δημόσιο συμφέρον (ΣτΕ 316/1958). Περαιτέρω, αν ο ως άνω περιορισμός, που δεν προβλέπει αναγκαστική απαλλοτρίωση και συνεπώς αποζημίωση του ιδιοκτήτη, εξαφανίζει την ιδιοκτησία που προστατεύεται από το άρθρο 17 του Συντάγματος, είναι ζήτημα που κρίνει η Διοίκηση κατά την χορήγηση οικοδομικής άδειας και εν γένει κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της για κάθε ακίνητο (ΣτΕ 1702/1984).

ΙΙΙ. Εν προκειμένω από τα στοιχεία του φακέλλου προκύπτουν τα ακόλουθα. Σε γήπεδο έκτασης 9.150 m2, που βρίσκεται μέσα στην ζώνη των 300 m από τον ιστό της κεραίας της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, ύψους 70 τουλάχιστον m, κείμενο πλησίον του χωρίου Καναλίων Κέρκυρας, χορηγήθηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Κέρκυρας η υπ' αριθμόν 177/1992 οικοδομική άδεια, με την οποία επετράπη η κατασκευή υπόγειας αποθήκης εμβαδού 915 m2 και υπόγειας υδατοδεξαμενής 1525 m2, ως και η διευθέτηση του εδάφους με χωματουργικές εργασίες.

ΙV. Από τη γενική και αδιάστικτη διατύπωση του άρθρου 13 του νόμου [Ν] 3188/1955 πρέπει να γίνει καταρχήν δεκτό ότι η κατά το άρθρο αυτό απαγόρευση της ανοικοδομήσεως πλησίον των ραδιοφωνικών ιστών της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης αναφέρεται όχι μόνο στην κατασκευή ανωδομής και εν γένει σε κάθε τεχνικό έργο υπεράνω της επιφάνειας του εδάφους, αλλά και στην κατασκευή υπογείων χώρων. Στη τελευταία όμως περίπτωση η απαγόρευση προϋποθέτει, ως εκ του ως άνω σκοπού της διάταξης αυτής προκύπτει, ότι η κατασκευή του υπογείου δεν εμποδίζει την ομαλή και απρόσκοπτη διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων λόγω της διακοπής της φυσικής συνέχειας του εδάφους (βλέπε το υπ' αριθμόν 11194/1992 FAX της Ελληνικής Ραδιοφωνίας Τηλεόρασης, Διεύθυνση Ηλεκτρονικών Μελετών και Ανάπτυξης). Συνεπώς, η κατασκευή των ως άνω υπογείων χώρων είναι αντίθετη προς την επίμαχη διάταξη του άρθρου 13 του νόμου [Ν] 3188/1955 αν, κατά την αιτιολογημένη κρίση της διοίκησης, η κατασκευή των χώρων αυτών εμποδίζει την ομαλή και απρόσκοπτη διάδοση των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, η κρίση δε αυτή, ως καθαρώς τεχνική, εκφεύγει από την αρμοδιότητα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Στη περίπτωση που εμποδίζεται ως άνω η λειτουργία του ραδιοφωνικού ιστού η χορηγηθείσα εν προκειμένω οικοδομική άδεια δεν είναι νόμιμη, διότι παραβιάζει την ανωτέρω διάταξη, που έχει χαρακτήρα δημοσίας τάξης, λόγω του σκοπού τον οποίο κατά τα εκτεθέντα υπηρετεί. Συναφώς πρέπει να παρατηρηθεί ότι η με το νόμο 1892/1990, άρθρο 97, παράγραφος 12, προστεθείσα στο άρθρο 13 του νόμου [Ν] 3188/1955 διάταξη, που επιτρέπει κατ' εξαίρεση την οικοδόμηση μέχρι ορισμένου ύψους σε γήπεδα που βρίσκονται σε ακτίνα 200 έως 500 m από τη βάση του ιστού του Ραδιοφωνικού Σταθμού Χανίων, δεν μπορεί φυσικά να επηρεάσει για αντίθετη λύση στη προκειμένη περίπτωση, εφόσον ο νομοθέτης, εν γνώσει των ιδιαιτέρων τεχνικών δεδομένων στην περίπτωση του ιστού του Ραδιοφωνικού Σταθμού Χανίων, χωρίς να καταργεί την ως άνω διάταξη του άρθρου 13 του νόμου [Ν] 3188/1955, εισάγει ειδική κατ' εξαίρεση λύση για την οικοδόμηση των γηπέδων που βρίσκονται πλησίον του ιστού του εν λόγω ραδιοφωνικού σταθμού.

V. Περαιτέρω, αν κριθεί ότι η οικοδομική άδεια παραβιάζει την επίμαχη διάταξη, ως προς το περαιτέρω ανακύπτον ζήτημα, αν η διάταξη αυτή είναι ανίσχυρη ως αντισυνταγματική, γιατί ο ως άνω περιορισμός καταργεί ουσιαστικά την ιδιοκτησία, αφαιρώντας την ωφελιμότητα και οικονομική αξία του συγκεκριμένου ακινήτου, πρέπει να γίνει καταρχήν δεκτό ότι η απαγόρευση της δόμησης γηπέδου, κειμένου εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, ως εν προκειμένω, δεν αφανίζει την οικονομική αξία αυτού ούτε καθιστά αδρανή τη λειτουργία κατά τον προορισμό του, διότι η δόμηση προϋποθέτει ύπαρξη ρυμοτομικού σχεδίου, μόνον δε σε εξαιρετικές περιπτώσεις επιτρέπεται η δόμηση εκτός αυτού (ΣτΕ 219/1987, σχετική 684/1987, 695/1986, 696/1986 κ.α.). Πάντως εκ των εγγράφων του φακέλλου δεν προκύπτουν στοιχεία περί της οικονομικής εκμετάλλευσης και του προορισμού των γηπέδων της περιοχής του συγκεκριμένου ακινήτου, που θα επέβαλαν αντίθετη τυχόν άποψη και τα οποία πρέπει να εκτιμήσει η αρχή που χορήγησε την οικοδομική άδεια.

Θεωρήθηκε

Αθήνα, 11-06-1992

Ο Αντιπρόεδρος