ΝΣΚ 248/2000
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 248/2000 (14-04-2000)
Αριθμός ερωτήματος: 87574/02-11-1999 Διευθύνσεως Οικοδομικού Κτιριοδομικού Κανονισμού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη ερωτήματος: Αν, γήπεδο άρτιο κατά παρέκκλιση, κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παράγραφος 2)α του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985), εξακολουθεί να θεωρείται ως κατά παρέκκλιση άρτιο και συνεπώς οικοδομήσιμο, μετά τη μείωση που επήλθε λόγω μεταβίβασης τμήματος του 1000 m2 και την εν συνεχεία επανάκτηση του από τον αρχικό ιδιοκτήτη.
Για το παραπάνω ερώτημα το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως:
I. Από το έγγραφο του ερωτήματος και τα στοιχεία που παρασχέθηκαν συμπληρωματικά προκύπτουν ειδικότερα τα εξής:
O Αθανάσιος Τσαπραλής φέρεται κύριος γηπέδου, εκτάσεως 3 834 m2, ευρισκομένου εκτός σχεδίου εντός όμως της Ζώνης του Δήμου Κιάτου, το οποίο απέκτησε δια του υπ' αριθμόν 16.061/1978 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Κιάτου Ν. Οικονομόπουλου από τον πατέρα του δια δωρεάς εν ζωή.
Στη συνέχεια ο ως άνω ιδιοκτήτης, δια του υπ' αριθμόν 21118/1981 συμβολαίου του ιδίου ως άνω συμβολαιογράφου, πώλησε τμήμα του ως άνω γηπέδου του εκ 1000 m2 στον Κωνσταντίνο Βιδάλη και στη συνέχεια ο αυτός ως άνω ιδιοκτήτης (Αθανάσιος Τσαπραλής) αγόρασε από τον Κωνσταντίνο Βιδάλη, το ως άνω πωληθέν τμήμα του γηπέδου του των 1000 m2 δυνάμει του υπ' αριθμόν 9345/1985 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Κιάτου Ιωάννη Καλαχάνη.
Στις 19-06-1992, ο ως άνω ιδιοκτήτης ζητά από την Πολεοδομία Κιάτου τη χορήγηση άδειας οικοδομής για το ως άνω γήπεδο εμβαδού 2.090,82 m2 όπως φαίνεται εις το συνημμένο εις την αίτησή του τοπογραφικό διάγραμμα, ήτοι για μέρος του ως άνω γηπέδου, και του χορηγείται από την Υπηρεσία η 654/1992 άδεια οικοδομής.
Στη συνέχεια την 05-10-1993 με αίτησή του στην αυτή ως άνω Υπηρεσία, ζητά αναθεώρηση της υπ' αριθμόν 654/1992 οικοδομικής Αδείας, υποβάλλοντας νέο τοπογραφικό διάγραμμα, το οποίο αυτή τη φορά περιλαμβάνει όλο το γήπεδο των 3.834,06 m2 και του χορηγείται η υπ' αριθμόν 253/1994 αναθεώρηση της 654/1992 οικοδομικής αδείας.
Μετά από αίτηση - καταγγελία προς την Πολεοδομική Υπηρεσία Κιάτου από τον όμορο ιδιοκτήτη Σωτήριο Κασμά, ότι, λόγω των προαναφερθεισών μεταβιβαστικών πράξεων οι οποίες έλαβαν χώρα μετά από την κρίσιμη ημερομηνία της 24-04-1977 που τίθεται από το από 24-05-1985 προεδρικό διάταγμα που ισχύει στην προκειμένη περίπτωση, απωλέσθη το ευεργέτημα της κατά παρέκκλιση αρτιότητας του άρθρου 1 παράγραφος 2)α του ως άνω προεδρικού διατάγματος, τέθηκε το ερώτημα αν όντως απωλέσθηκε η κατά παρέκκλιση αρτιότητα του ως άνω γηπέδου και συνεπώς ο χαρακτήρας αυτού σαν οικοδομήσιμου.
II. Στο από 24-05-1985 προεδρικό διάταγμα περί τροποποίησης των όρων και περιορισμών δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του 1923 οικισμών στο άρθρο 1 παράγραφος 2)α ορίζονται τα εξής:
{άρθρο 1. Οι όροι και περιορισμοί δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων, κωμών και οικισμών ή εκτός ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του 1923 οικισμών των στερουμένων ρυμοτομικού σχεδίου, που καθορίστηκαν με το από 06-10-1978 προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 538/Δ/1978) ως ισχύει, τροποποιούνται ως εξής:
1) ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 m2
2) Κατά παρέκκλιση από την προηγούμενη παράγραφο θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα τα γήπεδα:
α) Τα κείμενα εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών, τα οποία είχαν κατά την 24-04-1977, ημέρα δημοσίευσης του από 05-04-1977 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 133/Δ/1977) ελάχιστο εμβαδόν 2.000 m2.}
Στο άρθρο 16 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος ορίζεται ότι:
{Απαγορεύεται οποιαδήποτε μεταβίβαση της κυριότητας τμημάτων γης, επιφανείας κάτω των 1000 m2, που αποτελούν μέρος συνεχόμενων γηπέδων του ιδίου ιδιοκτήτη και που βρίσκονται μέσα στην κατά το άρθρο 14 ζώνη.}
Στο δε άρθρο 14 του ως άνω νομοθετικού διατάγματος ορίζεται ότι:
{1. Επί των γηπέδων των περιλαμβανομένων εντός ζώνης κειμένης πέριξ των τελευταίων ορίων των κατά τα ανωτέρω εγκεκριμένων σχεδίων επιτρέπονται οι εργασίες δομήσεως υπό ορισμένους όρους και περιορισμούς ως προς το εμβαδόν ...
3. Τα όρια της κατά την προηγούμενη παράγραφο ζώνης καθορίζονται εις εκάστην περίπτωσιν δια βασιλικού διατάγματος, εκδιδομένου μετά γνώμη του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου και του συμβουλίου δημοσίων έργων, εφ όσον δε δεν ορίζονται τα ως άνω ειρημένα όρια, η ζώνη θεωρείται αυτοδικαίως υφισταμένη και έχουσα - πλάτος πεντακοσίων μέτρων ...}
III. Κατά την γνώμη που επικράτησε στην ολομέλεια, που αποτελέστηκε από τον πρόεδρο Ε. Βολάνη, τους Αντιπροέδρους Χ. Τσεκούρα και Γ. Πουλάκο, τους Νομικούς Συμβούλους Σ. Σκουτέρη, Π. Κισσούδη, Η. Παπαδόπουλο, Γ. Κρόμπα, Κ. Μπακάλη, Θ. Ρεντζεπέρη, Ν. Κατσίμπα, I. Πράσινο, Ι. Πετρόπουλο, Ν. Μαυρίκα, Χ. Παλαιολόγου, Β. Ασημακόπουλο, Ε. Τριτά, Ι. Μάσβουλα, Σ. Δελλαπόρτα, Φ. Γεωργακόπουλο, Δ. Αναστασόπουλο, Κ. Μανωλή, Β. Βούκαλη, Β. Κοντόλαιμο, Κ. Καποτά, Φ. Τάτση, Θ. Ηλιάκη, Δ. Παπαδόπουλο, Ν. Αντωνίου, Π. Κιούσης, Ν. Κανιούρα, στο ως άνω τιθέμενο ερώτημα προσήκει η απάντηση ότι το ιστορικό του ερωτήματος περιγραφόμενο γήπεδο εξακολουθεί να διατηρεί την κατά παρέκκλιση αρτιότητα του και συνεπώς είναι οικοδομήσιμο και μετά τη μείωση που επήλθε λόγω μεταβίβασης τμήματος του. Ειδικότερα, κατά τη γνώμη αυτή, με τις διατάξεις με τις οποίες καθορίζονται κάθε φορά κατά περιοχές οι όροι δόμησης των οικοπέδων ή των γηπέδων, ορίζονται, αφ' ενός μεν τα ελάχιστα όρια εμβαδού και διαστάσεων για την εφ' εξής απαιτούμενη αρτιότητά τους (κανόνας) και αφ' ετέρου τα ελάχιστα επίσης όρια της κατά παρέκκλιση (από τον κανόνα) αρτιότητας, για τα μέχρι της θέσπισης των νέων αυτών ορίων, υφιστάμενα με μικρότερα όρια οικόπεδα ή γήπεδα.
Με τις διατάξεις που αναγνωρίζουν την κατά παρέκκλιση αρτιότητα σκοπείται όπως μη στερηθούν της δυνατότητας οικοδομικής εκμετάλλευσης οικόπεδα ή γήπεδα υφιστάμενα κατά τη θέσπιση των νέων όρων δομήσεως και έχοντα τα ελάχιστα όρια της καθοριζομένης κατά παρέκκλιση αρτιότητας. Απ' αυτό συνάγεται ότι, τα οικόπεδα ή τα γήπεδα αυτά διατηρούν την ιδιότητα των κατά παρέκκλιση αρτίων, εφ' όσον το εμβαδόν και οι διαστάσεις τους δεν ήθελαν μειωθεί, πέραν των δια την κατά παρέκκλιση αρτιότητα απαιτουμένων ελαχίστων ορίων, αφού ως ελέχθη, μέχρι των ορίων αυτών θεωρούνται κατά νόμον άρτια και οικοδομήσιμα. (Σχετικές οι υπ' αριθμόν 326/1977 γνωμοδότηση Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και 128/1988 ατομική Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβούλου του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων).
Στην περίπτωση του ερωτήματος προκύπτει ότι το ως άνω γήπεδο πληρούσε τις προϋποθέσεις της κατά παρέκκλιση αρτιότητας που έτασσε το άρθρο 1 παράγραφος 2)α του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος, δεδομένου ότι κατά την κρίσιμη ημερομηνία της 24-04-1977 είχε εμβαδόν 3.200 m2 δηλαδή μεγαλύτερο του ελαχίστου ορίου των 2000 m2, όπως αποδεικνύεται από το υπ' αριθμόν 16061/1978 συμβόλαιο, το οποίο παραπέμπει σε τίτλο προγενέστερο της 24-04-1977 συγκεκριμένα στο 1952. Η εν συνεχεία το έτος 1981 μεταβίβαση τμήματος του γηπέδου 1000 m2 σε άλλον αγοραστή δεν επηρεάζω το οικοδομήσιμο του αφού και μετά από την μεταβίβαση αυτή το γήπεδο διατήρησε το κατά παρέκκλιση ελάχιστο εμβαδόν του Με την κατά το έτος 1981 μεταβίβαση προς άλλον ιδιοκτήτη του τμήματος του γηπέδου των 1000 m2 έχουμε κατάτμηση του αρχικού γηπέδου σε δύο αυτοτελή γήπεδα το ένα εκ των οποίων αυτό των 1000 m2 - μη άρτιο.
Η κατά το έτος 1985 εκ νέου απόκτηση, δια συμβολαίου αγοράς, από τον αρχικό ιδιοκτήτη του αυτοτελούς πλέον συνεχόμενου μη άρτιου γηπέδου των 1000 m2 δεν συνεπάγεται την απώλεια της αυτοτέλειας των δύο γηπέδων, όπως έχει γίνει δεκτό από τις υπ' αριθμούς 904/1978 και 430/1991 γνωμοδότηση της ολομέλειας του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (κατά πλειοψηφία).
Εφ' όσον στη συνέχεια ο αρχικός ιδιοκτήτης του ενιαίου κατ' αρχήν γηπέδου και των δύο αυτοτελών στη συνέχεια, λόγια των αναφερθεισών μεταβιβαστικών πράξεων γηπέδων, εζήτησε και έλαβε την χορήγηση άδειας οικοδομής για το τμήμα εκείνο που πληρούσε τους όρους της κατά παρέκκλιση αρτιότητας και στη συνέχεια, δι' αναθεωρήσεως της αδείας, για την ολική επιφάνεια και των δύο ακινήτων, θεωρείται ότι επήλθε κατά την έννοια 2 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού 1985 συνένωση των δύο συνεχόμενων γηπέδων. Και αυτό διότι ούτε από τη διάταξη του άρθρου αυτού ούτε από άλλη διάταξη (π.χ. του Αστικού Κώδικα) προκύπτει ότι η συνένωση (με την πιο πάνω έννοια) των γηπέδων, που ανήκουν στον ίδιο ή τους ίδιους εξ' αδιαιρέτου συνιδιοκτήτες πρέπει να γίνει με ορισμένο τύπο, αλλά αρκεί κατά τις περιστάσεις κάθε πράξη που εκδηλώνει τη βούληση του ιδιοκτήτη για συνεκμετάλλευση κατά τις πολεοδομικές διατάξεις των δύο ακινήτων, σαν ένα ενιαίο γήπεδο, όπως συνέβη στην προκειμένη περίπτωση (Σχετική ατομική Γνωμοδότηση 2/1982 Νομικού Συμβούλου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων).
Κατά τη γνώμη όμως της μειοψηφίας, υποστηριζόμενη από τον Αντιπρόεδρο Κ. Βολτή και από τους Νομικούς Συμβούλους Α. Τζεφεράκο, Γ. Κατράνη και Σ. Παπαγεωργακόπουλο, με το νομικό καθεστώς των πολεοδομικών διαρρυθμίσεων καθιερώνεται η διάκριση μεταξύ περιοχών, που περιλαμβάνονται σε σχέδιο πόλεως και προορίζονται για οικιστική ανάπτυξη και περιοχών για τις οποίες δεν έχει εγκριθεί σχέδιο πόλεως. Στις τελευταίες περιπτώσεις οι ρυθμίσεις που καθιερώνονται με προεδρικό διάταγμα (άρθρα 9 παράγραφος 2, 10 παράγραφος 2, 14 και 17 του από 17-07-1923 νομοθετικού διατάγματος) επιτρέπουν δόμηση, οι όροι της οποίας πρέπει αφ' ενός να υπόκεινται στις επιταγές του άρθρου 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος και αφ' ετέρου, ενόψει του χαρακτήρα της περιοχής, να μην την μεταβάλλουν σε οικιστική χωρίς την απαραίτητη ορθολογική οργάνωση, που περιέχει ένα εγκεκριμένο σχέδιο. Απ' αυτό παρέπεται, ότι οι περιοχές αυτές δεν εξομοιώνονται μ& αυτές που έχουν εγκεκριμένο σχέδιο και οι όροι και περιορισμοί δόμησης σ' αυτές που έχουν οριστεί με τις κανονιστικές διατάξεις των από 06-10-1978 και του τροποποιητικού αυτού από 24-05-1985 προεδρικών διαταγμάτων, ερμηνεύονται αυτοτελώς ενόψει της ιδιαιτερότητας τους. Καθ' ερμηνεία, λοιπόν, των σχετικών διατάξεων με την κατά κανόνα αρτιότητα (άρθρο 1 παράγραφος 1) και την κατά παρέκκλιση αρτιότητα (παράγραφος 2 άρθρου 1) του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος, γήπεδα εντός ζώνης πόλεων κ.λ.π. τα οποία κατά την 24-04-1977, είχαν ελάχιστο εμβαδόν 2000 m2 (και λοιπά γήπεδα υπό άλλες προϋποθέσεις) υπάγονται σε συγκεκριμένο πολεοδομικό καθεστώς σε σχέση τόσο με την εντός του σχεδίου περιοχή, όσο και με την υπόλοιπη εκτός σχεδίου περιοχή, το οποίο υπακούει στην ανωτέρω συνταγματική διάταξη και τις κανονιστικές διατάξεις του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος που ορίζουν το εμβαδόν του γηπέδου, την κάλυψη του γηπέδου και τις αποστάσεις του κτιρίου, που θ' ανεγερθεί σ' αυτό (οι οποίες για τα κατά παρέκκλιση ανωτέρω άρτια οικόπεδα είναι δύο και μισό μέτρο από τα όρια του γηπέδου, αντί 15 m, που ισχύει για τα άρτια κατά τον κανόνα οικόπεδα).
Οι ανωτέρω ρυθμίσεις αποκλείουν οποιαδήποτε διαφοροποίηση στο θέμα της αρτιότητας των γηπέδων και κατά συνέπεια το μη άρτιο γήπεδο, που αναγνωρίστηκε κατά παρέκκλιση (πλασματικά) ως άρτιο με βάση συγκεκριμένα πολεοδομικά κριτήρια και δεδομένη πραγματική κατάσταση δεν μπορεί να μεταβληθεί σε σχέση με το εξαιρετικό γι' αυτό πολεοδομικό καθεστώς που καθιερώθηκε και μόνο κατά κανόνα άρτιο μπορεί να καταστεί με την κατά νόμιμο τρόπο συνένωση του με άλλη ιδιοκτησία. Πώληση και έγκυρη μεταβίβαση οποιουδήποτε τμήματος του, το καθιστά μη άρτιο γήπεδο, το οποίο εφεξής μόνο την κατά κανόνα αρτιότητα μπορεί κατά νόμιμο τρόπο ν' αποκτήσει. Σχετικά σημειώνεται, ότι ο κανονιστικός νομοθέτης στο άρθρο 1 παράγραφος 2)γ' και δ' του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος έχει προβλέψει τη δυνατότητα δημιουργίας αρτίων κατά παρέκκλιση γηπέδων μόνο επί αρτίων και οικοδομήσιμων γηπέδων, τα οποία απομειώνονται συνεπεία απαλλοτριώσεων, διανοίξεως οδών ή αναδασμού. Συνεπώς μετά την έγκυρη μεταβίβαση τμήματος γηπέδου άρτιου κατά παρέκκλιση τούτο καθίσταται μη άρτιο έστω και αν διατηρεί και πάλι την κατά παρέκκλιση αρτιότητά του και η εκ νέου κτήση τμήματος του δεν προσδίδει σ' αυτό την κατά παρέκκλιση αρτιότητα.
Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω, στο ερώτημα προσήκει η απάντηση, ότι, γήπεδο άρτιο κατά παρέκκλιση, κατά τις διατάξεις του άρθρου 1 παράγραφο 2° του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος, εξακολουθεί να θεωρείται ως κατά παρέκκλιση άρτιο και συνεπώς οικοδομήσιμο, μετά τη μείωση που επήλθε λόγω μεταβίβασης τμήματος του 1.000 m2 και την εν συνεχεία επανάκτησή του από τον αρχικό ιδιοκτήτη.
Θεωρήθηκε
Αθήνα, 22-05-2000