ΣτΕ 2519/2009
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 2519/2009
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Ε
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 14-11-2007, με την εξής σύνθεση: Αγγελική Θεοφιλοπούλου, Σύμβουλος της Επικρατείας, Προεδρεύουσα, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος και του αναπληρωτή του Αντιπροέδρου, που είχαν κώλυμα, Μαρίνα - Ελένη Κωνσταντινίδου, Αντώνιος Ντέμσιας, Σύμβουλοι, Χρήστος Ντουχάνης, Χρήστος Παπανικολάου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Παρασκευή Μερτζανάκη.
Για να δικάσει την από 20-11-2003 αίτηση:
των: 1) __________ και 2) __________,
κατά του Υπουργού Γεωργίας και ήδη Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ο οποίος παρέστη με τον Παν. Αθανασούλη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθεί η υπ' αριθμόν ΔΔ/4254/2003 απόφαση του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1035/Δ/2003) και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Παρέδρου Χρήστου Ντουχάνη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο των αιτούντων, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (1430145, 1159991/2003 ειδικά γραμμάτια παραβόλου).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή, όπως συμπληρώνεται με το από 22-10-2007 δικόγραφο προσθέτων λόγων των αιτούντων, ζητείται η ακύρωση της ΔΔ/4254/2003 πράξης του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1035/Δ/2003), με την οποία κηρύχθηκε αναδασωτέα έκταση 56.130 m2 στη θέση Ράχη του Δημοτικού Διαμερίσματος Χορτιάτη και Δήμου Χορτιάτη του Νομού Θεσσαλονίκης.
3. Επειδή, το άρθρο 117 παράγραφος 3 του Συντάγματος ορίζει ότι:
{Δημόσια ή ιδιωτικά δάση και δασικές εκτάσεις που καταστράφηκαν ή καταστρέφονται από πυρκαγιά ή που με άλλο τρόπο αποψιλώθηκαν ή αποψιλώνονται, δεν αποβάλλουν για το λόγο αυτό το χαρακτήρα που είχαν πριν καταστραφούν, κηρύσσονται υποχρεωτικά αναδασωτέες και αποκλείεται να διατεθούν για άλλο προορισμό.}
Εξ άλλου, κατά το άρθρο 38 παράγραφος 1 του νόμου 998/1979 (ΦΕΚ 289/Α/1979):
{Κηρύσσονται υποχρεωτικώς ως αναδασωτέα τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, ανεξαρτήτως της ειδικότερης κατηγορίας αυτών ή της θέσεως εις ην ευρίσκονται, εφ' όσον ταύτα καταστρέφονται ή αποψιλώνονται συνεπεία πυρκαϊάς ή παρανόμου υλοτομίας αυτών ...}
ενώ, κατά το άρθρο 41 παράγραφος 1 του ίδιου νόμου:
{η κήρυξις εκτάσεων ως αναδασωτέων ενεργείται δι' αποφάσεως του οικείου νομάρχου (και, ήδη, του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας, νόμος 2503/1997 - (ΦΕΚ 107/Α/1997)), καθορίζουσας σαφώς τα όρια της εκτάσεως η οποία κηρύσσεται αναδασωτέα και συνοδευομένης υποχρεωτικώς υπό σχεδιαγράμματος, το οποίον δημοσιεύεται σε φωτοσμίκρυνση μετά της αποφάσεως εις την Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.}
Τέλος, σύμφωνα με το ίδιο άρθρο 41 παράγραφος 3 του νόμου 998/1979:
{Ειδικώς προκειμένου περί κηρύξεως εκτάσεων ως αναδασωτέων ένεκα μερικής ή ολικής καταστροφής δάσους ή δασικής εκτάσεως εκ πυρκαϊάς ή άλλης αιτίας εκ των στο άρθρο 38 παράγραφος 1 αναφερομένων, η κατά την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου απόφασις ... εκδίδεται μετά εισήγηση της αρμοδίας δασικής υπηρεσίας, υποχρεωτικώς εντός τριών μηνών (ήδη δύο μηνών, κατ' άρθρο 12 παράγραφος 2 του νόμου 2040/1992 (ΦΕΚ 70/Α/1992)) από της καταστολής της πυρκαϊάς ή της διαπιστώσεως της εξ άλλης αιτίας καταστροφής ...}
Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, κάθε αποψιλούμενη δασική έκταση, δημόσια ή ιδιωτική, κηρύσσεται υποχρεωτικώς αναδασωτέα με μόνη την αντικειμενική διαπίστωση της συνδρομής των προϋποθέσεων που προβλέπει η ως άνω συνταγματική διάταξη, η δε απόφαση περί αναδασώσεως πρέπει να αιτιολογείται πλήρως ως προς το χαρακτηρισμό της εκτάσεως ως δάσους ή δασικής εκτάσεως, η αιτιολογία, όμως, αυτή μπορεί να συμπληρώνεται και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου (παράβαλε ΣτΕ 135/2009, 2875/2007, 1567/2006 κ.ά.).
4. Επειδή, όπως, εν προκειμένω, προκύπτει από το φάκελο της υπόθεσης (βλέπε 5080/2003 έγγραφο του Δασάρχη Θεσσαλονίκης), στις 26-06-2003 διαπιστώθηκε από δασικούς υπαλλήλους ότι έκταση 56.130 m2 στη θέση __________ του Δημοτικού Διαμερίσματος και Δήμου __________ του Νομού Θεσσαλονίκης είχε εκχερσωθεί. Η εν λόγω έκταση, η οποία έχει μέση κλίση 5%, νοτιοανατολικό προσανατολισμό και έδαφος μετρίως βαθύ, συνορεύει προς βορρά και εν μέρει προς δυσμάς με δασική έκταση και προς νότο, ανατολάς και εν μέρει προς δυσμάς με μη δασική έκταση, καλυπτόταν δε πριν την εκχέρσωσή της από άτομα πρίνου σε ποσοστό 30%. Όπως, εξάλλου, προκύπτει από φωτοερμηνεία αεροφωτογραφιών, η οποία διαβιβάσθηκε με το __________/2004 έγγραφο του Δασάρχη Θεσσαλονίκης προς το Συμβούλιο της Επικρατείας και αναφέρεται σε αεροφωτογραφίες, που έχουν περιληφθεί στο φάκελο και ευρίσκονται στη δικογραφία, η εν λόγω έκταση δεν είχε υποστεί καμιά επέμβαση κατά τα έτη 1945 και 1960, είχε, όμως, σημειωθεί μείωση του ποσοστού βλάστησης πρίνου από 40% το 1945 σε 30% το έτος 1960, πιθανόν λόγω υπερβόσκησης, διαπιστώθηκαν δε το έτος 1979, ανθρωπογενείς επεμβάσεις κατά θέσεις, εκχέρσωση της υπάρχουσας βλάστησης και τμηματική καλλιέργειά της. Το έγγραφο, εξάλλου, αυτό, το οποίο εκθέτει διεξοδικώς τα πραγματικά περιστατικά, που συνδέονται διαχρονικά με το χαρακτήρα της έκτασης και εκτίθενται, αν και συνοπτικότερα, και στο προαναφερόμενο __________/2003 έγγραφο του Δασάρχη Θεσσαλονίκης, προκύπτουν δε και από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου, παραδεκτώς, εν πάση περιπτώσει, λαμβάνεται υπόψη, διότι, αναφερόμενο σε προγενέστερα της προσβαλλόμενης πράξης πραγματικά περιστατικά (παράβαλε ΣτΕ 4003/2008, 3745/2004, 932/2002 κ.ά.), ενισχύει και, πάντως, δεν αναπληρώνει την, κατά τους ισχυρισμούς των αιτούντων, ελλείπουσα αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης.
Από το ίδιο, εξάλλου, έγγραφο προκύπτει ότι η θέση __________, στην οποία εντοπίζεται η επίμαχη έκταση των 56.130 m2, από κοινού με τις θέσεις __________, χρησιμοποιούνταν ανέκαθεν ως βοσκήσιμη γη, διότι βρίσκεται κοντά στο χωριό __________ς και ήταν κατάλληλη για βοσκή. Αποτέλεσμα αυτού ήταν να μην περιληφθεί στην ευρύτατη περιοχή, η οποία κηρύχθηκε αναδασωτέα με την ΓΔ/2328/1973 πράξη του Νομάρχη Θεσσαλονίκης (ΦΕΚ 1429/Δ/1973) (όπως αυτή είχε συμπληρωθεί με την ΓΔ/1879/1979 πράξη του ίδιου (ΦΕΚ 370/Δ/1979)). Και οι εκτάσεις, εξάλλου, αυτές, δηλαδή των γειτονικών θέσεων __________, είχαν τον ίδιο χαρακτήρα με την επίμαχη, δηλαδή, ενός μωσαϊκού καλλιεργούμενων εκτάσεων και δασικών εκτάσεων με υποβαθμισμένη βλάστηση, και χρησιμοποιούνταν τουλάχιστον από το έτος 1920 για βοσκή. Από το φάκελο, εξάλλου, προκύπτει ότι η επίμαχη έκταση των 56.130 m2 εμπίπτει σε εκτάσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται ως δημόσιες δασικές στον κτηματικό χάρτη και στον κτηματολογικό πίνακα της περιοχής της πρώην Κοινότητας __________, οι οποίοι συντάχθηκαν κατ' εφαρμογή του νόμου [Ν] 248/1976 (ΦΕΚ 6/Α/1976). Προκύπτει, περαιτέρω, ότι με την 606/1983 απόφαση του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης, έφεση κατά της οποίας απορρίφθηκε με την 421/1985 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, και η οποία εκδόθηκε επί αντιρρήσεων της (τότε) Κοινότητας __________ κατά του οικείου προσωρινού κτηματολογικού χάρτη, διατάχθηκε η διόρθωση του χάρτη αυτού, αλλά η διόρθωση αυτή ουδέποτε πραγματοποιήθηκε, μεταξύ άλλων, λόγω ασάφειας ως προς τα γεωγραφικά δεδομένα της ως άνω απόφασης. Κατόπιν τούτων, και αφού εκδόθηκε σχετικώς η προαναφερόμενη 5080/2003 πρόταση του Δασάρχη Θεσσαλονίκης, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη ΔΔ/4254/2003 πράξη του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (ΦΕΚ 1035/Δ/2003), με την οποία η επίμαχη έκταση κηρύχθηκε αναδασωτέα.
5. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι κατά παράβαση του άρθρου 20 παράγραφος 2 του Συντάγματος, και του άρθρου 6 παράγραφος 1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (νόμος 2690/1999 (ΦΕΚ 45/Α/1999)), τα οποία κατοχυρώνουν το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη αναδάσωσης, χωρίς να κληθούν οι αιτούντες να εκθέσουν στη Διοίκηση τις απόψεις τους. Ο λόγος, όμως, αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι το μέτρο της αναδάσωσης επιβάλλεται, κατά τα προεκτεθέντα, υποχρεωτικώς βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, μη συναρτώμενων με υποκειμενική συμπεριφορά των ιδιοκτητών του αναδασωτέου ακινήτου ή άλλων προσώπων, με συνέπεια να μην ανακύπτει για τη Διοίκηση υποχρέωση τήρησης του τύπου αυτού (παράβαλε ΣτΕ 1430/2008, 1104/2006, 2612/2003 επταμελές).
6. Επειδή, προβάλλεται ακόμη ότι μη νομίμως εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη χωρίς προηγουμένως να έχει χαρακτηρισθεί η επίμαχη έκταση ως δασική κατά τη διαδικασία του άρθρου 14 του νόμου 998/1979. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος, διότι, κατά τα παγίως κριθέντα, για την κήρυξη καταστραφείσης δασικής εκτάσεως ως αναδασωτέας κατ' εφαρμογή των άρθρων 117 παράγραφος 3 του Συντάγματος και 38 παράγραφος 1 και 41 του νόμου 998/1979, δεν απαιτείται η προηγούμενη επίλυση τυχόν αμφισβητήσεων ως προς το χαρακτήρα της υπό αναδάσωση εκτάσεως ως δασικής ή μη, κατά το άρθρο 14 του ίδιου νόμου (παράβαλε ΣτΕ 1956/2008, 1289/2008, 1077/2008 κ.ά.).
7. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση προβάλλεται ότι μη νομίμως εκδόθηκε η προσβαλλόμενη πράξη, δεδομένου ότι με προηγούμενες πράξεις του Νομάρχη Θεσσαλονίκης (ΓΔ/2328/1973 και ΓΔ/1879/1979 πράξη του ίδιου (ΦΕΚ 370/Δ/1979)), με τις οποίες είχαν κηρυχθεί ως αναδασωτέες ευρύτερες εκτάσεις στη μείζονα περιοχή, όπου εντοπίζεται και η επίμαχη έκταση, η έκταση αυτή είχε ρητώς εξαιρεθεί της αναδασώσεως. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι, πάντως, η μη κήρυξη συγκεκριμένης έκτασης ως αναδασωτέας από κοινού με γειτονικές εκτάσεις, ευρείες ή μη, ως προς τις οποίες το μέτρο της αναδάσωσης έχει ήδη ληφθεί, δεν αποκλείει την κήρυξη της έκτασης αυτής αυτοτελώς ως αναδασωτέας σε μεταγενέστερο χρόνο.
8. Επειδή, με την αίτηση προβάλλεται ότι ο μη δασικός χαρακτήρας της έκτασης, στην οποία αφορά η προσβαλλόμενη πράξη, προκύπτει και από την προσκομιζόμενη από τους αιτούντες 606/1983 απόφαση του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης, η οποία αφορά σε διόρθωση προσωρινού κτηματικού χάρτη και πίνακα κατ' εφαρμογή του νόμου [Ν] 248/1976 (ΦΕΚ 6/Α/1976). Οι διατάξεις, όμως, των άρθρων 12 έως και 17 του νόμου [Ν] 248/1976, όπως τα άρθρα 14 και 15 αντικαταστάθηκαν, αντιστοίχως, με τα άρθρα 82 και 83 του νόμου 998/1979, καθορίζουν, κατά την έννοιά τους, τη διαδικασία κτηματογραφήσεων των δασικών εκτάσεων της χώρας και κατάρτισης του κτηματολογίου, στα πλαίσια της οποίας ο δασικός ή μη χαρακτήρας των εκτάσεων ανακύπτει ως προκριματικό ζήτημα, το δε Ειρηνοδικείο και, σε δεύτερο βαθμό, το Πρωτοδικείο έχουν αρμοδιότητα, ασκούμενη κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας, μόνον για την επίλυση αμφισβητήσεων ως προς την ύπαρξη ιδιωτικών δικαιωμάτων σε ακίνητα που βρίσκονται στην υπό κτηματογράφηση περιοχή, δηλαδή διαφορών που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων, και μόνον παρεμπίπτουσα κρίση μπορούν να εκφέρουν ως προς το δασικό χαρακτήρα της έκτασης, για την οποία πρόκειται (παράβαλε ΣτΕ 3914/2007, 904/2000 κ.ά.). Από την παρεμπίπτουσα αυτή κρίση δεν παράγεται δεδικασμένο που να δεσμεύει τις διοικητικές αρχές και το Συμβούλιο της Επικρατείας, και μόνο τα πραγματικά περιστατικά, στα οποία στηρίζεται η εν λόγω κρίση, λαμβάνονται υπόψη για τη διάγνωση της επάρκειας της αιτιολογίας της πράξης αναδάσωσης (παράβαλε ΣτΕ 3914/2007 κ.ά.). Η συγκεκριμένη, εξάλλου, 606/1983 απόφαση του Ειρηνοδικείου Θεσσαλονίκης δεν περιέχει διαπιστώσεις σχετικές με το κρίσιμο, εν προκειμένω, ζήτημα της βλάστησης, από την οποία καλυπτόταν η έκταση, η οποία κηρύσσεται αναδασωτέα με την προσβαλλόμενη πράξη, της οποίας, επομένως, δεν κλονίζει, αντιθέτως προς τα προβαλλόμενα, το αιτιολογικό έρεισμα. Ο υπό κρίση λόγος ακυρώσεως είναι, επομένως, αβάσιμος.
9. Επειδή, με το προαναφερόμενο δικόγραφο προσθέτων λόγων των αιτούντων προβάλλεται ότι η αιτιολογία της προσβαλλόμενη πράξης κλονίζεται από την από μηνός Οκτωβρίου 2007 τεχνική έκθεση φωτοερμηνείας αεροφωτογραφιών της επίμαχης έκτασης, την οποία συνέταξε η εταιρεία __________ για λογαριασμό του συζύγου της πρώτης αιτούσας. Η εν λόγω έκθεση, όμως, η οποία δέχεται ότι τμήμα της επίμαχης έκτασης, συνολικού εμβαδού 35.255,41 m2, ευρίσκεται σε φάση αγρανάπαυσης το έτος 1945 και διαπιστώνει τη φυτοκάλυψη αυτού του μη καλλιεργούμενου τμήματος, πιθανόν, από θάμνους δασικών ειδών σε χαμηλό ποσοστό (9,63%, κατά τους υπολογισμούς του φωτοερμηνευτή), το οποίο, μάλιστα, συγκροτείται από διάσπαρτες επιμέρους εκτάσεις, δεν κλονίζει, αντιθέτως προς τα προβαλλόμενα, το αιτιολογικό έρεισμα της προσβαλλόμενης πράξης, πολύ δε περισσότερο δεν αποδεικνύει πλάνη περί τα πράγματα. Πρέπει, επομένως, να απορριφθούν οι σχετικοί λόγοι ακυρώσεως.
10. Επειδή, προβάλλεται ακόμη ότι η επίμαχη έκταση είναι ιδιωτική και όχι δημόσια. Ο λόγος αυτός προβάλλεται αλυσιτελώς, διότι οι σχετικές με την κήρυξη εκτάσεων ως αναδασωτέων διατάξεις, που παρατίθενται σε προηγούμενη σκέψη, εφαρμόζονται αδιακρίτως επί ιδιωτικών και δημοσίων δασών και δασικών εκτάσεων (παράβαλε ΣτΕ 3849/2008, 1956/2008, 1294/2008 κ.ά.).
11. Επειδή, προβάλλεται ακόμη ότι η έκδοση της προσβαλλόμενης πράξης, με την οποία επιβάλλονται στην κηρυχθείσα ως αναδασωτέα έκταση οι δραστικοί περιορισμοί στην ιδιοκτησία, που συνεπάγεται η υπαγωγή της στη δασική νομοθεσία, αντίκειται στα άρθρα 17 του Συντάγματος και 1 του 1ου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του νομοθετικού διατάγματος [Ν] 53/1974 (ΦΕΚ 256/Α/1974), τα οποία προστατεύουν το δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, διότι το μέτρο της αναδάσωσης αποτελεί θεμιτό περιορισμό της ιδιοκτησίας, ο οποίος επιβάλλεται κατά την επιταγή του άρθρου 117 παράγραφος 3 του Συντάγματος. Το μέτρο της αναδάσωσης, υπαγορευόμενο, ειδικότερα, από το δημόσιο συμφέρον της προστασίας του δασικού πλούτου της Χώρας, εναρμονίζεται τόσο με τις διατάξεις του άρθρου 17 παράγραφος 1 του Συντάγματος όσο και με εκείνες του άρθρου 1 του 1ου Προσθέτου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, δεδομένου ότι η κατά τις ανωτέρω διατάξεις προστασία της ιδιοκτησίας δεν κωλύει, πάντως, τη λήψη του μέτρου της αναδάσωσης εκτάσεων ευρισκομένων εκτός σχεδίου πόλεων, το οποίο αποσκοπεί στην ανάκτηση της δασικής μορφής που είχαν κατά το παρελθόν, και στην επαναδημιουργία και λειτουργία σ' αυτές του κατεστραμμένου δασικού οικοσυστήματος (παράβαλε ΣτΕ 4003/2008 κ.ά.).
12. Επειδή, κατόπιν τούτων, η υπό κρίση αίτηση πρέπει να απορριφθεί.
Δια ταύτα
Απορρίπτει την υπό κρίση αίτηση.
Διατάσσει την κατάπτωση του παραβόλου.
Επιβάλλει συμμέτρως στους αιτούντες τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, που ανέρχεται σε 460 €.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 27-05-2008 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 06-08-2009.