Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 444/1999 (30-06-1999)

 

Αριθμός ερωτήματος: 14151/4683/1999 έγγραφο της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη Ερωτήματος: Εάν οι χώροι που προβλέπονται από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) ως Αστικό Πράσινο - Ελεύθεροι Χώροι μπορούν να οικοδομηθούν εφόσον το επιτρέπουν οι ισχύοντες, για τη συγκεκριμένη εκτός σχεδίου περιοχή, όροι δόμησης και πολεοδομικές διατάξεις και από ιδιώτη με τις χρήσεις γης που προβλέπονται στο άρθρου 9 του από 23-02-1987 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 166/Δ/1987).

 

Σε περίπτωση θετικής απάντησης στο ανωτέρω ερώτημα ζητείται περαιτέρω η γνώμη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους επί του κατά πόσο με την έκδοση των σχετικών αδειών τηρείται ουσιαστικά η διάταξη του άρθρου 5 του νόμου 1337/1983 (παράγραφος 1) για δέσμευση ως προς τις χρήσεις, αφού οι χώροι του άρθρου 9 του από 23-02-1987 προεδρικού διατάγματος προορίζονται βασικά ως ελεύθεροι, σε αντίθεση με τους χώρους των προηγούμενων άρθρων, που κατά το μεγαλύτερο ποσοστό τους προορίζονται βασικά για δόμηση.

 

Επί του ως άνω θέματος το Γ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους έχει την ακόλουθη γνώμη:

 

Α. Επειδή στην παράγραφο 1 του άρθρου 2 του νόμου 1337/1983 Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις προβλέπεται ότι για την ένταξη περιοχής σε σχέδιο πόλεως ή την επέκταση εγκεκριμένου σχεδίου κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού, απαιτείται η σύνταξη γενικού πολεοδομικού σχεδίου που καλύπτει όλες τις πολεοδομημένες ή προς πολεοδόμηση περιοχές ενός τουλάχιστον Δήμου ή Κοινότητας.

 

Στην παράγραφο 2 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι:

 

{το γενικό πολεοδομικό σχέδιο περιλαμβάνει τους απαραίτητους χάρτες, σχέδια, διαγράμματα και κείμενα ώστε να περιέχει όλα τα απαιτούμενα κατά το νόμο αυτό στοιχεία και ιδιαίτερα τα όρια της κάθε πολεοδομικής ενότητας, τη γενική εκτίμηση των αναγκών των πολεοδομικών ενοτήτων σε κοινόχρηστους χώρους, κοινωφελείς εξυπηρετήσεις και δημόσιες παρεμβάσεις ή ενισχύσεις στον τομέα της στέγης, τη γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων σε συνάρτηση με τις παραπάνω ανάγκες, που αναφέρονται στις χρήσεις γης, τα κέντρα, το κύριο δίκτυο κυκλοφορίας, την πυκνότητα και το μέσο συντελεστή δόμησης και περιλαμβάνει τις τυχόν απαγορεύσεις δόμησης και χρήσης, την επιλογή των τρόπων ανάπτυξης ή αναμόρφωσης με τον καθορισμό των αντίστοιχων ζωνών και την εκτίμηση των αναμενόμενων επιπτώσεων στο περιβάλλον...}

 

Εξάλλου, στο άρθρο 6 του αυτού νόμου, το οποίο αφορά την πολεοδομική μελέτη, ορίζεται στην μεν παράγραφο 2 ότι η μελέτη αυτή εναρμονίζεται με τις κατευθύνσεις του γενικού πολεοδομικού σχεδίου και εξειδικεύει τις προτάσεις και τα σχετικά προγράμματά του, στη δε παράγραφο 4 ότι με την πολεοδομική μελέτη καθορίζονται, πλην άλλων, τα όρια των προς πολεοδόμηση ζωνών του γενικού πολεοδομικού σχεδίου, οι χρήσεις γης και οι σχετικοί περιορισμοί, απαγορεύσεις και υποχρεώσεις, οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι με βάση τις σχετικές γενικές εκτιμήσεις των αναγκών, όπως αυτές προκύπτουν από το γενικό πολεοδομικό σχέδιο, οι οικοδομήσιμοι χώροι και τα συστήματα, οι όροι και οι περιορισμοί δόμησης.

 

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο αποτελεί τη γενική πρόταση πολεοδομικής οργανώσεως των πολεοδομικών ενοτήτων, η οποία διατυπώνεται μετά από εκτίμηση των οικιστικών αναγκών και των προβλεπομένων επιπτώσεων της πολεοδομικής ρύθμισης στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον και τους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους, περιέχει δε, ως εκ τούτου, γενικούς ορισμούς και κατευθύνσεις που συνιστούν στρατηγικό σχεδιασμό με μακροπρόθεσμες εκτιμήσεις και ρυθμίσεις.

 

Περαιτέρω, στο άρθρο 5 παράγραφοι 1 και 3 του νόμου 1337/1983 ορίζεται ότι:

 

{1. Μετά την έγκριση του γενικού πολεοδομικού σχεδίου, κάθε δόμηση στην περιοχή επεκτάσεων που περιλαμβάνονται σ' αυτό επιτρέπεται κατά τους όρους της εκτός πολεοδομικού σχεδίου δόμησης μόνο εφόσον δεν αντίκειται σε σχετικές απαγορεύσεις του σχεδίου αυτού.

 

3. Επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων μέσα στην περιοχή του γενικού πολεοδομικού σχεδίου για τους σκοπούς που αναφέρονται στο άρθρο 22 του νόμου 947/1979 περί οικιστικών περιοχών με ανάλογη εφαρμογή και των λοιπών διατάξεων του άρθρου αυτού.}

 

Τέλος, στο άρθρο 9 του από 23-02-1987 προεδρικού διατάγματος Κατηγορίες και περιεχόμενο χρήσεων γης καθορίζεται το περιεχόμενο των ελευθέρων κοινοχρήστων χώρων, αστικού πρασίνου, όπου επιτρέπονται μόνο αναψυκτήρια, αθλητικές εγκαταστάσεις, πολιτιστικά κτίρια και εν γένει πολιτιστικές εγκαταστάσεις καθώς και χώροι συνάθροισης κοινού.

 

Β. Βάσει των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι μετά την έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, το οποίο αποτελεί γενική πρόταση πολεοδομικής οργανώσεως ήτις μέλλει να εξειδικευθεί κατά τα ανωτέρω από την πολεοδομική μελέτη, σε περιοχή επεκτάσεως του σχεδίου, η δόμηση συνεχίζει να επιτρέπεται όπως και πρότερον, ήτοι με τους όρους της εκτός πολεοδομικού σχεδίου, εφόσον όμως δεν αντίκειται πλέον σε σχετικές απαγορεύσεις του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου.

 

Ως απαγορεύσεις που τίθενται μ' αυτό είναι το περιεχόμενο των χρήσεων γης που προτείνει για κάθε πολεοδομική ενότητα και το οποίο καθορίζεται ρητά στο από 23-02-1987 προεδρικό διάταγμα. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ως γενικός σχεδιασμός δεν παράγει τα αποτελέσματα απαλλοτριώσεως για τους κοινόχρηστους χώρους ούτε δι' αυτού μεταβιβάζεται αυτόχρημα η κυριότητα των χώρων αυτών στις δημοτικές ή κοινοτικές αρχές. Μόνο με την πράξη έγκρισης της πολεοδομικής μελέτης τα ακίνητα που καταλαμβάνονται από κοινόχρηστους χώρους θεωρούνται ρυμοτομούμενα, ενώ για ακίνητα που αφιερώνονται για την ανέγερση κοινωφελών κτιρίων απαιτείται ιδιαίτερη διοικητική πράξη απαλλοτριώσεως και μετά την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης.

 

Τούτο προκύπτει και εκ της άνω μνημονευθείσης παραγράφου 3 του άρθρου 5 του νόμου 1337/1983, όπου γίνεται ειδική μνεία ότι δύναται η Διοίκηση αμέσως μετά την έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και παρά τη γενικότητα του εν λόγω σχεδιασμού, προκειμένου να διαφυλάξει την άμεση εφαρμογή του, να προχωρήσει με βάση το άρθρο 22 του νόμου 947/1979 στην αναγκαστική απαλλοτρίωση προς δημιουργία κοινοχρήστων χώρων ή προς δημιουργία χώρων για την εγκατάσταση δημοσίων ή κοινωφελών κτιρίων.

 

Εξάλλου, με το καθοριζόμενο στο άρθρο 9 περιεχόμενο των ελευθέρων χώρων, αστικού πρασίνου συνάγεται η βούληση του νομοθέτη στους χώρους της κατηγορίας αυτής να υπάρχουν κοινόχρηστοι χώροι και κτίρια κοινωφελών εξυπηρετήσεων. Έχει ερμηνευτεί δε από την επιστήμη και τη νομολογία των δικαστηρίων η έννοια των κτιρίων κοινής ωφελείας, συνισταμένη στην από τον αντίστοιχο φορέα εξυπηρέτησης με το συγκεκριμένο κτίριο όχι ορισμένου κύκλου προσώπων, αλλά του κοινού γενικά, ήτοι τη θεραπεία γενικότερων αναγκών του κοινωνικού συνόλου, δύναται δε η ανάγκη αυτή να υλοποιείται και από ιδιωτικό φορέα.

 

Συνεπώς, μετά την έγκριση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου κάθε ιδιοκτήτης δύναται να δομήσει στην περιοχή επεκτάσεως εφόσον του επιτρέπεται με τους εκτός σχεδίου όρους δόμησης και από το περιεχόμενο της χρήσης της γης που προτείνει το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο. Ούτω εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως ελεύθεροι κοινόχρηστοι χώροι και αστικού πρασίνου μπορούν να δομηθούν με τις ειδικές και μόνο εγκαταστάσεις που προβλέπονται στο άρθρο 9 και σύμφωνα με τους όρους της εκτός σχεδίου δόμησης και από ιδιώτες εφόσον η ιδιοκτησία τους δεν δύναται νομίμως να δεσμευτεί περαιτέρω, καθόσον τούτο θα αντιστρατεύετο στο άρθρο 17 του Συντάγματος. Η δυνατότης δε αυτή δεν αίρεται εκ του γεγονότος ότι μετά την πολεοδομική μελέτη οι εν λόγω κατασκευές πιθανώς να απαλλοτριωθούν και να περιέλθουν στο Δήμο ή την Κοινότητα ως εντός κοινοχρήστων χώρων ευρισκόμενες, τούτο όμως θα γίνει μόνο δι' απαλλοτριώσεως και όχι δια του χαρακτηρισμού του από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, ως προελέχθη δε για τα κοινόχρηστα θέση απαλλοτριώσεως θα επέχει η έγκριση της Πολεοδομικής μελέτης.

 

Γ. Η απάντηση όθεν στο ερώτημα είναι ότι οι χώροι που προβλέπονται από το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ως Αστικοί Πράσινοι, Ελεύθεροι Χώροι μπορούν να οικοδομηθούν εφόσον το επιτρέπουν οι ισχύοντες, για τη συγκεκριμένη εκτός σχεδίου περιοχή, όροι δόμησης και πολεοδομικές διατάξεις και από ιδιώτη με τις χρήσεις γης που προβλέπονται στο άρθρο 9 του από 23-02-1987 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 166/Δ/1987).

 

Εξάλλου, με την έκδοση των ανωτέρω αδειών τηρείται, κατά τα ανωτέρω εκτενώς αναπτυχθέντα, η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 5 για δέσμευση ως προς τις χρήσεις εφόσον οι κατασκευές που θα γίνουν με τις τυχόν εκδοθεισόμενες άδειες είναι 1) συμβατές με τους ελεύθερους χώρους, 2) θα γίνονται με όρους δόμησης εκτός σχεδίου, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η πυκνή κάλυψη της περιοχής και 3) είναι δυνατή η απαλλοτρίωσή τους και η περιέλευση αυτών στο Δήμο ως ελευθέρων κοινοχρήστων χώρων με την πολεοδομική μελέτη.

 

Θεωρήθηκε

 

Αθήνα 06-07-1999

 

Ο Προεδρεύων