ΣτΕ 2531/2015
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 2531/2015
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Ε
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 04-06-2008, με την εξής σύνθεση: Κ. Μενουδάκος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε' Τμήματος, Αγγελική Θεοφιλοπούλου, Ιωάννης Μαντζουράνης, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Αντώνης Ντέμσιας, Σύμβουλοι, Χρήστος Ντουχάνης, Δ. Βασιλειάδης, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ε. Κουμεντέρη, Γραμματέας του Ε' Τμήματος.
Για να δικάσει την από 25-10-2006 έφεση:
της __________, συζύγου __________, κατοίκου Αλίμου Αττικής (__________), η οποία παρέστη με το δικηγόρο Βασίλειο Παπαδημητρίου (Αριθμός Μητρώου 16908), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών - Πειραιώς, η οποία παρέστη με το δικηγόρο Στυλιανό Τζαβάρα (Αριθμός Μητρώου 4071), που τον διόρισε με πληρεξούσιο, 2) Ολυμπίας Βαγγελάτου, η οποία παρέστη με τους δικηγόρους Χ. Χρυσανθάκη (Αριθμός Μητρώου 11855) και Ιορδάνη Προυσανίδη (Αριθμός Μητρώου 4947), που τους διόρισε στο ακροατήριο και 3) Βασιλικής Νικολαΐδου, η οποία παρέστη με τον ίδιο ως άνω δικηγόρο Ι. Προυσανίδη, που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
και κατά της υπ' αριθμόν 1132/2006 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του εισηγητή, Συμβούλου Ι. Μαντζουράνη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της εκκαλούσας, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους εφέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τους πληρεξουσίους των εφεσιβλήτων, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης έφεσης έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (Α' 3361934, 3361935 και 3361570/2006 ειδικά γραμμάτια παραβόλου).
2. Επειδή, με την έφεση αυτή η εκκαλούσα επιδιώκει να εξαφανιστεί η 1132/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, με την οποία απορρίφθηκε η από 18-10-2005 αίτηση ακυρώσεως της εκκαλούσας κατά της 140/2005 αδείας οικοδομής της Διευθύνσεως Πολεοδομίας Αργυρούπολης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών - Πειραιώς με την οποία επετράπη στις Ολυμπία Βαγγελάτου και Βασιλική Νικολαΐδου η ανέγερση νέου διώροφου κτιρίου κατοικιών με υπόγειο στην περιοχή Πανί Δήμου Αλίμου Αττικής στο οικοδομικό τετράγωνο 320 και επί της οδού Αεροπόρου Γ. Σταυραετού αριθμός 3. Με την ίδια δε απόφαση έγινε δεκτή σχετική παρέμβαση των ήδη εφεσιβλήτων, δικαιούχων της ανωτέρω οικοδομικής αδείας.
3. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση προβάλλεται ότι το Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς, το οποίο έκρινε με την εκκαλούμενη ότι νομίμως η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια εκδόθηκε με βάση τους όρους δόμησης που προβλέπονται από το από 10-07-1979 προεδρικό διάταγμα, όπως τροποποιήθηκαν με την 433928/1416/1989 απόφαση του Νομάρχη Πειραιώς, σε συνδυασμό με το άρθρο 9 παράγραφος 7 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, εσφαλμένως ερμήνευσε και εφήρμοσε τις κρίσιμες πολεοδομικές διατάξεις. Συγκεκριμένα, προβάλλεται ότι κατά παράβαση του νόμου η πολεοδομική αρχή εφήρμοσε για τη χορήγηση της επίμαχης οικοδομικής άδειας και την αναθεώρησή της τους όρους δομήσεως του από 10-07-1979 προεδρικού διατάγματος, αντί του άρθρου 5 παράγραφος 6 εδάφιο α' του μεταγενέστερου από 06-10-1990 προεδρικού διατάγματος, σύμφωνα με το οποίο ως αφετηρία μέτρησης του ύψους των ανεγειρομένων οικοδομών λαμβάνεται η φυσική στάθμη του εδάφους και όχι το διαμορφωμένο έδαφος.
4. Επειδή, στον νόμο 1577/1985 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός, (ΦΕΚ 210/Α/1985), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο στην προκειμένη υπόθεση, μετά την τροποποίησή του με το νόμο 2831/2000 (ΦΕΚ 140/Α/2000) ορίζεται ότι Υπόγειο είναι όροφος ή τμήμα ορόφου, του οποίου η οροφή βρίσκεται έως 1.5 m ψηλότερα από την οριστική στάθμη του εδάφους (άρθρο 2 περίπτωση 24), ότι οριστική στάθμη εδάφους οικοπέδου ή γηπέδου είναι η στάθμη του εδάφους, όπως διαμορφώνεται οριστικά, σύμφωνα με το νόμο, με εκσκαφή, επίχωση ή επίστρωση (άρθρο 2 παράγραφος 16), ότι για τον υπολογισμό του συντελεστή δόμησης δεν προσμετρούνται:
{ένας υπόγειος όροφος επιφανείας ίσης με εκείνη που καταλαμβάνει το κτίριο, προοριζόμενος αποκλειστικά για βοηθητικές χρήσεις, εφόσον η οροφή του σε κανένα σημείο δεν υπερβαίνει τα 3 m μετρούμενο μεταξύ του δαπέδου και της οροφής, εκτός αν έχει καθορισθεί μεγαλύτερο ή ελάχιστο ύψος για χρήση του συγκεκριμένου χώρου κατ' εφαρμογή του άρθρου 26. Εφόσον σε κτίριο κατοικίας κατασκευάζονται καταστήματα και κάτω από αυτό αποθήκες στον υπόγειο όροφο, για την εξυπηρέτησή τους, επιτρέπεται η κατασκευή δεύτερου υπογείου επιφάνειας ίσης με την επιφάνεια των αποθηκών, να προσμετράται στο συντελεστή δόμησης. (...)} (άρθρο 7 περίπτωση Β' στοιχείο β'), ότι:
{1. (...)
7. (...) Το μέγιστο ύψος του κτιρίου σε κάθε σημείο των όψεών του μετριέται από την οριστική στάθμη του εδάφους του οικοπέδου ή από τη στάθμη του πεζοδρομίου, αν οι όψεις του τοποθετούνται επί της ρυμοτομικής γραμμής και αυτή ταυτίζεται με την οικοδομική γραμμή. Αν δεν είναι δυνατόν να μετρηθεί το μέγιστο ύψος στην όψη του κτιρίου, λόγω εσοχής ορόφου από αυτήν ή λόγω επαφής του κτιρίου στο όριο του οικοπέδου, το μέγιστο ύψος μετριέται από τη στάθμη του φυσικού εδάφους στα σημεία προβολής του ορόφου σε αυτό ή στα σημεία επαφής του κτιρίου με το όριο. Το ύψος αυτό, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 17 μπορεί να προσαυξηθεί μέχρι 1.5 m ή και περισσότερο μετά από έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. ...
8. Γενικές και ειδικές διατάξεις που θεσπίζουν μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος διαφορετικό από το προβλεπόμενο στην προηγούμενη παράγραφο καταργούνται, με την επιφύλαξη της παραγράφου 9 και της παραγράφου 4 του άρθρου 28. Εφεξής, κατά την έγκριση, επέκταση, ή αναθεώρηση σχεδίων πόλεων, είναι δυνατόν να καθορίζονται ύψη κτιρίων μικρότερα από τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο. (...)
9. Ειδικές διατάξεις, σχετικά με τα επιτρεπόμενα ύψη κτιρίων για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, παραδοσιακών οικισμών, ιστορικών τόπων, έργων τέχνης, μνημείων, διατηρητέων κτιρίων, αεροδρομίων ή παρόμοιων χρήσεων ή που καθορίζουν ύψος κτιρίων με απόλυτο υψόμετρο ή αριθμητικά ή με ειδικά καθοριζόμενα επίπεδα ή ύψος κτιρίων που η σεισμική επικινδυνότητα της περιοχής το επιβάλλει, κατισχύουν των διατάξεων της παραγράφου 7. Στις περιπτώσεις αυτές η αφετηρία μέτρησης του κτιρίου καθορίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 7} (άρθρο 9)
ότι
{Στους ακάλυπτους χώρους του οικοπέδου επιτρέπεται η μερική εκσκαφή ή επίχωση του εδάφους για την προσαρμογή του κτιρίου σε αυτό με την προϋπόθεση ότι σε κανένα σημείο η οριστική στάθμη του εδάφους δεν θα βρίσκεται ψηλότερα ή χαμηλότερα από 1.5 m από τη φυσική του στάθμη. Μεγαλύτερη επέμβαση στο έδαφος επιτρέπεται ύστερα από γνωμοδότηση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου ...} (άρθρο 17 παράγραφος 1)
και, τέλος, ότι:
{Δεν θίγονται ειδικές διατάξεις για την προστασία αρχαιολογικών χώρων, οικισμών ή τμημάτων οικισμών, μεμονωμένων κτιρίων ή περιοχών, για τη διατήρηση της πολιτιστικής ή ιστορικής κληρονομιάς ή την προστασία περιοχών χαρακτηρισμένων ως ιδιαίτερου φυσικού κάλλους} (άρθρο 28 παράγραφος 4).
Εξ άλλου με το από 10-07-1979 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 392/Δ/1979) εγκρίθηκε η επέκταση του ρυμοτομικού σχεδίου Αλίμου Αττικής στην περιοχή Πανί και ορίστηκε, μεταξύ των όρων δόμησης:
{Μέγιστος αριθμός ορόφων των οικοδομών 2 με μέγιστο ύψος 8 m μη προσαυξανόμενου εις ουδεμίαν περίπτωσιν. Απαγορεύεται οιαδήποτε κατασκευή υπεράνω του μεγίστου ύψους κτιρίων, εχουσών εν προκειμένω εφαρμογήν των διατάξεων του άρθρου 87 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού πλην του εδαφίου α' της παραγράφου 1 αυτού.}
Ακολούθως με την απόφαση 433928/1416/1989 του Νομάρχη Πειραιά (ΦΕΚ 576/Δ/1989) εγκρίθηκε η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών και οικοδομικών εργασιών για έξι μήνες, για ορισμένα οικοδομικά τετράγωνα της περιοχής του λόφου Πανί, μεταξύ των οποίων το οικοδομικό τετράγωνο 320 (τέως 513), στο οποίο αφορά η επίμαχη οικοδομική άδεια:
{και για τα οικόπεδα που έχουν έστω και ένα τμήμα του μετώπου τους α. στη σημειωμένη με κόκκινη γραμμή β. στη διακεκομμένη μαύρη γραμμή ...}
Στην ίδια νομαρχιακή απόφαση ορίστηκε ότι:
{για τα οικόπεδα των πιο πάνω οικοδομικών τετραγώνων που εξαιρούνται της αναστολής τροποποιούνται οι όροι δόμησης ως προς το ύψος ως εξής: Μέγιστο ύψος 7.5 m, υπεράνω αυτού επιτρέπεται κατασκευή κεκλιμένης στέγης μέχρι 30% με προσαύξηση ύψους 1,50, όροφοι 2, απαγορεύεται πυλωτή.}
Περαιτέρω, με το από 06-10-1990 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 618/Δ/1990) εγκρίθηκαν:
α) το πολεοδομικό σχέδιο της περιοχής Λόφος Πανί (Πολεοδομική Ενότητα 5) του Δήμου Αλίμου νομού Αττικής, με τον καθορισμό οικοδομήσιμων χώρων, οδών, κοινοχρήστων χώρων και χώρου στάθμευσης αυτοκινήτου και
β) η τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου στα όρια σύνδεσης με την περιοχή επέκτασης (άρθρο 1) καθώς και ο πολεοδομικός κανονισμός της περιοχής, της οποίας το πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε με την παράγραφο α' του άρθρου 1 (άρθρο 2).
Στο άρθρο 5 του ίδιου προεδρικού διατάγματος ορίζεται ότι:
{Τα ελάχιστα όρια εμβαδού και προσώπου καθώς και οι λοιποί όροι και περιορισμοί δόμησης των οικοπέδων καθορίζονται ως εξής:
1. (...)
6. α. Μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος των ανεγερθησομένων κτιρίων 7.5 m μετρούμενο από οποιοδήποτε σημείο της τομής του περιγράμματος της κάτοψης του κτιρίου με το φυσικό έδαφος.
β. ...}
Η από 14-12-1989 γνωμοδότηση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος του διαμερίσματος Πειραιά Νομαρχίας Πειραιά, στην οποία ερείδεται το ως άνω προεδρικό διάταγμα, υιοθέτησε την εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με θέμα την έγκριση της ρυμοτομικής μελέτης επέκτασης και τροποποίησης του εγκεκριμένου σχεδίου στην περιοχή Λόφος Πανί του Δήμου Αλίμου. Κατά την εν λόγω εισήγηση:
{η μελέτη αφορά ένταξη περιοχής περίπου 220 στρεμμάτων και αποτελεί μία Πολεοδομική Ενότητα με τα γειτονικά οικοδομικά τετράγωνα του εγκεκριμένου Σχεδίου στα οποία κρίθηκαν απαραίτητες για πολεοδομικούς λόγους, ορισμένες τροποποιήσεις. ... Κρίθηκαν επίσης αναγκαίες για πολεοδομικούς λόγους ορισμένες τροποποιήσεις στις θέσεις σύνδεσης της επέκτασης με το εγκεκριμένο Σχέδιο και συγκεκριμένα στα γειτονικά οικοδομικά τετράγωνα ... 513 ... Εισηγούμαστε:
1. Την έγκριση στο σχέδιο της Πολεοδομικής μελέτης ένταξης και τροποποίησης του σχεδίου όπως φαίνεται στους συνημμένους πίνακες 1:1000...
3. Την έγκριση των εξής χρήσεων γης και όρων δόμησης:
Χρήσεις γης και όροι δόμησης
Για όλη την Πολεοδομική Ενότητα, τόσο για την προς ένταξη περιοχή, όσο και για τμήμα του εγκεκριμένου σχεδίου που τροποποιείται (οικοδομικά τετράγωνα ... 513...), όπως σημειώνονται στους χάρτες 1:1000, οι χρήσεις γης και όροι δόμησης καθορίζονται ως εξής:
3. α) ...
β) ...
γ) ...
δ) ...
ε) ...
ζ) ...
4. ...
5. ...
6. Το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος ορίζεται σε 7.5 m μετρούμενο από οποιοδήποτε σημείο της τομής του περιγράμματος της κάτοψης του κτιρίου με το φυσικό έδαφος. Πάνω από το μέγιστο ύψος της οικοδομής επιτρέπεται η κατασκευή στέγης ύψους μέχρι 1.5 m ...
10. Για την έκδοση οικοδομικών αδειών οι μελέτες θα ελεγχθούν από Αρχιτεκτονική Επιτροπή, όπως είναι απαραίτητη η αρχαιολογική έρευνα πριν από κάθε οικοδομικό έργο σε όλη την Πολεοδομική Ενότητα από την αντίστοιχη διεύθυνση του Υπουργείου Πολιτισμού ...}
5. Επειδή, κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεών του από 06-10-1990 προεδρικού διατάγματος, ερμηνευομένων ενόψει της ως άνω εισηγήσεως και της ανάγκης προστασίας του οικιστικού περιβάλλοντος και του ανάγλυφου και της αισθητικής της περιοχής, την οποία αφορά το διάταγμα αυτό, συνάγεται ότι κανονιστικός νομοθέτης με τη θέσπιση της σχετικής πολεοδομικής ρύθμισης απέβλεπε στον ορισμό της φυσικής στάθμης του εδάφους ως αφετηρίας μέτρησης του ύψους όχι μόνο για την περιοχή της οποίας το πολεοδομικό σχέδιο εγκρίθηκε με το εν λόγω προεδρικό διάταγμα, αλλά και για εκείνη της οποίας τροποποιήθηκε, με το ίδιο διάταγμα, το υφιστάμενο ρυμοτομικό σχέδιο, που είχε εγκριθεί με το προεδρικό διάταγμα. του έτους 1979.
Εξ άλλου, ναι μεν, με τις μεταγενέστερες του ως άνω από 06-10-1990 προεδρικού διατάγματος διατάξεις των παραγράφων 5 και 7 του άρθρου 7 του νόμου 2831/2000, με τις οποίες αντικαταστάθηκαν, αντιστοίχως, οι παράγραφοι 7 και 9 του νόμου 1577/1985, ορίστηκε ότι το μέγιστο ύψος του κτιρίου σε κάθε σημείο των όψεών του μετριέται από την οριστική στάθμη του εδάφους του οικοπέδου, με τον ίδιο δε τρόπο μετριέται το ύψος και στις περιοχές, στις οποίες ισχύουν ειδικές διατάξεις ως προς το ύψος των κτιρίων, ο γενικός, όμως, κανόνας αυτός, που θεσπίζεται με το νόμο 2831/2000 δεν καταργεί τον ειδικό κανόνα που έχει τεθεί με το προεδρικό διάταγμα του έτους 1990. Άλλωστε η κατάργηση με τις εν λόγω γενικές διατάξεις του νόμου 2831/2000 των ρυθμίσεων του εν λόγω προεδρικού διατάγματος, με τις οποίες, κατ' εκτίμηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συγκεκριμένης περιοχής ορίστηκε, για πολεοδομικούς λόγους, η αφετηρία μέτρησης του ύψους του κτιρίου, σε συνάρτηση με το προβλεπόμενο με τις ίδιες ρυθμίσεις ανώτατο επιτρεπόμενο ύψος, θα ήταν αντίθετη προς το άρθρο 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος, κατά το οποίο δεν είναι επιτρεπτή η επιδείνωση του υφιστάμενου οικιστικού περιβάλλοντος δεδομένου ότι θα είχε ως συνέπεια να αυξηθεί, χωρίς εκτίμηση των συνθηκών της περιοχής, το ύψος των κτιρίων μέσω της εφαρμογής της ανωτέρω διαφορετικής μεθόδου μέτρησης του ύψους, κατά την οποία η αφετηρία μέτρησης μπορεί να τοποθετηθεί σε υψηλότερο επίπεδο, δηλαδή στο διαμορφωμένο έδαφος. Επομένως η ειδική διάταξη του προεδρικού διατάγματος του έτους 1990 σχετικά με το φυσικό έδαφος ως αφετηρία μέτρησης του ύψους εξακολουθεί να ισχύει και μετά την τροποποίηση του νόμου 1577/1985 με την παράγραφο 7 του άρθρου 7 του νόμου 2831/2000.
6. Επειδή, εν προκειμένω, το Διοικητικό Εφετείο Πειραιώς, το οποίο έκρινε ότι νομίμως η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια εκδόθηκε με βάση τους όρους δόμησης που προβλέπονται από το από 10-07-1979 προεδρικό διάταγμα, όπως τροποποιήθηκαν με την 433928/1416/1989 απόφαση του Νομάρχη Πειραιώς σε συνδυασμό με το άρθρο 9 παράγραφος 7 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985, εσφαλμένως ερμήνευσε και εφήρμοσε τις κρίσιμες πολεοδομικές διατάξεις, σύμφωνα με όσα εκτίθενται στις προηγούμενες σκέψεις. Η δε πολεοδομική αρχή κατά παράβαση του νόμου εφήρμοσε για τη χορήγηση της επίμαχης οικοδομικής άδειας τον όρο δομήσεως του από 10-07-1979 προεδρικού διατάγματος, αντί του άρθρου 5 παράγραφος 6 εδάφιο α' του μεταγενέστερου από 06-10-1990 προεδρικού διατάγματος, σύμφωνα με το οποίο ως αφετηρία μέτρησης του ύψους των ανεγειρομένων οικοδομών λαμβάνεται η φυσική στάθμη του εδάφους και όχι το διαμορφωμένο έδαφος. Συνεπώς, για το λόγο αυτόν πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη έφεση, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη, να γίνει δεκτή η αίτηση ακυρώσεως για τον ίδιο λόγο και να ακυρωθεί η προσβληθείσα με την αίτηση ακυρώσεως οικοδομική άδεια.
Δια ταύτα
Δέχεται την έφεση.
Εξαφανίζει την 1132/2006 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς.
Δέχεται την αίτηση ακυρώσεως.
Ακυρώνει την 140/2005 οικοδομική άδεια της Διεύθυνσης Πολεοδομίας Αργυρούπολης της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Αθηνών - Πειραιώς, κατά το σκεπτικό.
Απορρίπτει την παρέμβαση των εφεσιβλήτων φυσικών προσώπων.
Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου της εφέσεως και της αιτήσεως ακυρώσεως.
Επιβάλλει στην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών - Πειραιώς και στις εφεσίβλητες συμμέτρως τη δικαστική δαπάνη της εκκαλούσας εξ 920 €.
Συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη της δίκης ενώπιον του Δικαστικού Εφετείου Πειραιώς.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 15-03-2010 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 26-06-2015.