ΝΣΚ 543/1994
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 543/1994 (13-10-1994)
Αριθμός ερωτήματος: υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 15643/978/1994 έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων / Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας / Διεύθυνσης Οικιστικής Πολιτικής και Κατοικίας.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, αν α) Είναι δυνατή η σύννομη έκδοση απόφασης χαρακτηρισμού ενός οικοδομικού τετραγώνου σαν ενεργού, με το δεδομένο ότι ούτε Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς υπάρχει για την συγκεκριμένη περιοχή, ούτε γενική συνέλευση των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου μπορεί να συγκληθεί για να γνωμοδοτήσουν, β) Υποκαθίσταται η γνωμοδότηση της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς από άλλου επιπέδου συλλογικό όργανο της τοπικής αυτοδιοίκησης (συνοικιακό συμβούλιο ή διαμερισματικό συμβούλιο), ώστε να καταστεί σύννομη η έκδοση της απόφασης χαρακτηρισμού του οικοδομικού τετραγώνου σαν ενεργού.
Στο παραπάνω ερώτημα το Δ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:
1. Το άρθρο 13 του νόμου 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985) προβλέπει το ενεργό οικοδομικό τετράγωνο. Ειδικότερα με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού ορίζεται, ότι οικοδομικό τετράγωνο δομημένο ή μη, μπορεί να χαρακτηρίζεται ως ενεργό, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, εφόσον συντρέχει μία από τις εξής προϋποθέσεις, ήτοι α) έλλειψη του απαραίτητου τεχνικού και κοινωνικού εξοπλισμού και γενικά υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων του οικοδομικού τετραγώνου ή της περιοχής και β) ειδικές πολεοδομικές, οικιστικές ή περιβαλλοντικές συνθήκες στο οικοδομικό τετράγωνο.
Με την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου ορίζεται, ότι ο χαρακτηρισμός οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού αποβλέπει α) στην οργάνωση της δόμησης με βάση ενιαία μελέτη, ώστε να επιτυγχάνεται η αρμονική ένταξη του οικοδομικού τετραγώνου στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον της περιοχής κ.λ.π. και β) στην ανάπλαση του οικοδομικού τετραγώνου, ιδίως με την ενοποίηση των ακάλυπτων χώρων των οικοπέδων του κ.λ.π. Με την παράγραφο 4 του ιδίου άρθρου ορίζεται, ότι με την πράξη χαρακτηρισμού οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού επιτρέπεται να θεσπίζονται όροι δόμησης και περιορισμοί χρήσης κατά παρέκκλιση από κάθε γενική ή ειδική διάταξη χωρίς υπέρβαση όμως του συντελεστή δόμησης και του ύψους κτιρίων που ισχύουν για την περιοχή. Με την παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου ορίζεται, ότι η διαδικασία χαρακτηρισμού οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού κινείται με πρωτοβουλία της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας ή του οικείου δήμου ή κοινότητας, μετά από γνώμη της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς (ΠΕΓ) του άρθρου 30 του νόμου 1337/1983 ή της συνέλευση των ιδιοκτητών του τετραγώνου για την οποία έχει ανάλογη εφαρμογή παράγραφος 3 του άρθρου 12 και ότι με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων καθορίζεται η διαδικασία του χαρακτηρισμού και ρυθμίζεται κάθε λεπτομέρεια.
Με την 69788/3483/1987 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 1149/Δ/1987), που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του παραπάνω άρθρου 13 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985, καθορίζεται λεπτομερώς η διαδικασία χαρακτηρισμού οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού.
Ειδικότερα, με την απόφαση αυτή ορίζεται:
α) ότι η πολεοδομική υπηρεσία ή ο δήμος ή η Κοινότητα συντάσσει αιτιολογημένη έκθεση, η οποία συνοδεύεται από τοπογραφικό και κτηματολογικό διάγραμμα του οικοδομικού τετραγώνου που πρόκειται να χαρακτηρισθεί ως ενεργό και περιλαμβάνει προτάσεις για όρους δόμησης, περιορισμούς χρήσης κ.λ.π.
β) ότι η έκθεση αυτή με το διάγραμμα διαβιβάζονται στην πολεοδομική επιτροπή γειτονιάς του άρθρου 30 του νόμου 1337/1983 ή τη συνέλευση των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου, η οποία οφείλει να εκφέρει τη γνώμη της μέσα σε προθεσμία 40 ημερών από τότε που έλαβε την έκθεση και ότι ταυτόχρονα δημοσιεύεται ανακοίνωση σε εφημερίδες με την οποία ορίζεται προθεσμία για υποβολή ενστάσεων κατά του χαρακτηρισμού ή των προτεινομένων με την έκθεση ρυθμίσεων και
γ) ότι μετά την πάροδο των πιο πάνω προθεσμιών η υπηρεσία που έχει την πρωτοβουλία για το χαρακτηρισμό του οικοδομικού τετραγώνου διαβιβάζει ολόκληρο το φάκελλο στην αρμόδια Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και ότι ο Υπουργός με απόφασή του είτε χαρακτηρίζει το οικοδομικό τετράγωνο ως ενεργό είτε απορρίπτει τη σχετική πρόταση.
Από τις παραπάνω διατάξεις σαφώς προκύπτει, ότι για την έκδοση υπουργικής απόφασης χαρακτηρισμού οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού απαιτείται ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας γνώμη της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς ή της συνέλευσης των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου.
2. Για τη συνέλευση των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου ορίζεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 13 του νόμου 1577/1985, ότι έχει ανάλογη εφαρμογή η παράγραφος 3 του άρθρου 12 του ιδίου νομοθετήματος, η οποία ορίζει ότι με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Δικαιοσύνης και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ρυθμίζονται όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη σύγκληση της συνέλευσης των ιδιοκτητών οικοδομικού τετραγώνου, την πρόσκληση των μελών, τη λήψη και γνωστοποίηση των αποφάσεων, τον τρόπο καθορισμού του συνολικού αριθμού των ψήφων και κατανομής τους στους ιδιοκτήτες κ.λ.π. Όπως όμως αναφέρεται στο έγγραφο του ερωτήματος, δεν έχουν ενεργοποιηθεί οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 12 του νόμου 1577/1985, γιατί δεν έχει εκδοθεί ακόμη το προβλεπόμενο εκτελεστικό διάταγμα. Γι' αυτό δίδεται ως δεδομένο με το ερώτημα, ότι δεν υπάρχει συνέλευση των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου για να γνωμοδοτήσει για το χαρακτηρισμό του ως ενεργού.
Η Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς (ΠΕΓ) προβλέπεται από το άρθρο 30 του νόμου 1337/1983 (ΦΕΚ 33/Α/1983), το οποίο ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι για την παρακολούθηση των πολεοδομικών μελετών σε κάθε γειτονιά αναδεικνύεται από τους κατοίκους της, με ευθύνη του αντίστοιχου Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς, η οποία διατυπώνει είτε προς το συνοικιακό συμβούλιο είτε προς το συμβούλιο δημοτικού διαμερίσματος, είτε προς το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο, γνώμη και προτάσεις σχετικά με όλα τα πολεοδομικά και λειτουργικά προβλήματα της γειτονιάς και ειδικότερα σχετικά με τις τροποποιήσεις και την εφαρμογή των πολεοδομικών γενικά διατάξεων, τον καθορισμό χρήσεων γης κ.λ.π. και ότι η σύνθεση, ο τρόπος και ο χρόνος ανάδειξης των Πολεοδομικών Επιτροπών Γειτονιάς, οι αρμοδιότητές τους και η σχέση τους με τον αντίστοιχο δήμο ή κοινότητα κανονίζονται με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων. Σε εκτέλεση της διατάξεως αυτής του άρθρου 30 του νόμου 1337/1983 εκδόθηκε η Γ621/1959/1984 απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 9/Β/1984), η οποία ορίζει, μεταξύ άλλων, α) ότι η Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς είναι ιδιαίτερη επιτροπή κατοίκων για κάθε μία πολεοδομική ενότητα (γειτονιά) Δήμου ή Κοινότητας, όπως αυτή θα οριοθετεί κατά την εκπόνηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, β) ότι προκειμένου να επισπευσθεί η ενεργοποίηση των Πολεοδομικών Επιτροπών Γειτονιάς, το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο με ειδική απόφαση Του και μετά γνώμη του Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του Νομού οριοθετηθεί προσωρινά τις γειτονιές όπου αναδεικνύονται οι Πολεοδομικές Επιτροπές Γειτονιάς και γ) ότι το Δημοτικό ή Κοινοτικό Συμβούλιο καθορίζει τις διαδικασίες ανάδειξης της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς καθώς και τη σύνθεση και τον τρόπο λειτουργίας της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς. Το έγγραφο του ερωτήματός μας δίδει ως δεδομένο, ότι δεν υπάρχει Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς για την συγκεκριμένη περιοχή στην οποία πρόκειται να γίνει χαρακτηρισμός οικοδομικού τετραγώνου, ως ενεργού, γιατί, όπως αναφέρει, σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις έχουν συσταθεί Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς και γι' αυτές είναι άγνωστο αν εξακολουθούν να λειτουργούν.
Από τις διατάξεις που παρατέθηκαν αμέσως παραπάνω προκύπτει ότι η Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς είναι μία ιδιαίτερη Επιτροπή κατοίκων για κάθε μία πολεοδομική ενότητα (γειτονιά) και συνεπώς αποτελεί όργανο εντελώς διαφορετικό τόσο από τα προβλεπόμενα από το Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα συνοικιακά Συμβούλια (άρθρο 156 του προεδρικού διατάγματος 323/1989), τα οποία αντιστοιχούν σε συνοικία Δήμου ή Κοινότητας που είναι περιοχή ευρύτερη της γειτονιάς (μπορεί να περιλαμβάνει περισσότερες γειτονιές), όσο και από τα προβλεπόμενα από τον ίδιο Κώδικα συμβούλια δημοτικών διαμερισμάτων (άρθρα 107 και 122 και επόμενα του προεδρικού διατάγματος 323/1989), τα οποία αντιστοιχούν σε δημοτικά διαμερίσματα.
3. Απ' όσα εκτέθηκαν παραπάνω (υπό 1 και 2) προκύπτει, κατά την ομόφωνη γνώμη του Δ' Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους:
α) Ότι δεν μπορεί να εκδοθεί σύννομα υπουργική απόφαση χαρακτηρισμού οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού χωρίς προηγούμενη γνώμη της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς ή της συνέλευσης των ιδιοκτητών του οικοδομικού τετραγώνου, αφού οι σχετικές διατάξεις σαφώς απαιτούν τέτοια γνώμη. Εφόσον δεν έχουν ακόμη ενεργοποιηθεί οι διαδικασίες που προβλέπουν τη σύσταση και λειτουργία των Πολεοδομικών Επιτροπών Γειτονιάς και των συνελεύσεων των ιδιοκτητών των οικοδομικών τετραγώνων, η ρύθμιση του άρθρου 1 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 και της σχετικής υπουργικής απόφασης, για χαρακτηρισμό οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού, είναι ακόμη ελλιπής και δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
β) Ότι δεν μπορεί να υποκαταστήσει την Πολεοδομική Επιτροπή Γειτονιάς άλλο όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης και δη το συνοικιακό συμβούλιο ή το συμβούλιο διαμερίσματος του Δήμου, γιατί οι σχετικές διατάξεις για το χαρακτηρισμό οικοδομικού τετραγώνου ως ενεργού, που αποτελεί στενά τοπική υπόθεση (ενός μόνο οικοδομικού τετραγώνου), απαιτούν γνώμη της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς, η οποία είναι ένα ιδιαίτερο όργανο κάθε μιας γειτονιάς εντελώς διάφορο από τα συνοικιακά συμβούλια και τα συμβούλια διαμερισμάτων και μάλιστα ένα όργανο που έχει στενότερο σύνδεσμο με το οικοδομικό τετράγωνο, σε σχέση με τα συνοικιακά και διαμερισματικά συμβούλια, που αντιστοιχούν σε ευρύτερες περιοχές των οργανισμών της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Κατά συνέπεια, στα τιθέμενα ερωτήματα προσήκουν, κατά την ομόφωνη γνώμη του Δ' Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αρνητικές απαντήσεις.
Θεωρήθηκε
Αθήνα, 17-11-1994
Ο Προεδρεύων Νομικός Σύμβουλος
Ο Εισηγητής