ΝΣΚ 772/1983
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 772/1983 (07-10-1983)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν 4949/1117/25-07-1983 του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, Διεύθυνση Γ4, τμήμα Α.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται:
1. Σε περίπτωση που ο μισθωτής οικοδομής, που χαρακτηρίστηκε ετοιμόρροπη, αρνείται την εκκένωση αυτής, κατά ποιο τρόπο θα ενεργηθεί αυτή και εάν υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου για την φύλαξη των κινητών που βρίσκονται μέσα στην οικοδομή ή για την ζημία που θα μπορούσε να προκληθεί σ' αυτά.
2. Εάν σε περίπτωση που ο μισθωτής ορόφου της ετοιμόρροπης οικοδομής, ο οποίος δεν είναι κατεδαφιστέος, αρνείται την προσωρινή εκκένωση τούτου, για να κατεδαφιστούν άλλα τμήματα της οικοδομής, μπορεί να ενεργηθεί από την αρχή η κατεδάφιση ή ό,τι άλλο εντέλλεται η σχετική έκθεση του αρμοδίου τεχνικού οργάνου σε βάρος του ιδιοκτήτη ή μισθωτή.
Η Συνέλευση των Προϊσταμένων των Νομικών Διευθύνσεων έχει την ακόλουθη γνώμη για το παραπάνω ερώτημα:
Ι. Το άρθρο 1 του από 13-04-1929 προεδρικού διατάγματος Περί επικινδύνων οικοδομών ορίζει ότι οικοδομή και εν γένει κατασκευή θεωρείται επικίνδυνη από στατική ή δομική άποψη (κοινώς ετοιμόρροπη) όταν λόγω ανεπαρκούς ή κακής θεμελιώσεως, κακής ποιότητας κ.λ.π. δεν παρουσιάζει εν λόγω ή εν μέρει την απαιτουμένη για τα φορτία τα οποία θα βαστάζει και εν γένει για τον προορισμό της ασφάλεια. Σε περιπτώσεις που υπάρχουν σαφείς ενδείξεις του κινδύνου, που εκδηλώνονται με σημαντικές καθιζήσεις, παρεκκλίσεις, αποσυνθέσεις μαζών τοιχοποιίας, ρωγμών δηλωτικών στατικής ανεπάρκειας σε σημείο επικίνδυνο, ο κίνδυνος θεωρείται άμεσος και η κατασκευή χαρακτηρίζεται επικινδύνως ετοιμόρροπη. Περαιτέρω κατά τις διατάξεις των παραγράφων 3 εδάφιο 3, και 4 του άρθρου 4 του παραπάνω προεδρικού διατάγματος:
{ο ιδιοκτήτης υποχρεούται να εφαρμόζει ταχέως και εμπροθέσμως τα εν τη εκθέσει της αυτοψίας υποδεικνυόμενα μέτρα, δικαιούμενος να πραγματοποιεί και ριζικότερα τοιαύτα. Μη πραγματοποιούντος του ιδιοκτήτου εμπροθέσμως την εφαρμογή των εν τη εκθέσει υποδεικνυομένων μέτρων, τότε η αστυνομική αρχή, καθ' υπόδειξιν της κατά την ανωτέρω παράγραφο 1 τεχνικής υπηρεσίας, προβαίνει εις άρση του κινδύνου, εφαρμόζουσα τα επόμενα μέτρα:
α) Την αναγκαστική εκκένωση και αχρηστία των επικινδύνων διαμερισμάτων μέχρι της οριστικής άρσεως του κινδύνου υπό του ιδιοκτήτου, εφ' όσον πρόκειται περί κινδύνου εκ των προβλεπομένων υπό των παραγράφων 3, 4 και 5 του άρθρου 1, και η αχρησία κρίνεται ως επαρκές μέτρον δια την αποσόβηση του κινδύνου.
β) Την αναγκαστική εκκένωση και κατεδάφιση των επικινδύνων μερών της κατασκευής, εφ' όσον πρόκειται περί κινδύνου προβλεπομένου υπό της παραγράφου 2 του άρθρου 1 ή και των λοιπών παραγράφων του αυτού άρθρου, εάν η κατά τα ανωτέρω αχρησία δεν κρίνεται επαρκής προς αποσόβηση του κινδύνου. Δια την ως άνω υπό της αρχής αποσόβηση του κινδύνου δεν απαιτείται ουδεμία ειδική διατύπωσις, δικαιούται δε αυτή να αχρηστεύει ή και κατεδαφίζει και μη επικίνδυνα τμήματα της κατασκευής, εφ' όσον το τοιούτον απαιτείται κατά την κρίσιν της, δια την αποσόβηση και άρση του κινδύνου εκ των επικινδύνων διαμερισμάτων ή αποτελεί συνέπειαν της κατεδαφίσεως αυτών, της αρχής ουδεμίαν υποχρέωσιν εχούσης δια την υποστύλωση, ενίσχυσιν και επισκευή της κατασκευής.}
Εξάλλου κατά τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 6 του ιδίου προεδρικού διατάγματος όταν η αρχή προβαίνει, ένεκα της αμέλειας του ιδιοκτήτη της οικοδομής, στην αναγκαστική άρση του κινδύνου, επιβαρύνεται αυτός με τις σχετικές δαπάνες, που καταβάλλονται από τον οικείο Δήμο ή Κοινότητα και εν ανάγκη από το Δημόσιο και εισπράττονται από τον ιδιοκτήτη κατά τις διατάξεις του κώδικα είσπραξης δημοσίων εσόδων, κατά δε την παράγραφο 3 του ιδίου άρθρου:
{ο ιδιοκτήτης της επικινδύνου οικοδομής καθίσταται υπεύθυνος δια πάσαν φθορά και ζημίαν η οποία ήθελε προξενηθεί εις την ιδίαν ή τις γειτονικές ιδιοκτησίες ή εις το περιεχόμενον αυτών εις περίπτωσιν παρεμβάσεως της αρχής προς άρση του κινδύνου.}
Ειδικά για τις επικινδύνως ετοιμόρροπες οικοδομές ορίζεται στο άρθρο 7 ότι μετά τριήμερο από της κοινοποιήσεως αντιγράφου της εκθέσεως που τις χαρακτηρίζει σαν τέτοιες στον ιδιοκτήτη και τους ενοίκους προβαίνει η αστυνομική αρχή ευθύς αμέσως στην κατεδάφιση της επικίνδυνης κατασκευής, χωρίς να επιτρέπονται ενστάσεις ή παρεμβάσεις. Η εκκένωση ή κατεδάφιση αυτή μπορεί να συντελεί παραχρήμα εάν η επιτροπή διαπιστώσει σοβαρό και άμεσο κίνδυνο, κατόπιν σχετικής γι' αυτόν μνείας στην έκθεση.
ΙΙ. Από τις παραπάνω διατάξεις και ιδιαίτερα από τις διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 4 προκύπτει ότι ο ιδιοκτήτης της ετοιμόρροπης οικοδομής υποχρεούται να εφαρμόζει τα μέτρα που υποδεικνύονται από την αρχή, εάν δε παραλείπει την υποχρέωσή του αυτή η αστυνομική αρχή, καθ' υπόδειξη της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας, προβαίνει στην αναγκαστική εκκένωση και αχρηστία των επικινδύνων διαμερισμάτων μέχρι της οριστικής άρσεως του κινδύνου από τον ιδιοκτήτη ή στην αναγκαστική εκκένωση και κατεδάφιση των επικινδύνων μερών της κατασκευής, σύμφωνα με τις διατάξεις του πιο πάνω άρθρου. Στις περιπτώσεις αυτές χωρεί άμεσος διοικητικός καταναγκασμός του πολίτη, ήτοι χρήση από την αρχή φυσικής βίας, για την υλοποίηση του από αυτή σύμφωνα με το νόμο διατασσόμενου διοικητικού μέτρου. (Κυριακόπουλου Διοικητικό Δίκαιο τόμος 3, Γνωμοδότηση Ολομέλειας ΝΣΚ 919/1976). Εξάλλου από την δομή και τον σκοπό των εκτεθεισών διατάξεων, που συνίστανται στην αποτροπή αμέσου κινδύνου της ζωής και υγείας των πολιτών ή βλάβης πραγμάτων, προκύπτει, σχετικά με το πρώτο σκέλος του ερωτήματος, ότι αν η χαρακτηρισθείσα σαν ετοιμόρροπη οικοδομή είναι μισθωμένη ο μισθωτής έχει υποχρέωση να ενεργήσει ό,τι εξαρτάται απ' αυτόν για να εφαρμοσθούν από τον ιδιοκτήτη τα από την τεχνική υπηρεσία υποδεικνυόμενα μέτρα (π.χ. να εκκενώσει το κτίριο που πρέπει να κατεδαφιστεί ή να αχρηστευθεί). Το ίδιο ισχύει και για τον με οποιαδήποτε σχέση ένοικο της οικοδομής. Τα ανωτέρω προκύπτουν από το άρθρο 5 και από το άρθρο 7 παράγραφος 1 του ανωτέρω προεδρικού διατάγματος, που προβλέπουν την κοινοποίηση της έκθεσης περί απλώς ετοιμόρροπης ή επικινδύνως ετοιμόρροπης οικοδομής, αντίστοιχα, όχι μόνο στον ιδιοκτήτη αυτής, αλλά και στους τυχόν ενοίκους, οι οποίοι, προκειμένου περί απλώς ετοιμόρροπης οικοδομής, έχουν ίδιο δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση κατά της σχετικής έκθεσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παραπάνω άρθρο 5. Συνεπώς τα αμέσως ανωτέρω εκτεθέντα για την επέμβαση της αρχής προς άρση του κινδύνου ισχύουν και εάν ο μισθωτής ή ο βάσει άλλης σχέσης κάτοχος της ετοιμόρροπης οικοδομής αρνείται να συμμορφωθεί προς τα υποδεικνυόμενα από την αρχή μέτρα.
ΙΙΙ. Περαιτέρω από τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος αυτού δεν προκύπτει ευθέως υποχρέωση της Διοίκησης για τη φύλαξη των κινητών που βρίσκονται μέσα σε ετοιμόρροπη οικοδομή, σε περίπτωση επεμβάσεως της Αρχής, για την άρση του κινδύνου (όπως π.χ. σε περίπτωση εκκένωσης της οικοδομής ή κατεδάφισης αυτής). Ωστόσο, πρέπει να γίνει δεκτό με βάση και τις αρχές της χρηστής διοίκησης ότι η αστυνομική αρχή η οποία πραγματώνει τον διοικητικό καταναγκασμό, οφείλει στις παραπάνω περιπτώσεις, να αναλάβει τη φύλαξη των κινητών πραγμάτων με όλα τα στη διάθεσή της υφιστάμενα μέσα από την άποψη προσωπικού, χώρων φύλαξης κ.λ.π., συγχρόνως δε πρέπει να προσκαλείται ειδικώς ο δικαιούχος των κινητών να τα παραλάβει με την υπόμνηση ότι το Δημόσιο δεν φέρει καμία ευθύνη για κάθε φθορά και ζημία που θα προξενηθεί τυχόν στα πράγματα αυτά κατά τη φύλαξή τους (σχετική γνωμοδότηση ΝΣΚ 1352/1969). Σε περίπτωση άρνησης ή αδιαφορίας του δικαιούχου να παραλάβει τα κινητά αυτά, το Δημόσιο δεν θα ευθύνεται για κάθε φθορά και ζημία αυτών, κατά την διάρκεια της φύλαξης, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παραπάνω άρθρου 6, από την οποία συνάγεται το ανεύθυνο εν γένει του Δημοσίου σε περίπτωση επέμβασης της αρχής για την φθορά ή ζημία των κινητών αυτών, πολύ δε περισσότερο όταν αυτές προκαλούνται κατά την διάρκεια της φύλαξης των κινητών, για την οποία, κατά τα εκτεθέντα, δεν θεσπίζεται από τα παραπάνω προεδρικά διατάγματα ευθέως υποχρέωση του Δημοσίου. Για τις τυχόν δαπάνες του Δημοσίου που θα προκληθούν από την επέμβαση της διοικητικής αρχής για την άρση του κινδύνου, σε περίπτωση άρνησης του μισθωτή να συμμορφωθεί προς τις υποδείξεις της Αρχής, τούτο έχει κατά την έννοια της παραγράφου 1 του άρθρου 6, αξίωσης κατά του μισθωτή, από τη συμπεριφορά του οποίου προκλήθηκε η επέμβαση αυτή, που εισπράττεται κατά τις διατάξεις του κώδικα είσπραξης δημοσίων εσόδων, το ίδιο δε ισχύει και ως προς τις δαπάνες φύλαξης των κινητών, αφού η τελευταία αυτή παράγραφος, καλύπτει, κατά την αληθινή της έννοια, κάθε δαπάνη του Δημοσίου, που συνδέεται με την επέμβαση της αρχής. Πάντως, πρέπει να σημειωθεί σχετικά με όλα τα ανωτέρω θιγόμενα θέματα, ότι θα ήταν ευκτέα η με πολιτειακή πράξη λεπτομερέστερη ρύθμιση αυτών. Τα ανωτέρω εκτιθέμενα ισχύουν ανεξάρτητα από τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν κατά τις διατάξεις του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας ως προς τα κινητά αυτά από τα αρμόδια όργανα της ποινικής διαδικασίας (κατάσχεση, μεσεγγύηση) σε περίπτωση άσκησης ποινικής δίωξης κατά το άρθρο 434 του Ποινικού Κώδικα (παράβαση διατάξεων οικοδομών).
IV. Σύμφωνα με τα εκτεθέντα, ως προς το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος, πρέπει να γίνει δεκτό ότι σε περίπτωση που ο μισθωτής ορόφου ετοιμόρροπης οικοδομής, ο οποίος δεν κατεδαφίζεται, αρνείται να εκκενώσει προσωρινά τον όροφο αυτόν, για να κατεδαφιστούν άλλα τμήματα της οικοδομής, από τα οποία υπάρχει πιθανότητα να βλαφτεί ο παραπάνω όροφος, η αστυνομική αρχή με υπόδειξη της αρμόδιας τεχνικής υπηρεσίας, πρέπει, με βάση όσα έχουν ήδη εκτεθεί, να προβεί στην προσωρινή εκκένωση του ορόφου αυτού εφόσον το μέτρο τούτο προβλέπεται από την οικεία έκθεση ετοιμόρροπου ή από σχετικό με αυτή έγγραφο της πιο πάνω υπηρεσίας. Κατά τα λοιπά και ιδιαίτερα ως προς τη φύλαξη των κινητών που βρίσκονται στον όροφο αυτό θα ισχύσουν και στην περίπτωση αυτή αναλόγως τα ανωτέρω εκτεθέντα σχετικά με την επέμβαση της αρχής σε περίπτωση άρνησης του μισθωτή της ετοιμόρροπης οικοδομής να εκκενώσει αυτή, προκειμένου να κατεδαφιστεί.
Ο Εισηγητής
Νομικός Σύμβουλος Διεύθυνσης
Θεωρήθηκε
Αθήνα 11-10-1983
Ο Συντονιστής