Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 232/1996 (19-04-1996)

 

Αριθμός ερωτήματος: Έγγραφο 8579/1594/1996 του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (Γενική Διεύθυνση Διοίκησης, Διεύθυνση Νομοθετικού Έργου, Τμήμα Κρίσεως Προσφυγών).

 

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται ποιοι είναι οι ειδικοί όροι δόμησης που δύνανται να τίθενται με τοπικές κανονιστικές αποφάσεις του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 44 παράγραφος 1)β του νόμου 2218/1994.

 

Ι. Επί του ανωτέρω ερωτήματος η Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:

 

1. Τα άρθρα 102 παράγραφος 1, 24 παράγραφος 1 εδάφιο 1, παράγραφος 2 και παράγραφος 6, ως και το άρθρο 43 παράγραφος 2 του Συντάγματος ορίζουν ότι:

 

{Άρθρο 102.

 

1. Η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων ανήκει στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, των οποίων η πρώτη βαθμίδα αποτελούν οι δήμοι και κοινότητες ...

 

Άρθρο 24.

 

1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους...

 

2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Χώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης...

 

6. Τα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Κράτος...

 

Άρθρο 43.

 

2. Ύστερα από πρόταση του αρμόδιου Υπουργού επιτρέπεται η έκδοση κανονιστικών διαταγμάτων, με ειδική εξουσιοδότηση νόμου και μέσα στα όρια της εξουσιοδότησης για έκδοση κανονιστικών πράξεων από άλλα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται προκειμένου να ρυθμιστούν ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.}

 

Εξάλλου, το άρθρο 30 παράγραφος 1 περίπτωση β του προεδρικού διατάγματος 323/1989 Κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο νόμου, με τίτλο Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας των ισχυουσών διατάξεων του δημοτικού και κοινοτικού κώδικα, όπως τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν (ΦΕΚ 146/Α/1989), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 44 του νόμου 2218/1994 και το άρθρο 12 παράγραφος 35)β του νόμου 2307/1995 Προσαρμογή νομοθεσίας αρμοδιότητος Υπουργείου Εσωτερικών στις διατάξεις για τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 113/Α/1995) (ήδη δε μετά την νεώτερη κωδικοποίηση, άρθρο 37 παράγραφος 1)β του προεδρικού διατάγματος 410/1995 (ΦΕΚ 231/Α/1995)), ορίζει ότι:

 

{1. Το Δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο μπορεί να εκδίδει τοπικές κανονιστικές αποφάσεις με τις οποίες α) ... β) Ρυθμίζονται θέματα κυκλοφορίας και στάθμευσης των οχημάτων, ειδικών όρων δόμησης, καθαριότητας, προστασίας των κατοίκων από ηχορρύπανση, προστασίας των θαλασσών από πηγές ξηράς, των υπογείων και των επιγείων υδάτων αποθεμάτων από τη ρύπανση και γ) ...}

 

2. Ενόψει των ανωτέρω διατάξεων, κατά την πλειοψηφήσασα στην Ολομέλεια γνώμη, που απαρτίστηκε εκ των Ε. Κουρογένη, Αντιπροέδρου, Δ. Ράπτη, Β. Κολοβού, Ρ. Αντωνακόπουλου, Γ. Πατρινέλη, Α. Σοφού, Θ. Αμπλιανίτη, Χ. Φραγκούλη, Χ. Τσεκούρα, Ε. Βολάνη, Γ. Πουλάκου, Σ. Σκουτέρη, Δ. Λάκκα, Η. Παπαδόπουλου, Α. Τζεφεράκου, Κ. Μπακάλη, Ι. Πράσινου, Γ. Κατράνη, Χ. Θωμόπουλου, Δ. Παπαγεωργόπουλου, και Ι. Μάσβουλα, προς την οποία συντάχθηκαν και οι πάρεδροι (γνώμες άνευ ψήφου) Φ. Τάτσης και Κ. Χουρμουζιάν, όλοι οι όροι δόμησης είναι ουσιώδεις, συνιστούν και διαμορφώνουν την πολεοδομική διαρρύθμιση των πόλεων και των οικιστικών περιοχών γενικά, επηρεάζουν δε έντονα και υπερτοπικά το περιβάλλον εις τρόπον ώστε να είναι πάντοτε γενικού ενδιαφέροντος και όχι λεπτομερειακού χαρακτήρος και τοπικού ενδιαφέροντος. Η μη επιβολή ορισμένου όρου δόμησης σε συγκεκριμένη περιοχή συνιστά αρνητικό περιεχόμενο της πολεοδομικής διαρρύθμισης που έχει επιλεγεί βάσει πολεοδομικών κριτηρίων και ισχύει στην περιοχή αυτή. Δηλαδή, με την ισχύουσα ρύθμιση, μάλιστα δε κατά τρόπον ενιαίο, γενικό και ολοκληρωμένο, το Κράτος έχει υλοποιήσει στην συγκεκριμένη περιοχή την επιβαλλόμενη από το Σύνταγμα ως άνω θεμελιώδη ρυθμιστική αρμοδιότητα του και δεν αφήνεται περιθώριο για πρόσθετη και συμπληρωματική δράση του δημοτικού και κοινοτικού συμβουλίου μέσα στην χωρική τους αρμοδιότητα μεμονωμένα και αποσπασματικά με κίνδυνο στα μεγάλα ιδίως πολεοδομικά συγκροτήματα των Δήμων της μείζονος περιοχής των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης, όπου τμήματα ή και πλευρές ενός και του αυτού δρόμου, ενός και του αυτού τετραγώνου ανήκουν σε περισσότερους από ένα Δήμους, σε κάθε τμήμα να ισχύουν διαφορετικοί όροι δόμησης, π.χ. ο ένας Δήμος να επιβάλλει την υποχρέωση διαμόρφωσης στοάς και ο άλλος όχι. Η αποτελεσματική, ενιαία και ομοιόμορφη προστασία του περιβάλλοντος σύμφωνα με τις επιταγές του Συντάγματος, επιβάλλει την διαφύλαξη υπέρ του Κράτους αποκλειστικής αρμοδιότητας προς θέσπιση όρων δόμησης, οι οποίοι ακριβώς αποτελούν την πεμπτουσία της οικιστικής ανάπτυξης και πολεοδομικής διαρρύθμισης (παράβαλε ΣτΕ πρακτικό επεξεργασίας 2/1996). Έτσι κατά την γνώμη αυτή, η επιβολή οποιουδήποτε όρου δόμησης αφορά αμέσως και ευθέως στην προστασία του περιβάλλοντος, είναι γενικού χαρακτήρος και ενδιαφέροντος ζήτημα που έχει ανατεθεί από το Σύνταγμα στο Κράτος και δεν δύναται υπό οποιανδήποτε μορφή να εκχωρηθεί στο δημοτικό και κοινοτικό συμβούλιο.

 

Συνεπώς, κατά τη γνώμη αυτή, η προαναφερθείσα διάταξη του άρθρο 30 παράγραφος 1 περίπτωση β του προεδρικού διατάγματος 323/1989 ήδη άρθρο 37 παράγραφος 1)β του προεδρικού διατάγματος 410/1995) κατά το μέρος που αναθέτει στο δημοτικό και κοινοτικό συμβούλιο τη ρύθμιση με τοπικές κανονιστικές αποφάσεις θεμάτων όρων δόμησης είναι ανίσχυρος ως αντίθετος προς τις προαναφερθείσες διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος 1975/1986.

 

Κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, που απαρτίστηκε εκ των Λ. Παπίδα Προέδρου, Σ. Αργυρόπουλου, Μ. Βεκρή και Π. Κυριαζή, Αντιπροέδρων, Α. Κομισόπουλου, Γ. Παπασωτηρίου, Κ. Βολτή, Θ. Ρεντζεπέρη, Ε. Λουδάρου, Ν. Κατσίμπα, Θ. Θεοφανόπουλου,

Ι. Πετρόπουλου, Χ. Παλαιολόγου, Ε. Παπαϊσιδώρου, και Σ. Δελλαπόρτα, Νομικών Συμβούλων, ως ειδικοί όροι δόμησης που δύνανται να τίθενται με τοπικές κανονιστικές αποφάσεις του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, κατά το ανωτέρω άρθρο 30 παράγραφος 1 περίπτωση β του προεδρικού διατάγματος 323/1989 (ΦΕΚ 148/Α/1989), όπως ισχύει, νοούνται κατ' αντίθεση με τους γενικούς όρους δόμησης που εγκρίνονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 3 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος Περί σχεδίων Πόλεων κ.λ.π. όροι δόμησης που θεσπίζονται για να ισχύσουν ειδικά και αποκλειστικά μέσα στην περιφέρεια του οικείου δήμου ή κοινότητας, συμπληρωματικά και παράλληλα με τους γενικούς όρους δόμησης και προβλέπονται από τα ισχύοντα στην περιοχή προεδρικά διατάγματα, χωρίς να θίγονται οι τελευταίοι αυτοί (γενικοί όροι). Υπό την έννοια δε αυτή, οι ως άνω ειδικοί όροι είναι λεπτομερειακού χαρακτήρα και τοπικού ενδιαφέροντος και η σχετική εξουσιοδότηση του νόμου προς τα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια δεν αντιβαίνει στο άρθρο 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος.

 

4. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, η Ολομέλεια, κατά πλειοψηφία, γνωμοδότησε ότι η διάταξη του άρθρου 30 παράγραφος 1 περίπτωση β του προεδρικού διατάγματος 323/1989 (ήδη άρθρο 37 παράγραφος 1)β του προεδρικού διατάγματος 410/1995), κατά το μέρος που αναθέτει στο δημοτικό και κοινοτικό συμβούλιο τη ρύθμιση με τοπικές κανονιστικές αποφάσεις θεμάτων όρων δόμησης είναι ανίσχυρος και ανεφάρμοστος ως αντίθετος προς τις διατάξεις του άρθρου 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος.

 

Θεωρήθηκε

Αθήνα, 24-04-1996

Ο Πρόεδρος

Ο Εισηγητής