Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 414/1997 (25-06-1997)

 

Περίληψη Ερωτήματος: Δυνατότης ανακλήσεως Διυπουργικής απόφασης (Υπουργού Οικονομικών και Υγείας Πρόνοιας), με την οποία ανακλήθηκε μερικώς απαλλοτριωτική απόφαση για τμήμα αυτής, μετά την πάροδο δεκαετίας από την έκδοσή της.

 

Επί του ως άνω θέματος του Γ τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έχει την ακόλουθη γνώμη:

 

Ι. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων είναι αρμόδιο από κοινού με το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας για την μετεγκατάσταση κατοίκων που έχουν πληγεί από θεομηνίες βάσει προγραμμάτων αναγνώρισης - αποκατάστασης δικαιούχων, του τελευταίου Υπουργείου. Το έτος 1968, για το πρόγραμμα αποκατάστασης θεομηνιόπληκτων του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας της περιοχής Άρτας, απαλλοτριώθηκε έκταση 98 στρεμμάτων περίπου στην Κοινότητα Δροσοπηγής (Βουλγαρέλι) Άρτας. Για την έκταση αυτή έγινε σχέδιο διάταξης 177 οικοπέδων. Όμως, το πρόγραμμα αυτό ολοκληρώθηκε με την αποκατάσταση 30 μόνο δικαιούχων οικογενειών, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος της απαλλοτριωθείσας έκτασης να παραμείνει αχρησιμοποίητο και οι πρώην ιδιοκτήτες των εκτάσεων αυτών ζήτησαν με αίτηση τους την άρση της απαλλοτρίωσης, με επιστροφή των χρημάτων αναπροσαρμοσμένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του σχετικού νόμου περί απαλλοτριώσεων. Ειδικότερα, μετά από αίτηση πρώην ιδιοκτήτη (κληρονόμων Τσάκα) η Διεύθυνση ΟΠΚ, πρότεινε με το υπ' αριθμόν 21110/413/1984 έγγραφό της στο Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας την επιστροφή των εκτάσεων στους πρώην ιδιοκτήτες.

 

Η πρόταση αυτή, η οποία είχε κοινοποιηθεί στη Νομαρχία Άρτας, στη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών, στο Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών, στο Τμήμα Κοινωνικής Πρόνοιας, στην Κοινότητα Δροσοπηγής καθώς και στους πρώην ιδιοκτήτες, συζητήθηκε στο Συντονιστικό Συμβούλιο Στέγασης του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας, το οποίο γνωμοδότησε σχετικά. Η γνωμοδότηση αυτή προωθήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών για έλεγχο βάσει των αποφάσεων αναγνώρισης δικαιούχων και εκδόθηκε η υπ' αριθμόν Υ225/853/Ν.9531/1985 κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργείων Υγείας Πρόνοιας και Οικονομικών, με την οποία εγκρίθηκε η μερική ανάκληση αναγκαστικής απαλλοτρίωσης.

 

Μετά τη συμπλήρωση δεκαετίας από την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης άρσης της απαλλοτρίωσης, η Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του νομού Άρτας, όπως προκύπτει από το ΤΥ/853/1995 έγγραφό της και τα συνημμένα σε αυτό στοιχεία, δεν συμφωνεί με την υπ' αριθμόν Υ225/853/Ν.9531/1985 διϋπουργική απόφαση ανάκλησης και προτείνει την εξαίρεση από την άρση της απαλλοτρίωσης δύο εκτάσεων που έχουν επιστραφεί στους κληρονόμους Τσάκα - και ζητά να παραμείνουν αυτές στην κυριότητα του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας, για εξασφάλιση χώρων παιδικής χαράς και διάνοιξη δρόμου.

 

ΙΙ. Οι νόμιμες ατομικές διοικητικές πράξεις εκ των οποίων αποκτήθηκαν δικαιώματα του διοικουμένου, δεν υπόκεινται σε ανάκληση.

 

Κατά γενική δε αρχή του διοικητικού δικαίου η Διοίκηση δεν μπορεί να ανακαλεί ακόμη και τις παράνομες πράξεις της εφόσον πέρασε πολύς χρόνος από την έκδοσή τους και δημιουργήθηκε πραγματική εξ υποκειμένου κατάσταση υπέρ του διοικουμένου που επιβάλλεται η περαιτέρω έννομη προστασία της (ΣτΕ 2797/1992).

 

Κατ' εξαίρεση της γενικής αρχής του διοικητικού δικαίου, κατά την οποία η ανάκληση των διοικητικών πράξεων χωρεί κατά κανόνα εντός ευλόγου χρόνου μόνο για λόγους νομιμότητας και όχι για διαφορετική εκτίμηση των συντρεχουσών πραγματικών συνθηκών, η διοικητική πράξη, νόμιμη ή παράνομη, μπορεί να ανακληθεί και μετά την πάροδο ευλόγου χρόνου αν συντρέχουν λόγοι δημοσίου συμφέροντος, έστω και εάν από την πράξη δημιουργήθηκαν δικαιώματα ή ορισμένη πραγματική κατάσταση (ΣτΕ 1529/1993, 289/1993 και 1223/1993).

 

Εάν όμως τα δημιουργηθέντα δικαιώματα προστατεύονται ευθέως από διατάξεις του Συντάγματος, οι οποίες ως εκ τούτου κατισχύουν των γενικών αρχών, δεν είναι δυνατή η ανατροπή της δημιουργηθείσης καταστάσεως δι' ανακλήσεως της διοικητικής πράξεως ούτε δια την ανωτέρω αιτία.

 

Η υπό κρίση ανακλητική Διϋπουργική απόφαση, της οποίας εξετάζεται η δυνατότητα ανακλήσεως, αποτελεί νόμιμη ατομική διοικητική πράξη εκ της οποίας δημιουργήθηκαν εμπράγματα δικαιώματα ιδιοκτησίας προστατευόμενα από το άρθρο 17 του Συντάγματος. Ούτω δεν είναι δυνατή η μετά πάροδο δεκαετίας ανάκληση της πράξεως αυτής, η δε ικανοποίηση της επικαλούμενης ανάγκης εξασφάλισης του χώρου για τη δημιουργία παιδικής χαράς και διάνοιξη δρόμου δέον να γίνει με την έκδοση νέας απαλλοτριωτικής πράξεως.

 

ΙΙΙ. Κατόπιν αυτών η απάντηση στο ερώτημα είναι ότι δεν είναι δυνατή η ανάκληση της υπ' αριθμόν Υ225/853/Ν.9531/1985 Διυπουργικής απόφασης με την οποία ανακλήθηκε μερικώς τμήμα απαλλοτριωμένης έκτασης, μετά την πάροδο δεκαετίας από την έκδοσή της.

 

Θεωρήθηκε

Αθήνα, 27-06-1997

Ο Προεδρεύων

Η Εισηγήτρια