ΝΣΚ 705/1995
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 705/1995 (22-11-1995)
Αριθμός ερωτήματος: Έγγραφο οίκοθεν 36320/1995 της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας - Διεύθυνση Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών Τμήμα Β' του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται:
α) εάν οι αυθαίρετες εργασίες που γίνονται καθ' υπέρβαση οικοδομικής άδειας υπάγονται στις διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983 όταν παρέλθει η προθεσμία του άρθρου 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 (περί Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού), η οποία αρχίζει από την έγγραφη ειδοποίηση των υπόχρεων,
β) εάν υποβληθεί στην πολεοδομική υπηρεσία φάκελλος μελέτης για έκδοση οικοδομικής άδειας ή φάκελλος αναθεώρησης οικοδομικής άδειας εντός της ταχθείσης προθεσμίας του άρθρου 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985, δύναται η οικοδομική άδεια ή η αναθεώρηση να εκδοθούν μετά την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας αυτής και
γ) εάν είναι δυνατή η παραπομπή της μελέτης στην Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και πριν εκδοθεί απόφαση προστίμου αυθαιρέτου ή πριν γίνει αυτοψία και έκθεση διαπίστωσης και χαρακτηρισμού αυθαιρέτου.
Ι. Επί των ανωτέρω ερωτημάτων το Γ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ως ακολούθως:
1. Το άρθρο 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 210/Α/1985) ορίζει ότι:
{Κάθε κατασκευή που εκτελείται α) χωρίς την άδεια της παραγράφου 1 ή β) καθ' υπέρβαση της άδειας ή γ) με βάση την άδεια που ανακλήθηκε ή δ) κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων είναι αυθαίρετη και υπάγεται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του νόμου 1337/1983 όπως ισχύουν. Σε περίπτωση αυθαίρετης, κατά το προηγούμενο εδάφιο, κατασκευής, η οποία όμως δεν παραβιάζει τις διατάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο του ελέγχου της από την πολεοδομική υπηρεσία, ειδοποιούνται εγγράφως οι υπόχρεοι για την καταβολή του προστίμου που αναφέρεται στην παράγραφο 4 του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως συμπληρώθηκε με την παράγραφο 10 του άρθρου 8 του νόμου 1512/1985, να μεριμνήσουν ώστε να υποβληθούν τα απαραίτητα στοιχεία και δικαιολογητικά σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις για να εκδοθεί ή αναθεωρηθεί τυχόν υφιστάμενη οικοδομική άδεια, μέσα σε δύο μήνες από τη λήψη της ειδοποίησης. Αν η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, η κατασκευή υπάγεται στις διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως ισχύει. Αν η άδεια εκδοθεί ή αναθεωρηθεί μέσα στην παραπάνω προθεσμία, επιβάλλονται μόνο τα πρόστιμα που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως ισχύει. Στην τελευταία αυτή περίπτωση το πρόστιμο της διατήρησης επιβάλλεται για το διάστημα από τότε που κατά την κρίση της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας άρχισε η ανέγερση κατασκευής έως την έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας.}
Α. Επί του πρώτου ερωτήματος
1. Από τη σαφή γραμματική διατύπωση των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι οι αυθαίρετες εργασίες που εκτελούνται καθ' υπέρβαση της οικοδομικής άδειας υπάγονται στις σχετικές για τα αυθαίρετα διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, με τις παρακάτω διακρίσεις. α) Οι αυθαίρετες εργασίες που παραβιάζουν τις ουσιαστικές πολεοδομικές διατάξεις, που ισχύουν κατά το χρόνο του ελέγχου, δεν δύνανται να νομιμοποιηθούν με την έκδοση οικοδομικής άδειας ή αναθεώρηση της υφισταμένης, αλλά υπάγονται εξαρχής και άνευ περιορισμού και διακρίσεως στις διατάξεις του ως άνω άρθρου 17 του νόμου 1337/1983 (κατεδάφιση, πρόστιμο ανέγερσης και πρόστιμο διατήρησης) και δεν έχει νόημα να ταχθεί στον ενδιαφερόμενο οιαδήποτε προθεσμία. β) Οι λοιπές αυθαίρετες εργασίες, ήτοι εκείνες που δεν παραβιάζουν τις ουσιαστικές πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν κατά τον χρόνο του ελέγχου, μετά την άπρακτη πάροδο της αναφερόμενης προθεσμίας των δύο (2) μηνών υπάγονται επίσης στο σύνολο των διατάξεων του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983 (ΣτΕ 481/1990 Νομικό Βήμα 39.146). Η άποψη αυτή προκύπτει ευθέως από το εδάφιο γ του ως άνω άρθρου 22, αλλά και εμμέσως από το επόμενο εδάφιο δ του αυτού άρθρου 22, σύμφωνα με το οποίο αν η άδεια εκδοθεί ή αναθεωρηθεί μέσα στην παραπάνω προθεσμία επιβάλλονται μόνο τα πρόστιμα της παραγράφου 2 του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983.
2. Συνεπώς στο ερώτημα αυτό αρμόζει η ανωτέρω αναλυτική απάντηση, ήτοι ότι στο σύνολο των ρυθμίσεων του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983 υπάγονται α) εξαρχής και άνευ απράκτου παρόδου οιασδήποτε προθεσμίας οι αυθαίρετες εργασίες, που παραβιάζουν τις ουσιαστικές πολεοδομικές διατάξεις που ισχύουν κατά το χρόνο ελέγχου και β) μετά την άπρακτο πάροδο της προθεσμίας των 2 μηνών οι λοιπές αυθαίρετες εργασίες.
Β. Επί του δευτέρου ερωτήματος
Από τις αυτές ως άνω διατάξεις του άρθρου 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 προκύπτει ότι η αναφερόμενη προθεσμία των 2 μηνών τάσσεται για να εκδοθεί ή αναθεωρηθεί τυχόν υφισταμένη οικοδομική άδεια, δηλαδή για να εκδοθεί η σχετική απόφαση της αρμόδιας πολεοδομικής αρχής και όχι απλώς για να υποβληθούν τα απαραίτητα στοιχεία και δικαιολογητικά από τους ενδιαφερομένους σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Είναι δε αποκλειστική υπό την έννοια ότι αν η προθεσμία αυτή παρέλθει άπρακτη, η κατασκευή υπάγεται (οριστικώς) στις διατάξεις του άρθρου 17 του νόμου 1337/1983, όπως ισχύει. Κατά συνέπεια, οι ενδιαφερόμενοι, στους οποίους δεν τάσσεται ειδικότερη προθεσμία για την υποβολή των απαραιτήτων στοιχείων και δικαιολογητικών, πρέπει, κατά λογική ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων, να υποβάλουν τα εν λόγω στοιχεία και δικαιολογητικά με την έναρξη της ως άνω προθεσμίας των 2 μηνών ή εν πάση περιπτώσει τόσο εγκαίρως ώστε το απομένον μέχρι τη συμπλήρωση της διμήνου αυτής προθεσμίας χρονικό διάστημα, να επαρκεί για τις σχετικές ενέργειες της πολεοδομικής υπηρεσίας (έλεγχος κ.λ.π.) προς έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας εντός της προθεσμίας αυτής.
Εξάλλου όμως, κατά τις γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου κάθε διοικητική προθεσμία υπόκειται εις αναστολή σε περίπτωση συνδρομής ανωτέρας βίας στο πρόσωπο του δικαιουμένου (ΣτΕ 1058/1982, 2064/1980).
Η γενική αυτή αρχή έχει ήδη περιληφθεί ως δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 8 του άρθρου 5 του από 08-07-1993 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 795/Δ/1993). Η ρύθμιση αυτή αφορά στη γενική προθεσμία εκδόσεως οικοδομικών αδειών και ορίζει ότι:
{Αν όμως για την καθυστέρηση μεσολάβησε ανωτέρα βία για τους ενδιαφερόμενους ή υπαιτιότητα της Υπηρεσίας ή άλλων Υπηρεσιών, παρατείνεται αναλόγως η ανωτέρω προθεσμία με απόφαση του οικείου Νομάρχη, μετά από σχετική και αιτιολογική εισήγηση της Υπηρεσίας ...}
Η νεότερη αυτή ρύθμιση, καίτοι δεν αφορά ρητώς και την προαναφερθείσα προθεσμία του άρθρου 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985, για την έκδοση ή αναθεώρηση οικοδομικής άδειας προς νομιμοποίηση αυθαίρετων εργασιών, πρέπει να εφαρμοσθεί κατ' αναλογίαν και στην τελευταία αυτή περίπτωση του άρθρου 22 λόγω της ταυτότητος του δικαιολογητικού λόγου.
Κατ' ακολουθία των ανωτέρω η έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας δύναται να πραγματοποιηθεί και μετά την πάροδο της ως άνω προθεσμίας των 2 μηνών σε περίπτωση συνδρομής ανωτέρας βίας ή υπαιτιότητας της πολεοδομικής ή άλλης Υπηρεσίας κατόπιν παρατάσεως με την προαναφερθείσα διαδικασία του άρθρου 5 παράγραφος 8 του από 08-07-1993 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 795/Δ/1993).
Γ. Τρίτο Ερώτημα
Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 3 περίπτωση α της 31252/1530/1987 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Σύσταση, σύνθεση και λειτουργία Επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ) (ΦΕΚ 482/Δ/1987) και του άρθρου 1 του από 08-07-1993 προεδρικού διατάγματος Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών και έλεγχος των ανεγειρομένων οικοδομών (ΦΕΚ 795/Δ/1993) προκύπτει ότι σε περίπτωση που απαιτείται έγκριση της μελέτης από την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, η σχετική διαδικασία (έλεγχος, απόφαση) προηγείται της εκδόσεως της οικοδομικής άδειας.
ΙΙ. Δηλαδή, η έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, οσάκις απαιτείται, αποτελεί τμήμα της διαδικασίας εκδόσεως ή αναθεωρήσεως της συγκεκριμένης οικοδομικής άδειας. Το διαδικαστικό αυτό στάδιο ακολουθείται και στην περίπτωση εκδόσεως ή αναθεωρήσεως της οικοδομικής άδειας, σύμφωνα με το προαναφερθέν άρθρο 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985, οσάκις απαιτείται η έγκριση από την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. Η έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας προς νομιμοποίηση των αυθαιρέτων κατασκευών, σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 3 του νόμου 1577/1985 πραγματοποιείται εντός της εκεί αναφερομένης διμήνου προθεσμίας, η οποία πρέπει να εκπνεύσει απράκτως πριν από την έκδοση αποφάσεως επιβολής προστίμου ή την σύνταξη εκθέσεως διαπιστώσεως και χαρακτηρισμού αυθαιρέτου, (άρθρο 1 του από 05-07-1983 προεδρικού διατάγματος, Διαδικασία χαρακτηρισμού και κατεδάφιση νέων αυθαιρέτων κατασκευών και ρύθμιση συναφών θεμάτων (ΦΕΚ 291/Δ/1983)) αφού, το μεν πρόστιμο διατηρήσεως επιβάλλεται για το χρονικό διάστημα έως την έκδοση ή αναθεώρηση της οικοδομικής άδειας, η δε διενέργειας αυτοψίας και σύνταξη σχετικής εκθέσεως διαπιστώσεως χαρακτηρισμού αυθαιρέτου προϋποθέτει ακριβώς την μη νομιμοποίηση των αυθαιρέτων κατασκευών, λόγω του ότι τελικώς δεν εξεδόθη ή δεν αναθεωρήθηκε η οικοδομική άδεια (ΣτΕ 481/1990), της οποίας, ως προελέχθη, προηγείται η υποβολή φακέλλου από τους ενδιαφερομένους, έλεγχος της πολεοδομικής υπηρεσίας και, κατά περίπτωση, της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου.
Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, η παραπομπή της μελέτης στην Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, οσάκις απαιτείται, προηγείται της εκδόσεως της αποφάσεως επιβολής προστίμου, ως και της αυτοψίας και της σχετικής εκθέσεως διαπιστώσεως και χαρακτηρισμού αυθαιρέτου.
Θεωρήθηκε
Αθήνα 29-11-1995
Ο Προεδρεύων
Ο Εισηγητής