ΝΣΚ 643/1998
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 643/1998 (1998)
Αριθμός Ερωτήματος: 56214/380/28-09-1998 έγγραφο της Διεύθυνσης Επιθεώρησης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, αν μπορεί να δοθεί συνέχιση οικοδομικών εργασιών σε οικοδομή που υπάρχει εδαφική διεκδίκηση σε Εφετείο όταν υπάρχουν πολλές πρωτόδικες αποφάσεις περί της κυριότητας της επίδικης έκτασης και της νομής.
Η ορθή κατά τη γνώμη μου απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι η ακόλουθη:
1. Από το έγγραφο του ερωτήματος και τα στοιχεία που το συνοδεύουν προκύπτουν ειδικότερα τα εξής:
Το Πολεοδομικό Γραφείο Σάμου χορήγησε την υπ' αριθμόν 404/1996 οικοδομική άδεια σε εκτός σχεδίου περιοχή, στη θέση Καλάμι της περιφέρειας του Δήμου για την ανέγερση οικίας.
Μετά από καταγγελία ιδιοκτήτριας όμορου ακινήτου (της κ. Ροζάκη) η Πολεοδομία διέκοψε τις οικοδομικός εργασίες για πολεοδομικές παραβάσεις που δεν σχετίζονται με αμφισβήτηση της κυριότητας του γηπέδου στο οποίο ανεγείρεται η οικοδομή.
Καίτοι στη συνέχεια εξέλιπαν οι λόγοι της διακοπής, η Πολεοδομία δεν χορηγεί συνέχιση των οικοδομικών εργασιών, γιατί υπάρχει δικαστική διεκδίκηση τμήματος εκ 1500 m2 του γηπέδου στο οποίο ανεγείρεται η οικοδομή που επηρεάζει την οικοδομησιμότητα του γηπέδου και ειδικότερα έχει εγερθεί αναγνωριστική κυριότητας αγωγή του Ευαγγέλου Ροζάκη κατά της Ανθής συζύγου Γεωργίου Σαρρηγεωργίου ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Σάμου, επί της οποίας έχει εκδοθεί η 133/1996 οριστική απόφαση του Δικαστηρίου αυτού, που δέχεται ότι κυρία του επιδίκου ακινήτου έχει καταστεί η εναγόμενη και για το λόγο αυτό απορρίπτει ως κατ' ουσίαν αβάσιμη την αγωγή, κατά της αποφάσεως δε αυτής έχει ασκηθεί έφεση που ακόμη εκκρεμεί και προφανώς η Πολεοδομία, έχοντας υπόψη και την 681/1995 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αναμένει την έκδοση της απόφασης του Εφετείου, που θα επιλύσει τελεσίδικα τη διαφορά, για να προχωρήσει στη χορήγηση ή όχι της συνέχισης των οικοδομικών εργασιών.
Πέρα, βέβαια, από την προαναφερόμενη απόφαση του Πρωτοδικείου υπάρχουν υπέρ της αδειούχου της οικοδομικής αδείας (Ανθής συζύγου Γεωργίου Σαρρηγεωργίου) και οι εξής αποφάσεις, ήτοι: α) η 34/1990 απόφαση του Ειρηνοδικείου Σάμου, που εκδόθηκε επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων και αναγνώρισε την Ανθή συζύγου Γεωργίου Σαρρηγεωργίου προσωρινά νομέα του τμήματος των 1500 m2, β) η 43/1991 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Σάμου, που επικύρωση την 34/1990 απόφαση του Ειρηνοδικείου Σάμου, γ) η 18/1994 απόφαση του ίδιου Ειρηνοδικείου, που απέρριψε ως ουσία αβάσιμη αίτηση ασφαλιστικών μέτρων του αντιδίκου της αδειούχου (Ευαγγέλου Ροζάκη), με την οποία ζητούσε να αναγνωριστεί προσωρινά νομέας της εκτάσεως των 1500 m2 και δ) η 600/1995 απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου Σάμου, με την οποία ο προαναφερόμενος αντίδικος της αδειούχου καταδικάστηκε σε φυλάκιση 10 μηνών και 15 ημερών για την παράνομη πράξη να εμφανίσει στην Πολεοδομία ιδιοκτησία της Ανθής συζύγου Γεωργίου Σαρρηγεωργίου (την έκσταση των 1500 m2) ως δική του και να επιτύχει την έκδοση της 278/1993 οικοδομικής αδείας καθώς και για την πράξη της αυτοδικίας που τέλεσε επί του επιδίκου στις 11-07-1993.
2. Το άρθρο 52 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος περί σχεδίων πόλεων κ.λ.π. ορίζει, ότι κάθε οικοδομή και η εκτέλεση οποιασδήποτε εργασίας δομήσεως ή κατασκευής υπόκειται στον έλεγχο του Κράτους και ότι για την ανέγερση, επισκευή ή κατεδάφιση οποιασδήποτε οικοδομής, ως και την εκτέλεση κάθε εργασίας δομήσεως και γενικά οποιασδήποτε κατασκευής, απαιτείται προηγούμενη έγγραφη άδεια της αρμόδιας Υπηρεσίας.
Κατά δε το άρθρο 53 παράγραφος 4 του ιδίου νομοθετικού διατάγματος, κατά την χορήγηση οικοδομικής αδείας δύναται η Υπηρεσία, όσες φορές το κρίνει αναγκαίο, να ζητεί να προσκομισθούν οι τίτλοι της ιδιοκτησίας του οικοπέδου, στο οποίο πρόκειται να εκτελεσθούν οι οικοδομικές εργασίες, ως και κάθε έγγραφο, με το οποίο διευκρινίζονται τα όρια και γενικά η κατάσταση αυτού.
Από το συνδυασμό των παραπάνω διατάξεων προς τις λοιπές διατάξεις του ιδίου νομοθετικού διατάγματος και των κατ' εξουσιοδότηση αυτού εκδοθεισών κανονιστικών πράξεων, με τις οποίες ρυθμίζεται η κρατική εποπτεία στις οικοδομές και καθορίζονται οι αρμοδιότητες των πολεοδομικών υπηρεσιών και η διαδικασία της έκδοσης των οικοδομικών αδειών, προκύπτει, κατά την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι, αν ανακύπτουν αμφιβολίες ως προς την κυριότητα του αιτούντος την οικοδομική άδεια επί του ακινήτου, στο οποίο αναφέρεται αυτή, ή γενικά ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων δικαιωμάτων που ασκούν επιρροή στη δόμηση του οικοπέδου, η αρμόδια υπηρεσία, προκειμένου να χορηγήσει την άδεια, οφείλει να προβεί σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση ως προς το ζήτημα τούτο, βάσει των τιθεμένων υπόψη της από τους ενδιαφερομένους στοιχείων, ενώ η οριστική επίλυση του ζητήματος ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια (ΣτΕ 2429/1992, 3482/1991, 2811/1990, 934/1989). Από τις ίδιες διατάξεις προκύπτει περαιτέρω, ότι, όταν χορηγηθεί οικοδομική άδεια για την ανέγερση οικοδομής, αποκλείεται η ανάκλησή της ή η διακοπή, από την πολεοδομική αρχή, των οικοδομικών εργασιών, εκτός αν διαπιστωθεί ότι η άδεια ήταν παράνομη, ή αν συντρέχει άλλος λόγος που προβλέπεται ειδικώς από το νόμο. Η σχετική, όμως, πράξη της Διοικήσεως (για ανάκληση της άδειας ή για διακοπή των οικοδομικών εργασιών) πρέπει να είναι ειδικώς αιτιολογημένη, να προσδιορίζει δηλαδή σαφώς τη νομική πλημμέλεια που αποδίδεται στην οικοδομική άδεια, ή τον άλλο λόγο που σύμφωνα με το νόμο επιτρέπει τη διακοπή των οικοδομικών εργασιών (ΣτΕ 4408/1996, 2332/1995, 1974/1994, 2635/1992).
Εξάλλου, η επ' αόριστον διακοπή των οικοδομικών εργασιών συνιστά ανάκληση της οικοδομικής άδειας (ΣτΕ 4408/1996, 3255/1991, 4316/1990, 1755/1989).
Ειδικότερα δε σε περίπτωση που ανακύπτουν αμφισβητήσεις και αμφιβολίες ως την κυριότητα ή τα όρια του ακινήτου, στο οποίο αφορά η οικοδομική άδεια, ή γενικώς ως προς την ύπαρξη εμπραγμάτων δικαιωμάτων, τα οποία ασκούν επιρροή στη δόμηση του οικοπέδου, η αρμόδια πολεοδομική αρχή οφείλει να προβεί αιτιολογημένα σε παρεμπίπτουσα έρευνα και κρίση, ως προς το ζήτημα αυτό, βάσει των τιθεμένων υπόψη της από τους ενδιαφερόμενους στοιχείων, ενώ η οριστική επίλυση του ζητήματος ανήκει στα πολιτικά δικαστήρια (ΣτΕ 2332/1995, 1505/1988, 258/1987, γνωμοδότηση ΝΣΚ 516/1997, 681/1995). Ως οριστική επίλυση από τα πολιτικά δικαστήρια θεωρείται η έκδοση από τα δικαστήρια αυτά τελεσίδικης απόφασης, με την οποία σύμφωνα με τα άρθρα 321 και επόμενα του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας επιλύεται με δύναμη τυπικού και ουσιαστικού δεδικασμένου η αμφισβήτηση περί την κυριότητα και συνεπώς δεν αποκλείεται ο παρεμπίπτων έλεγχος του ζητήματος αυτού (της κυριότητας) από τη Διοίκηση, αλλά τουναντίον επιτάσσεται, σε περίπτωση που δεν υπάρχει τελεσίδικη απόφαση, αλλά απλώς οριστική απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων περί της κυριότητας και κατά μείζονα λόγο σε περίπτωση που υπάρχει απόφαση περί ασφαλιστικών μέτρων νομής (βλέπε γνωμοδότηση ΝΣΚ 516/1997, 681/1995, 567/1993).
3. Κατ' ακολουθίαν όσων εκτέθηκαν αμέσως παραπάνω (υπό 2), σε περίπτωση αμφισβήτησης από όμορο ιδιοκτήτη (με έγερση αγωγής κ.λ.π.) της κυριότητας τμήματος ή του όλου οικοπέδου, στο οποίο ανεγείρεται οικοδομή με βάση οικοδομική άδεια, δεν διατάσσεται άνευ ετέρου, από την πολεοδομική αρχή, η διακοπή των οικοδομικών εργασιών, αλλά, εφόσον το θέμα της κυριότητας δεν έχει επιλυθεί με τελεσίδικη απόφαση των πολιτικών δικαστηρίων, οφείλει η αρμόδια αρχή (πολεοδομική) να ερευνήσει και με ειδικά αιτιολογημένη πράξη της να κρίνει παρεμπιπτόντως το θέμα αυτό (της κυριότητας) και αναλόγως του περιεχομένου της κρίσεως της αυτής να προβεί ή όχι στη διακοπή των οικοδομικών εργασιών.
4. Στην προκειμένη περίπτωση, εφόσον από το έγγραφο του ερωτήματος και τα στοιχεία που το συνοδεύουν προκύπτει, όπως προεκτέθηκε, ότι οι λόγοι για τους οποίους διακόπηκαν οι οικοδομικές εργασίες έχουν ήδη εκλείψει και ότι το μοναδικό ζήτημα που υπάρχει και προβληματίζει την Πολεοδομία είναι η αναφερόμενη παραπάνω εκκρεμής δικαστική διεκδίκηση, δεν μπορεί η Πολεοδομία, στηριζόμενη στη διεκδίκηση αυτή, να εμμένει άνευ ετέρου στη διακοπή των οικοδομικών εργασιών μέχρι να εκδοθεί η τελεσίδικη απόφαση του Εφετείου, αλλά οφείλει, εφόσον το θέμα της κυριότητας της επιδίκου παραπάνω εκτάσεως δεν έχει ακόμη επιλυθεί οριστικά από τα πολιτικά δικαστήρια με τελεσίδικη απόφασή τους, να ερευνήσει η ίδια και με ειδικά αιτιολογημένη πράξη της να κρίνει παρεμπιπτόντως το θέμα αυτό (της κυριότητας), με βάση τις αναφερόμενες παραπάνω δικαστικές αποφάσεις και τα άλλα στοιχεία που τυχόν της έχουν τεθεί ή θα της τεθούν υπόψη από τους ενδιαφερόμενους και αναλόγως του περιεχομένου της κρίσεώς της αυτής να χορηγήσει ή όχι συνέχιση των οικοδομικών εργασιών.
5. Κατά συνέπεια, στο τιθέμενο ερώτημα προσήκει, κατά την γνώμη μου, θετική απάντηση, ήτοι, ότι μπορεί η Διοίκηση να χορηγήσει συνέχιση των οικοδομικών εργασιών, κρίνοντας παρεμπιπτόντως, όπως αναλυτικότερα αναφέρεται παραπάνω, το θέμα της κυριότητας της διεκδικούμενης έκτασης.
Αθήνα, 03-11-1998
Ο Νομικός Σύμβουλος