Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 271/1990 (17-12-1990)

 

Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν Δ1Δ/10/384-Ω/1990 έγγραφο της Διεύθυνσης Οδικών Έργων της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.

 

Περίληψη ερωτήματος: Ερωτάται αν για τον υπολογισμό του ποσού πέραν του οποίου απαγορεύεται η συνέχιση μιας εργολαβίας, οι συμβατικά προβλεπόμενες εργασίες, θα υπολογιστούν σύμφωνα με τις οριζόμενες στη σύμβαση τιμές μονάδας για όλες τις ποσότητες ή με αυτές που καθορίστηκαν ύστερα από συμφωνία μεταξύ αναδόχου και κυρίου του έργου, για τις αντίστοιχες ποσότητες.

 

Επί του ερωτήματος τούτου το Νομικό Συμβούλιο γνωμοδότησε ως ακολούθως:

 

1. Στο άρθρο 8 του νόμου 1418/1984 όπως η παράγραφος 2 τροποποιήθηκε με τις παραγράφους 9 και 10 του άρθρου 5 του νόμου 1799/1988, αναγράφεται κατά λέξη ότι:

 

{8. 1) Αν η αρτιότητα, ή η λειτουργικότητα του έργου επιβάλλει αύξηση στις ποσότητες των εργασιών, ή εκτέλεση εργασιών που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις πρόσθετες αυτές εργασίες με τις συμβατικές τιμές ή με νόμιμα κανονιζόμενες τιμές μονάδας νέων εργασιών, αντίστοιχα, μέχρι δαπάνης 50% πλέον του συνολικού συμβατικού ποσού. Αύξηση του συνολικού συμβατικού ποσού πέραν του 50% απαγορεύεται.

 

2) Αν η αύξηση των απαραιτήτων για την αρτιότητα ή λειτουργικότητα του έργου εργασιών συνεπάγεται αύξηση μεγαλύτερη του 100% της συμβατικής δαπάνης κάθε ομάδας ομοειδών εργασιών, αφού συνυπολογισθούν και οι εργασίες που τιμολογούνται με νέες τιμές μονάδας και από τη φύση τους εντάσσονται στην αντίστοιχη ομάδα, όπως οι ομάδες αυτές προσδιορίζονται με τη σύμβαση, ο ανάδοχος μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση των επιπλέον ποσοτήτων. Στην περίπτωση αυτή οι επιπλέον εργασίες μπορεί να εκτελεσθούν ή με τον ίδιο ανάδοχο, αν γίνει ιδιαίτερη με αυτόν συμφωνία για τις τιμές τους πριν από την εκτέλεση των επιπλέον εργασιών ή με άλλο ανάδοχο ή απολογιστικά με αυτεπιστασία ή με υπεργολαβίες υποχρεωτικές για τον ανάδοχο.

 

3) Σε κάθε περίπτωση οι εργασίες της εργολαβίας μπορεί να μειωθούν χωρίς καμιά αποζημίωση του αναδόχου σε έκταση που δεν πρέπει να υπερβαίνει το ένα τέταρτο του συνολικού συμβατικού ποσού. Σε περίπτωση μεγαλύτερης μείωσης των εργασιών εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 1 και 3 του άρθρου 9.

 

4) Όλα τα όρια ή ποσοστά του άρθρου αυτού αναφέρονται στα αρχικά ποσά και τιμές της σύμβασης μαζί με τα απρόβλεπτα και δεν περιλαμβάνεται σ' αυτά αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίησή τους ή οποιαδήποτε αποζημίωση.

 

5) Με προεδρικό διάταγμα ρυθμίζονται τα θέματα που αναφέρονται στις τροποποιήσεις του προϋπολογισμού, στον κανονισμό και στην έγκριση τιμών μονάδος νέων εργασιών, στη συμφωνία με τον ανάδοχο ή στις υπεργολαβίες για την εκτέλεση εργασιών στις περιπτώσεις της παραγράφου 2 και κάθε σχετική λεπτομέρεια.}

 

Επίσης, στο άρθρο 44 παράγραφοι 1 και 2 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 αναφέρονται κατά πιστή αντιγραφή τα κατωτέρω:

 

{44. 1. Αν η μεταβολή των ποσοτήτων σε μια ή περισσότερες ομάδες ομοειδών εργασιών είναι μεγαλύτερη του ορίου που προβλέπει η παράγραφος 2 του άρθρου 8 του νόμου 1418/1984 (υπερσυμβατικές ποσότητες), χωρίς υπέρβαση του ορίου της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου 8 και ο ανάδοχος αρνείται την εκτέλεσή τους, η Διευθύνουσα Υπηρεσία διερευνά τις τιμές και τις δυνατότητες εκτέλεσης των εργασιών με άλλο ανάδοχο ή απολογιστικά ή με υπεργολαβίες, διαπραγματεύεται με τον ανάδοχο για τις τυχόν ζητούμενες από αυτόν ειδικές νέες τιμές και εισηγείται στη Προϊσταμένη Αρχή στην οποία διαβιβάζεται και τυχόν αίτηση του αναδόχου για τις ζητούμενες από αυτόν ειδικές τιμές.

 

2. Η Προϊσταμένη Αρχή αποφασίζει για τον τρόπο εκτέλεσης των υπερσυμβατικών εργασιών και αν προκρίνει την εκτέλεσή τους με τον ανάδοχο εγκρίνει τις ειδικές νέες τιμές ύστερα και από τυχόν διαπραγμάτευση με αυτόν.}

 

2. Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι αν, οι ανάγκες ενός δημοσίου έργου το επιβάλλουν, επιτρέπεται η αύξηση των ποσοτήτων των συμβατικά προβλεπόμενων εργασιών ή και η εκτέλεση εργασιών που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση, αλλά η αύξηση του συνολικού συμβατικού ποσού δεν μπορεί να υπερβεί το 50% του αρχικού ποσού της σύμβασης.

 

Ο ανάδοχος όμως μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση και συμβατικών ακόμη εργασιών, αν η αύξηση των εργασιών αυτών συνεπάγεται υπέρβαση της συμβατικής δαπάνης σε ποσοστό ανώτερο του 100% της κάθε ομάδας ομοειδών εργασιών, αφού συνυπολογισθούν και οι εργασίες που τιμολογούνται στην αντίστοιχη ομάδα, όπως αυτές προσδιορίζονται με τη σύμβαση.

 

Στην περίπτωση αυτή, μια από τις παρεχόμενες στο νόμο δυνατότητες, είναι η εκτέλεση αυτών των εργασιών από τον ίδιο ανάδοχο, αφού προηγουμένως ορίσει ιδιαίτερη συμφωνία με τον κύριο του έργου, πριν την εκτέλεσή τους, ως προς το ύψος των τιμών μονάδας. Δοθέντος όμως ότι κατά κανόνα οι τιμές μονάδας που καθορίζονται στις περιπτώσεις αυτές είναι ανώτερες από τις αντίστοιχες συμβατικές, λόγω της μειονεκτικής διαπραγματευτικής θέσης, στην οποία (για ευνόητους λόγους) βρίσκεται ο κύριος του έργου, ανακύπτει το ερώτημα, αν για την εξεύρεση του ποσοστού 50% πέραν του οποίου απαγορεύεται η συνέχιση του έργου, ως τιμές μονάδας θα θεωρηθούν οι αναφερόμενη στο άρθρο 44 παράγραφοι 1 και 2 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 διαδικασία.

 

3. Στην παράγραφο 4 του άρθρου 8 του νόμου 1418/1984 ορίζεται ότι όλα τα όρια ή ποσοστά που σ' αυτό περιλαμβάνονται αναφέρονται στα αρχικά ποσά και τιμές της σύμβασης μαζί με τα απρόβλεπτα και δεν περιλαμβάνονται σ' αυτά αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίησή τους ή οποιαδήποτε αποζημίωση.

 

Από τη διάταξη αυτή σε συνδυασμό και με τις λοιπές παραγράφους του ίδιου άρθρου προκύπτει ότι ο Νομοθέτης θέλησε τον περιορισμό, της δυνατότητας αύξησης του εργολαβικού αντικειμένου με βάση τα σχετικά δεδομένα της μελέτης με την οποία δημοπρατήθηκε το έργο και η οποιαδήποτε υπέρβαση του χρηματικού αντικειμένου της σύμβασης πρέπει να κρίνεται κατ' εφαρμογή των συμβατικών τιμών μονάδας, (όπου υπάρχουν τέτοιες) ή των νόμιμα καθοριζόμενων τιμών μονάδας, σύμφωνα με το άρθρο 43 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, για τις εργασίες για τις οποίες, δεν υπάρχουν καθορισμένες με την (αρχική) σύμβαση τιμές.

 

Στην περίπτωση όμως που για κάποιες εργασίες υπάρχουν συμβατικά καθορισμένες τιμές μονάδας αλλά ο ανάδοχος αρνείται την εκτέλεσή τους κάνοντας χρήση της παρεχόμενης από την παράγραφο 2 του άρθρου 8 του νόμου 1418/1984 δυνατότητας και κατόπιν, συμφωνίας με την υπηρεσία, επερχόμενης κατ' εφαρμογή του άρθρου 44 παράγραφοι 1 και 2 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 επιτυγχάνει τον καθορισμό ειδικών τιμών ανώτερων από τις συμβατικές, για την εξεύρεση του ποσοστού 50% πέραν του οποίου απαγορεύεται η αύξηση του συνολικού συμβατικού ποσού. Οι εργασίες αυτές θα υπολογισθούν σύμφωνα με τις (αρχικές) συμβατικές τιμές μονάδας και όχι σύμφωνα με τις ειδικές τιμές που συμφωνήθηκαν.

 

Η ορθότητα αυτής της άποψης επικουρείται και από τη διατύπωση της παραγράφου 4 του άρθρου 8 του νόμου 1418/1984 σύμφωνα με την οποία, όπως έχει ήδη επισημανθεί, αναφέρεται ότι όλα τα όρια ή ποσοστά ανάγονται στα αρχικά ποσά και τιμές της σύμβασης μαζί με τα απρόβλεπτα και δεν περιλαμβάνεται σ' αυτά αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίησή τους ή οποιαδήποτε αποζημίωση.

 

Η φράση, μεταγενέστερη τροποποίησή τους η οποία ακολουθεί τη φράση αναθεώρηση τιμών δένει νοηματικά με την υπάρχουσα στην ίδια παράγραφο ρύθμιση σύμφωνα με την οποία δεν περιλαμβάνονται στα όρια ή ποσοστά του ίδιου άρθρου των οποίων απαγορεύεται η υπέρβαση οι αυξημένες τιμές που καθορίζονται για συμβατικά προβλεπόμενες εργασίες, σύμφωνα με την διαδικασία των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 44 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, διαφορετικά θα ήταν χωρίς περιεχόμενο, αφού δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για μεταγενέστερη τροποποίηση των τιμών συμβατικά προβλεπόμενων εργασιών.

 

Επίσης, η αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίηση των συμβατικά προβλεπόμενων τιμών και οι αποζημιώσεις που δίνονται στους εργολάβους για διάφορους λόγους (π.χ. αργία μηχανημάτων, ζημιές στο έργο από ανωτέρα βία κ.λ.π.), αποτελούν αστάθμητους παράγοντες, κατά το χρόνο υπογραφής της σύμβασης τους οποίους ο νομοθέτης απέκλεισε από το συνυπολογισμό αυτών που λαμβάνονται υπόψη για την εξεύρεση του συνολικού ποσού του οποίου απαγορεύεται η υπέρβαση.

 

Κατά συνέπεια, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος, για τον υπολογισμό του ποσού πέραν του οποίου απαγορεύεται η συνέχιση μιας εργολαβίας, οι συμβατικά προβλεπόμενες εργασίες θα υπολογισθούν, σύμφωνα με τις οριζόμενες στη σύμβαση τιμές μονάδας, για όλες τις εκτελεσθείσες ποσότητες, έστω και αν για τμήμα τους εχώρησε ειδική συμφωνία μεταξύ του κυρίου του έργου και του αναδόχου και εκτελέστηκαν με μεγαλύτερες τιμές μονάδας.

 

Ο Πάρεδρος