ΝΣΚ 732/1991
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 732/1991 (11-11-1991)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 65200/5831/1991 έγγραφο της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, εάν η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση πεζοδρομίων σε περιοχές ένταξης ή επέκτασης του σχεδίου κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 του νόμου 1337/1983 βαρύνει τον οικείο δήμο ή κοινότητα, κατά του άρθρου 9 του ιδίου νόμου, που προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών των ακινήτων της περιοχής με καταβολή εισφοράς σε χρήμα στην αντιμετώπιση της δαπάνης κατασκευής βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων ή η σχετική δαπάνη αποτελεί υποχρέωση των ιδιοκτητών των παρόδιων οικοπέδων, κατά το άρθρο 24 του κτιριοδομικού κανονισμού.
Για το παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:
1. Κατά το άρθρο 9 του νόμου 1337/1983:
{1. Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που περιλαμβάνονται σε περιοχές ένταξης και επέκτασης κατά το άρθρο 1 του νόμου αυτού και διατηρούνται ή διαμορφώνονται σε νέα ακίνητα, συμμετέχουν με καταβολή χρηματικής εισφοράς στην αντιμετώπιση της δαπάνης για την κατασκευή των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων.
2. Η εισφορά ορίζεται για τις ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε ζώνες πυκνοδομημένες, αραιοδομημένες ή αδόμητες, ίση με την αναφερόμενη στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου του άρθρου 10 του νόμου 1221/1981.
3. Για την εισφορά σε χρήμα εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου 8 του νόμου αυτού.
4. Η εισφορά σε χρήμα υπολογίζεται στο εμβαδόν που απομένει μετά την αφαίρεση της οφειλόμενης εισφοράς σε γη και στην οικοπεδική αξία που έχει κάθε ιδιοκτησία κατά το χρόνο κύρωσης της πράξης εφαρμογής. Η εισφορά αυτή βεβαιώνεται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία στο αρμόδιο Δημόσιο Ταμείο (Γραφείο Παρακαταθηκών) που εξυπηρετεί το δήμο ή την κοινότητα, ενώ για τους δήμους που έχουν δική τους ταμειακή υπηρεσία η παραπάνω εισφορά βεβαιώνεται απευθείας στην υπηρεσία αυτή, μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής. Η εισφορά αυτή εισπράττεται σύμφωνα με τις διατάξεις περί εισπράξεως δημόσιων εσόδων, ως έσοδο του οικείου δήμου ή κοινότητας και αποδίδεται σ' αυτούς κατά μήνα. Το ποσό της εισφοράς αυτής διατίθεται από τους οικείους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, είτε από τον ίδιο είτε από εξουσιοδοτημένο από αυτόν φορέα. Κάθε διάθεση της εισφοράς αυτής για άλλο σκοπό είναι άκυρη.
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 24 της υπ' αριθμόν 3046/304/1989 απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (ΦΕΚ 59/Δ/1989) Κτιριοδομικός Κανονισμός, εκδοθείσης κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 26 του νόμου 1577/1985 (Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός 1985):
{1. Τα πεζοδρόμια των κοινόχρηστων χώρων κατασκευάζονται, ανακατασκευάζονται, επισκευάζονται και συντηρούνται με σκοπό να διασφαλίζεται η συνεχής, ασφαλής και χωρίς εμπόδια κυκλοφορία των πεζών σε όλη την επιφάνεια τους και η χρήση τους από άτομα με ειδικές ανάγκες, εφόσον επιτρέπεται από τη μορφολογία του εδάφους.
2. Υπόχρεοι.
2.1. Υπόχρεοι για την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν (κράσπεδα, ρείθρα, υπόστρωμα και επίστρωση ή επικάλυψη) είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων μπροστά στα οποία βρίσκονται.
2.2. Σε περίπτωση καταστροφής, αχρήστευσης και εκσκαφής από το Δημόσιο ή τον οικείο Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης των πεζοδρομίων που υπάρχουν πριν από είκοσι τουλάχιστον χρόνια, στα πλαίσια γενικής ανακατασκευής ή αναδιαρρύθμισης των οδών και πλατειών ώστε να ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες του οικισμού, η δαπάνη αποκατάστασης, επισκευής ή ανακατασκευής των πεζοδρομίων βαρύνει τους παρόδιους ιδιοκτήτες.
2.3. Σε κάθε άλλη περίπτωση καταστροφής ή αχρήστευσης ή εκσκαφής των πεζοδρομίων από την εκτέλεση εργασιών, υπόχρεος για την αποκατάσταση, επισκευή ή ανακατασκευή του είναι ο φορέας εκτέλεσης των εργασιών αυτών, εκτός αν εκτελούνται αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση αυτού τούτου του παρόδιου ακινήτου, οπότε υπόχρεος είναι αποκλειστικά ο ιδιοκτήτης του.
2.4. Η κατασκευή, ανακατασκευή των πεζοδρομίων, μπορεί να γίνεται από τον οικείο οργανισμό τοπικής αυτοδιοίκησης, σε βάρος και για λογαριασμό είτε των ιδιοκτητών των παρόδιων ακινήτων είτε φορέων εκτέλεσης έργων εφόσον αυτά δεν έχουν κατασκευασθεί ή επισκευασθεί ακόμα, ή δεν έχουν τηρηθεί οι προδιαγραφές που ισχύουν για την κατασκευή ή επισκευή τους.}
Με το άρθρο 37 του ως άνω Κανονισμού καταργήθηκαν το από 08-07-1930 προεδρικό διάταγμα περί κατασκευής και επισκευής πεζοδρομίων, το από [ΠΔ] 23-01-1932 προεδρικό διάταγμα περί κατασκευής και επισκευής πεζοδρομίων Αθηνών, το από [ΠΔ] 09-07-1932 προεδρικό διάταγμα περί επεκτάσεως της ισχύος του από [ΠΔ] 23-01-1932 προεδρικού διατάγματος κ.λ.π. και το από [ΠΔ] 18-01-1954 προεδρικό διάταγμα περί ανακατασκευής πεζοδρομίων επί γενικώς διαρρυθμιζόμενων ή ανακατασκευαζόμενων δημοσίων οδών, από τα οποία προκύπτει ότι καταρχήν υπόχρεος για την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων μετά των εξαρτημάτων τους (κρασπέδων, ρείθρων κ.λ.π.) ή αν οι παρόδιοι ιδιοκτήτες, ο καθένας από τους οποίους υποχρεούτο να κατασκευάζει και επισκευάζει ολόκληρο το προ του οικοπέδου το πεζοδρόμιο.
ΙΙ. Στο ως άνω άρθρο 9 του νόμου 1337/1983 καθορίζεται μεν γενικώς και αορίστως ότι η καταβολή της εισφοράς σε χρήμα γίνεται για την αντιμετώπιση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως και στο άρθρο 24 παράγραφος 3 του Συντάγματος αναφέρεται, αλλά δεν εξειδικεύεται στο άρθρο αυτό ή με παραπομπή σε άλλη διάταξη ποία είναι τα ως άνω έργα. Εξ αυτού, αλλά και από τη γενικότερη δομή και το περιεχόμενο του άρθρου αυτού πρέπει να γίνει δεκτό ότι με αυτό δεν θεσπίζεται κανόνας δικαίου, κατά τον οποίον οι βαρυνόμενοι με την εν λόγω εισφορά σε χρήμα απαλλάσσονται από τη δαπάνη κατασκευής, επισκευής και συντήρησης ορισμένων έργων, για την οποία είναι βάσει ειδικών διατάξεων υπόχρεοι, όπως η κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων. Αν ο νομοθέτης με το ως άνω άρθρο 9 ήθελε να απαλλάξει τους εισφέροντες από την παραπάνω δαπάνη, για την οποία υφίστανται ειδικές διατάξεις, θα καθόριζε ρητώς τα εν λόγω έργα, εξειδικεύοντας έτσι την βούλησή του, ώστε να καθίσταται εφαρμόσιμη. Προφανώς η καταβαλλόμενη ως άνω χρηματική εισφορά αντιστοιχεί, κατά τη βούληση του νομοθέτη του ως άνω άρθρου 9 στα βασικά κοινόχρηστα πολεοδομικά έργα, την δαπάνη των οποίων φέρουν ήδη οι δήμοι ή οι κοινότητες.
Εξάλλου οι διατάξεις του άρθρου 24 παράγραφος 2 του κτιριοδομικού κανονισμού, σαφώς ορίζουν ότι υπόχρεοι για την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση των πεζοδρομίων και των τεχνικών έργων που τα αποτελούν είναι οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων, μπροστά στα οποία βρίσκονται, χωρίς να κάνουν διάκριση μεταξύ επεκτάσεων του ρυμοτομικού σχεδίου κατά τις διατάξεις του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος ή του νόμου 1337/1983. Οι διατάξεις του άρθρου 24 είναι νεότερες και ειδικότερες έναντι του άρθρου 9 του νόμου 1337/1983 και συνεπώς επικρατούν έναντι αυτού και εάν ακόμη ήθελε θεωρηθεί, κατ' αντίθεση προς τα ως άνω εκτιθέμενα, ότι με την καταβολή της χρηματικής εισφοράς οι ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων απαλλάσσονται από την δαπάνη κατασκευής, ανακατασκευής, επισκευής και συντήρησης των πεζοδρομίων. Συναφώς, πρέπει να σημειωθεί ότι στο άρθρο 21 του νόμου 947/1979 προβλέπεται μεν ότι οι ιδιοκτήτες ακινήτων, κειμένων μέσα σε οικιστική περιοχή, συμμετέχουν δια καταβολής χρηματικής εισφοράς στην αντιμετώπιση της απαιτούμενης δαπάνης για την κατασκευή βασικών κοινοχρήστων πολεοδομικών έργων κατά οποία περιλαμβάνονται ιδία έργα οδοποιίας, περιλαμβανομένων πεζοδρόμων και πεζοδρομίων... αλλά, ανεξαρτήτως αν με το άρθρο αυτό προβλεπόταν η απαλλαγή των ιδιοκτητών των ως άνω ακινήτων από την δαπάνη κατασκευής, ανακατασκευής κ.λ.π. των πεζοδρομίων, το ως άνω άρθρο δεν εφαρμόζεται κατά το άρθρο 43 παράγραφος 1 του νόμου 1337/1983 σε περιοχές επέκτασης πολεοδομικών σχεδίων προβλεπόμενης από το νόμο αυτόν, αλλά μόνο σε επεκτάσεις των σχεδίων τούτων κατά τη διαδικασία του νόμου 947/1979, περί των οποίων δεν πρόκειται.
ΙΙΙ. Κατ' ακολουθία των εκτεθέντων, πρέπει να γίνει δεκτό ότι κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων η δαπάνη κατασκευής, ανακατασκευής, επισκευής και συντήρησης πεζοδρομίων στις περιοχές επέκτασης του ρυμοτομικού σχεδίου, κατά τις διατάξεις του νόμου 1337/1983, βαρύνουν τους ιδιοκτήτες των παρόδιων ακινήτων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του κτιριοδομικού κανονισμού, ο οποίος κατά τα εκτεθέντα κατάργησε τα προϊσχύοντα ως άνω προεδρικά διατάγματα. Πάντως, ενόψει και των διατάξεων του άρθρου 24 παράγραφος 3 του Συντάγματος ενδείκνυται ο με τη νομοθετική οδό σαφής καθορισμός των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, στην αντιμετώπιση της κατασκευής των οποίων οι ιδιοκτήτες των ακινήτων συμμετέχουν με την εισφορά τους σε χρήμα, σε περίπτωση επέκτασης του ρυμοτομικού σχεδίου κατά τις διατάξεις του νόμου 1337/1983.
Θεωρήθηκε
Αθήνα 13-11-1991
Ο Αντιπρόεδρος
Ο Εισηγητής