ΝΣΚ 858/1971

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 858/1971 (02-11-1971)

Αριθμός ερωτήματος: Το υπ' αριθμό πρωτοκόλλου 588/23-08-1971 του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος / Γραφείο Υπουργού.

Περίληψη Ερωτήματος: Εν όψει οικοπέδου εν Θεσσαλονίκη κειμένου επί τριών οδών, το προς τη μία των οποίων πρόσωπο αυτού είναι μικρότερο του απαιτούμενου ελάχιστου ορίου προσώπου ερωτάται, (α) εάν κατά την παράγραφο 3)α του άρθρου 78 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, η ύπαρξη του ελάχιστου προσώπου απαιτείται εφ' όλων των οδών και (β) εάν το οικόπεδο τούτο εμπίπτει στην παράγραφο 5 του ιδίου άρθρου και στην περίπτωση αυτή υποχρεούται η Διοίκηση να θεωρήσει αυτό οικοδομήσιμο.

Απάντηση Ερωτήματος: Επί του πρόσθεν ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:

Το υπό τον τίτλο τακτοποίηση οικοπέδων άρθρο 78 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (βασιλικό διάταγμα της 09-08-1955, (ΦΕΚ 266/Α/1955)) εις την παράγραφο 1 ορίζει, ότι εκτός των ισχυόντων ελαχίστων ορίων διαστάσεων και εμβαδού τα οικόπεδα πρέπει να έχουν την κατάλληλη μορφή δια την όσο το δυνατόν πληρέστερη οικοδομική εκμετάλλευση ήτοι σχήμα εν γένει κατά το δυνατόν ορθογώνιο, πλευράς όσον το δυνατόν ευθύγραμμες και σαφώς διακρινόμενες εις πλάγια και οπίσθια όρια,γωνίες που προσεγγίζουν κατά το δυνατόν την ορθή, ιδίως μεταξύ προσώπου και πλαγίων ορίων, οικόπεδα δε στερούμενα της καταλλήλου ταύτης μορφής τακτοποιούνται μετά των παρακειμένων, της τακτοποιήσεως επιβαλλόμενης και μόνον προς απόκτηση των ισχυόντων ορίων διαστάσεων, εφόσον τα οικόπεδα έχουν το ελάχιστον απαιτούμενο εμβαδόν ( παράβαλε και άρθρο 42 και επόμενα του νομοθετικού διατάγματος της 17-07-1923 περί σχεδίων πόλεων), περαιτέρω εις την παράγραφο 3)α ορίζει, ότι δια γωνιαία οικόπεδα κείμενα επί των συναντήσεων δυο η περισσότερων οδών, η ύπαρξη του ελάχιστου προσώπου απαιτείται ως προς εκάστην οδό και τέλος στην παράγραφο 5 ορίζει, ότι εις περίπτωση καθ' ην ως προς τμήμα μόνον του οικοπέδου πληρούνται οι κατά το παρόν άρθρο απαιτήσεις και το τμήμα τούτο κέκτηται και το ελάχιστον απαιτούμενο εμβαδόν, ενώ ως προς το όλο οικόπεδο δεν πληρούνται τυχόν τινές των απαιτήσεων τούτων, τότε κατά την κρίσιν της Αρχής λαμβανούσης υπ όψιν το σχήμα, τις διαστάσεις και το μέγεθος του οικοπέδου και τις θέσεις των επ αυτού τυχόν οικοδομών, δύναται το εν λόγω οικόπεδον να χαρακτηρισθεί ως τακτοποιημένο, εφόσον εκ της παραδοχής ταύτης δεν ζημιώνεται ο επιδιωκόμενος τεχνικός σκοπός της τακτοποίησης. Εξ άλλου εις μεν την παράγραφο 2 του ιδίου άρθρου καθορίζονται οι απαιτούμενοι δια την τακτοποίηση των οικοπέδων καθ' έκαστα όροι και οι εξαιρέσεις εφαρμογής των, εις δε την παράγραφο 4 περιέχονται ορισμοί που αφορούν το βάθος των γωνιακών και διαμπερών οικοπέδων.

Εκ των αναφερθεισών διατάξεων του άνω άρθρου 78, η της παραγράφου 3)α αυτού αποτελεί ειδικότερη εφαρμογή επί γωνιακών οικοπέδων του εν στο άρθρο 24 παράγραφος 1 όρου αρτιότητας τούτων, τουτέστιν της συνδρομής του κατά περίπτωση απαιτουμένου ορίου προσώπου που διασαφηνίζει, ότι επί οικοπέδου κείμενου επί δύο η περισσότερων οδών, το ελάχιστο πρόσωπο δέον να υφίσταται ως προς εκάστη των οδών εφ' ων έχει όρια. Συνεπώς η επί του πρώτου ερωτήματος καταφατική απάντηση αβίαστα απορρέει εκ των ρητών ορισμών της ανωτέρω διάταξης.

Περαιτέρω επί του δευτέρου ερωτήματος οι απόψεις διχάστηκαν. Κατά την γνώμη του Εισηγητού Συμβούλου Μ. Στασινόπουλου η διάταξις που προαναφέρθηκε της παραγράφου 5 του ιδίου άρθρου 78 ρητώς προϋποθέτει, ότι οι κατά τις λοιπές διατάξεις του άρθρου τούτου απαιτήσεις αρτιότητας και κατάλληλης προς οικοδομική εκμετάλλευση μορφής των οικοπέδων, δεν πληρούνται μεν επί οικοπέδου τίνος καθ' όλη την επιφάνεια αυτού, συντρέχουν όμως όλες ως προς ορισμένον τμήμα του, όπερ έχει και το ελάχιστο εμβαδόν. Τούτο σημαίνει ότι οι εκ της συγκεκριμένης μορφής του όλου οικοπέδου ως μεσαίου, διαμπερούς, γωνιαίου κ.λ.π. αξιούμενοι όροι αρτιότητας (πρόσωπο και βάθος), δέον να υφίστανται εις τμήμα του οικοπέδου τούτου. Επί γωνιαίου όμως οικοπέδου στερούμενου του ελαχίστου προσώπου επί της μιας των μεθ' ων έχει όρια οδών, ουδέ δια τμήμα τούτου δύναται ως εικός να υφίσταται το αναγκαίο στοιχείον του ελαχίστου προσώπου και επί της οδού ταύτης και συνεπώς δεν δύναται να έχει εφαρμογή η άνω διάταξις. Θα ήταν αντίθετο δε εις την σαφή αξίωση ταύτης, όπως οι δια το υπό εξέταση οικόπεδο νόμιμοι όροι αρτιότητας συντρέχουν όλοι τουλάχιστον επί τμήματος αυτού, ο αποχωρισμός εκ γωνιαίου οικοπέδου τμήματος μη γωνιαίου και ο επί τη συνδρομή επ' αυτού των όρων αρτιότητας μεσαίου οικοπέδου, τυχόν χαρακτηρισμός ολοκλήρου του γωνιαίου ως οικοδομήσιμου, δημιουργών περαιτέρω και το πρόβλημα εφαρμογής των επί γωνιαίων ή μεσαίων οικοπέδων ισχυόντων όρων δομήσεως ( παράβαλε την 47/1962 ατομική γνωμοδότηση του τότε νομικού συμβούλου του Υπουργείου Δημοσίων Έργων). Επομένως αυτό μπορεί να λεχθεί και επί δισγωνιαίου οικοπέδου, εξεταζομένου από απόψεως αρτιότητα τμήματος απλώς γωνιαίου και αγνοουμένου του τρίτου προσώπου του οικοπέδου τούτου. Συνεπώς κατά τον Εισηγητή και το εις το ερώτημα δισγωνιαίο οικόπεδο, στερούμενο κατά τα εκτιθέμενα επί της στο σχεδιάγραμμα πλευράς Ζ-Η του ελαχίστου προσώπου, δεν εμπίπτει στην παράγραφο 5 του άρθρου 78 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού.

Αντιθέτως κατά την γνώμη που επικράτησε στο Νομικό Συμβούλιο των αποτελούντων την λοιπή σύνθεση αυτού (περιλαμβανομένων και των άνευ ψήφου παρισταμένων Παρέδρων), εφόσον η ως άνω διάταξη αρκείται, όπως οι περί ελαχίστων διαστάσεων και σχήματος των οικοπέδων ορισμοί του άρθρου 78 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, πληρούνται ως προς οιονδήποτε τμήμα του οικοπέδου έχον το ελάχιστον εμβαδόν, εμπίπτει στη διάταξη ταύτη και η περίπτωση γωνιαίου οικοπέδου στερουμένου του ενός ελαχίστου προσώπου, όταν τμήμα του μη περιλαμβανόμενο στο πρόσωπο τούτο, έχει τις απαιτούμενες διαστάσεις αρτιότητας και τα λοιπά στοιχεία του νόμου (εμβαδόν και κατάλληλη μορφήν). Δια της λύσεως δε ταύτης, στηριζομένης στο γράμμα της ειρημένης διατάξεως, αποφεύγεται η εφαρμογή του επαχθούς δια την ιδιοκτησία μέτρου της τακτοποιήσεως. Συνεπώς κατά την γνώμη που πλειοψήφησε το στο ερώτημα δισγωνιαίο οικόπεδο, όπερ κατά τα δεδομένα δεν έχει το απαιτούμενον πρόσωπον επί της μιας οδού,δύναται να υπαχθεί εις την ρύθμιση της ως άνω διατάξεως αν κατά τμήμα του μη έχον το πρόσωπον τούτο, πληροί τις απαιτήσεις αρτιότητας μεσαίου η απλού γωνιαίου οικοπέδου.

Τέλος ομοφώνως το Συμβούλιον δέχεται, ότι και επί συνδρομή του εκτεθέντος όρου εφαρμογής της παραγράφου 5 άρθρου 78 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού,ο χαρακτηρισμός του οικοπέδου ως τακτοποιημένου και συνεπώς οικοδομήσιμου, απόκειται κατά την διάταξη αυτή στην διακριτική εξουσία της Διοικήσεως, μετ' εκτίμηση των λοιπών σε αυτό στοιχείων.

Ο Εισηγητής Νομικός Σύμβουλος.