ΝΣΚ 170/2001
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 170/2001 (23-03-2001)
Περίληψη ερωτήματος: Από την Διεύθυνση Οικονομικών Υποθέσεων και Προμηθειών (Δ 18) της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων αναπέμπεται, με το υπ' αριθμόν Δ18Α/09/37/Φ.Σ./02-02-2001 έγγραφο - μετά την έκδοση της υπ' αριθμόν 657/2000 γνωμοδότησης του Β Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους - το ερώτημα, που είχε απευθυνθεί για πρώτη φορά στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με το υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου Δ18Α/02/227/Φ.Σ./24-10-2000 έγγραφο, αν τα χρηματικά ποσά, που καταβάλλονται ως έξοδα κίνησης σε μηχανικούς και λοιπούς υπαλλήλους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του δεύτερου άρθρου του νόμου 1190/1981, όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 49 του νόμου 2778/1999 και των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων που εκδόθηκαν σε εκτέλεση των διατάξεων αυτών, είναι αφορολόγητα.
Επί του ερωτήματος αυτού η Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε τα ακόλουθα:
I. Στο άρθρο 45 παράγραφος 4 του νόμου 2238/1994 (Κύρωση του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος), όπως αντικαταστάθηκα από το άρθρο 12 παράγραφος 8 του νόμου 2459/1997, ορίζεται ότι:
{Δεν θεωρείται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και δεν υπόκειται σε φόρο:
α) ...
β) Οι δαπάνες που καταβάλλονται στα πρόσωπα που μετακινούνται με εντολή του Δημοσίου, όπως ορίζονται με τις διατάξεις του νόμου [Ν] 2346/1995 (ΦΕΚ 220/Α/1995) και του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 200/1993 (ΦΕΚ 75/Α/1993) ...
γ) ...
δ) ...
ε) ...}
Οι διατάξεις του νόμου [Ν] 2346/1995, στις οποίες παραπέμπει η πιο πάνω διάταξη (το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 200/1993 αφορά τα οδοιπορικά έξοδα των στρατιωτικών) καταργήθηκαν ήδη και αντικαταστάθηκαν με τις διατάξεις του νόμου 2685/1999 (ΦΕΚ 35/Α/1999), οι οποίες ορίζουν τα των δαπανών μετακίνησης προσώπων εκτός έδρας, με εντολή του δημοσίου, εντός και εκτός της επικράτειας, για εκτέλεση υπηρεσίας. Ως τέτοιες δαπάνες αναγνωρίζονται περιοριστικά, κατά το άρθρο 1 παράγραφος 2 : i. οι δαπάνες μετάβασης για εκτέλεση υπηρεσίας τόσο εντός (άρθρο 5) όσο και εκτός έδρας (άρθρο 6) που περιλαμβάνουν το αντίτιμο εισιτηρίων συγκοινωνιακών μέσων, την έκδοση κάρτας απεριορίστων διαδρομών και την δαπάνη χρήσης ιδιόκτητου ή μισθωμένου μεταφορικού μέσου, ii. τα έξοδα διανυκτέρευσης για μετακίνηση εκτός έδρας (άρθρο 8), iii. η ημερήσια αποζημίωση (μόνο σε περίπτωση μετακίνησης εκτός έδρας - βλέπε άρθρο 9) και iv. τα έξοδα μετάθεσης, τοποθέτησης, απόσπασης και αποχώρησης των υπαλλήλων από την υπηρεσία.
Εξάλλου στην παράγραφο 3 του άρθρου 5 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι:
{Ειδικές διατάξεις, με τις οποίες προβλέπεται η χορήγηση κατ' αποκοπή εξόδων μετακίνησης, σε υπαλλήλους για τις μετακινήσεις τους εντός έδρας, διατηρούνται σε ισχύ και δεν υπόκεινται σε κρατήσεις υπέρ τρίτων ...}
ΙΙ. Στις διατάξεις της παραγράφου 7 του δεύτερου άρθρου του νόμου 1190/1981 (περί κυρώσεως της από 26-03-1981 πράξης νομοθετικού περιεχομένου του Προέδρου της Δημοκρατίας περί αποκαταστάσεως ζημιών εκ των σεισμών 1981 και ρυθμίσεως ετέρων συναφών θεμάτων), όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 2 του άρθρου 49 του νόμου 2778/1999 (ΦΕΚ 295/Α/1999) ορίζεται ότι:
{Στους μηχανικούς ιδιώτες ή υπαλλήλους, με οποιαδήποτε σχέση του Δημοσίου, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης και λοιπών νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή Δημοσίων Επιχειρήσεων ή Οργανισμών, τους χρησιμοποιηθέντες ή χρησιμοποιούμενους για τις αυτοψίες και τους ελέγχους κτιρίων πληγέντων από τους σεισμούς και στο προσωπικό υποστήριξης αυτών, οργάνωσης και συντονισμού, δύναται να καταβάλλονται έξοδα κίνησης τους στις σεισμόπληκτες περιοχές, που καθορίζονται κατ' αποκοπή ανά αυτοψία ή έλεγχο ή ανά ημέρα ανεξάρτητα από τα χρησιμοποιούμενα μέσα κίνησης, με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, κατ' εξαίρεση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης. Οι δαπάνες καταβάλλονται από τις σχετικές πιστώσεις αποκατάστασης.}
Περαιτέρω στην παράγραφο 3 του ίδιου άρθρου ορίζεται πως:
{η ισχύς των διατάξεων του παρόντος άρθρου αρχίζει από 07-09-1999 ημερομηνία του σεισμού στο Νομό Αττικής ...}
Κατ' εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων εκδόθηκε η κοινή απόφαση των Υφυπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με αριθμό 2/74652/0022/18-11-1999 (ΦΕΚ 2043/Β/1999) και με θέμα Έξοδα κίνησης για αυτοψίες και έλεγχο κτιρίων των σεισμοπλήκτων περιοχών του νομού Αττικής, με την οποία εγκρίνεται η καταβολή εξόδων κίνησης, σε κάθε μηχανικό υπάλληλο, που εργάζεται με οποιαδήποτε σχέση στο Δημόσιο, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ή σε δημόσιες επιχειρήσεις ή σε Οργανισμούς και χρησιμοποιήθηκε ή χρησιμοποιείται για τις αυτοψίες και ελέγχους κτιρίων που επλήγησαν από τους σεισμούς και που καθορίζεται κατ' αποκοπή ανά αυτοψία ή έλεγχο, ανεξάρτητα από τα μέσα κίνησης που χρησιμοποιούν, κατ' εξαίρεση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διατάξεως. Στην απόφαση αυτή ορίζονται και τα εξής: Οι υπάλληλοι στους οποίους χορηγείται ποσό για έξοδα κίνησης για αυτοψίες και έλεγχο κτιρίων δεν δικαιούνται εκτός έδρας ημερήσια αποζημίωση (παράγραφος 5). Τις επιτροπές για τον πρωτοβάθμιο έλεγχο θα συστήνει ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, και για το δευτεροβάθμιο έλεγχο ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (παράγραφος 6). Η διενέργεια των αυτοψιών θα βεβαιώνεται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, όπου θα συγκεντρωθούν και θα τηρούνται τα σχετικά στοιχεία (παράγραφος 7). Η αποζημίωση θα καταβληθεί στα μέλη των επιτροπών για αυτοψίες και ελέγχους που έκαναν ή θα κάνουν, σύμφωνα με τις αποφάσεις από την 07-09-1999 και μετά (παράγραφος 8).
Στους μηχανικούς που ορίζονται με απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ως επόπτες, γενικοί συντονιστές, συντονιστές, αναπληρωτές αυτών, συνεργάτες κ.λ.π., που συμμετέχουν με οποιοδήποτε τρόπο στον έλεγχο των κτιρίων που επλήγησαν από τους σεισμούς, καθώς και στην εποπτεία, παρακολούθηση, έλεγχο, συντονισμό κ.λ.π. των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων επιτροπών που διενεργούν αυτοψίες, για την έγκαιρη ολοκλήρωση του έργου τους, καταβάλλεται ποσό που θα είναι ανάλογο με τα καθήκοντά τους και με τον αριθμό των διενεργηθεισών αυτοψιών ανά ημέρα από τις επιτροπές του τομέα τους ... Ο αριθμός των ημερών απασχόλησης των υπαλλήλων μηχανικών θα βεβαιώνεται από το Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Έργων (παράγραφος 9), Τα ποσά αυτά των εξόδων κίνησης καταβάλλονται για τις πραγματικές δαπάνες στις οποίες υποβάλλονται οι υπάλληλοι για την μετακίνηση τους και δεν φορολογούνται, καθώς επίσης δεν υπόκεινται σε κρατήσεις υπέρ τρίτων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 παράγραφος 3 του νόμου 2685/1999 (παράγραφος 10).
Η ως άνω απόφαση τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την κοινή απόφαση του Υφυπουργού Οικονομικών και του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων υπ' αριθμόν 2/22039/0022/28-03-2000 (ΦΕΚ 448/Β/2000). Με την απόφαση αυτή αναπροσαρμόσθηκαν οι αμοιβές των υπαλλήλων που συμμετέχουν στα έργα ελέγχου, αυτοψιών και εν γένει αποκατάστασης των ζημιών από το σεισμό της 07-09-1999 (παράγραφοι 1, 2 και 4), ορίσθηκε ότι η διενέργεια των αυτοψιών θα βεβαιώνεται από του υπεύθυνους συγκρότησης των επιτροπών κατά περίπτωση και από υπεύθυνη δήλωση του ίδιου του υπαλλήλου μηχανικού που διενήργησε τις αυτοψίες (παράγραφος 3), ότι οι υπάλληλοι στους οποίους χορηγείται ποσό για την απασχόληση τους, κατά τα προβλεπόμενα στην απόφαση αυτή δεν δικαιούνται εκτός έδρας και υπερωριακή αποζημίωση (παράγραφος 7), ενώ κατά τα λοιπά εξακολουθεί ισχύουσα η συμπληρούμενη απόφαση (παράγραφος 9).
Σχετική με το θέμα των εξόδων κίνησης είναι και η κοινή απόφαση των Υφυπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με αριθμό 2/17096/0022/09-03-2000 (ΦΕΚ 330/Β/2000) με θέμα Έξοδα κίνησης σε υπαλλήλους που απασχολούνται με την υποστήριξη και οργάνωση του έργου των αυτοψιών και της αποκατάστασης των σεισμοπλήκτων, η οποία αφορά υπαλλήλους που ανήκουν σε υπηρεσίες εκτός νομού Αττικής και υπηρετούν με παράλληλα καθήκοντα στην Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, στους Τομείς Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων και στα Γραφεία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων. Στην απόφαση αυτή ορίζεται ότι:
{Στους ως άνω απασχολουμένους καταβάλλεται κατ' αποκοπή ποσό νια έξοδα κίνησης διαφορετικό ως προς το ύψος του ανάλογα αν παρέχεται στο προσωπικό αυτό διαμονή και σίτιση ή όχι. Η απασχόληση των υπαλλήλων, για την λήψη των καθοριζομένων εξόδων κίνησης θα βεβαιώνεται από τον προϊστάμενο της Υπηρεσίας τους (παράγραφος 1). Οι υπάλληλοι στους οποίους χορηγείται ποσό για έξοδα κίνησης για αυτοψίες και έλεγχο κτιρίων δεν δικαιούνται εκτός έδρας ημερήσια και υπερωριακή αποζημίωση (παράγραφος 2). Ότι τα ποσά αυτά των εξόδων κίνησης καταβάλλονται για τις πραγματικές δαπάνες στις οποίες υποβάλλονται οι υπάλληλοι για την μετακίνησή τους δεν υπόκεινται σε κρατήσεις υπέρ τρίτων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 παράγραφος 3 του νόμου 2685/1999 και δεν φορολογούνται (παράγραφος 4).}
III. Στην προκείμενη περίπτωση το ερώτημα περί του αφορολογήτου ή μη των κατά τα ανωτέρω εξόδων κίνησης, προέκυψε μετά την άρνηση της Υπηρεσίας Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΥΔΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων να εγκρίνει σχετικά δικαιολογητικά δαπανών, η οποία άρνηση εκφράσθηκε με το υπ' αριθμόν 4926/19-09-2000 έγγραφο της ως άνω υπηρεσίας. Στο έγγραφο αυτό αμφισβητείται το σύννομο της ανάθεσης παραλλήλων καθηκόντων σε υπαλλήλους που ανήκουν οργανικά σε διαφορετική υπηρεσιακή μονάδα απ' αυτή που τους χρησιμοποιεί και μάλιστα για μεγάλο ή αόριστο χρονικό διάστημα (αναφέρεται προφανώς στους υπαλλήλους που ανήκουν σε υπηρεσίες εκτός Νομού Αττικής και υπηρετούν με παράλληλα καθήκοντα στην Υπηρεσία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, στους Τομείς Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων και στα Γραφεία Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, οι οποίοι αναφέρονται στην κοινή απόφαση των Υφυπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με αριθμό 2/17096/0022/09-03-2000). Ακόμα αναφέρεται ότι τα έξοδα κίνησης των συγκεκριμένων υπαλλήλων για τις πραγματικές τους δαπάνες καλύφθηκαν εξ ολοκλήρου με την καταβολή εξόδων διαμονής, διατροφής και χιλιομετρικής αποζημίωσης, ενώ η μετακίνηση δεν έγινε κατ' εφαρμογή των διατάξεων του νόμου 2685/1999, καθώς και του άρθρου 12 παράγραφος 8 του νόμου 2459/1997, που αντικατέστησε την περίπτωση β' της παραγράφου 4 του άρθρου 45 του νόμου 2238/1994, συνεπώς θεωρεί ότι τα ως έξοδα κίνησης καταβαλλόμενα κατ' αποκοπή ποσά θεωρούνται εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και φορολογούνται κανονικά.
IV. Με το εν λόγω θέμα ασχολήθηκε κατ' αρχήν το Β' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, το οποίο εξέδωσε την υπ' αριθμόν 657/2000 γνωμοδότησή του, με την οποία κατά πλειοψηφία (ψήφοι 5 έναντι 4) έκρινε ότι:
Α) Τα κατ' αποκοπή, ως έξοδα κίνησης καθοριζόμενα κατά τα ανωτέρω, ποσά, αποτελούν πράγματι κατά ένα μέρος έξοδα κίνησης, όπως αυτά καθορίζονται με το νόμο 2685/1999, αφού εμπεριέχουν την χιλιομετρική αποζημίωση των μετακινουμένων υπαλλήλων (η οποία δεν καταβάλλεται ιδιαιτέρως όπως προκύπτει από το υπ' αριθμόν Δ18Α/06/256/Φ.Σ/01-12-2000 έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας) και έξοδα διαμονής και σίτισης (για όσους ανήκουν οργανικά σε υπηρεσιακές μονάδες που εδρεύουν εκτός Αττικής), ενώ κατά τα λοιπά αποτελούν προσαύξηση των αποδοχών τους και ως τέτοια θεωρούνται εισόδημα και φορολογούνται.
Β) Τόσο η διάταξη της παραγράφου 7 του δεύτερου άρθρου του νόμου 1190/1981, που αποτελεί το εξουσιοδοτικό υπόβαθρο της κοινής υπουργικής απόφασης 2/74652/0022/18-11-1999, όσο και η της παραγράφου 2 του άρθρου 49 του νόμου 2778/1999, στην οποία επιστηρίζονται οι κοινές υπουργικές αποφάσεις 2/22039/0022/28-03-2000 και 2/17096/0022/09-03-2000, εξουσιοδοτούν του συναρμόδιους υπουργούς να καθορίζουν τα έξοδα κίνησης των απασχολουμένων στους ελέγχους και στις αυτοψίες των σεισμοπλήκτων κτιρίων, καθώς και στο προσωπικό υποστήριξης αυτών, κατ' εξαίρεση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, πλην όμως n εξουσιοδότηση αυτή δεν φθάνει μέχρι του σημείου να καθορίζεται εξαιρετικά και το αφορολόγητο ή με των εξόδων κινήσεως, ως προς το οποίο εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις του νόμου 2685/1999. Κατά συνεπεία τα ως άνω καθοριζόμενα δια των νόμων 1190/1981 και [Ν] 1778/1999 κατ' αποκοπή έξοδα κινήσεως φορολογούνται κανονικά, από τα ποσά αυτά όμως θα αφαιρεθούν, κατόπιν υπολογισμού τους από την εκκαθαρίζουσα υπηρεσία, τα αναγνωριζόμενα έξοδα κίνησης, όπως ορίζονται στο νόμου 2685/1999.
V. Η ως άνω γνωμοδότηση δεν έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, πλέον τούτου δε, αναπέμπεται το θέμα στην Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, λόγω της σοβαρότητας του, για την έκδοση νέας γνωμοδότησης.
VI. Επί του κρισίμου ως άνω θέματος η Ολομέλεια του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία, απαρτισθείσα από 30 ψήφους, ήτοι του Προέδρου του σώματος Ευστρατίου Βολάνη, των Αντιπροέδρων Κωνσταντίνου Βολτή, Χρήστου Τσεκούρα, Γεωργίου Πουλάκου και Γρηγορίου Κρόμπα και των Νομικών Συμβούλων Σπυρίδωνα Σκουτέρη, Πασχάλη Κισσούδη, Δημητρίου Λάκκα, Αλέξανδρου Τζεφεράκου, Κωνσταντίνου Μπακάλη, Ιωάννη Πράσινου, Ιωάννη Πετρόπουλου, Γεωργίου Κατράνη, Νικολάου Μαυρίκα, Χρήστου Θωμόπουλου, Χαρίκλειας Παλαιολόγου, Βλάσιου Ασημακόπουλου, Δημητρίου Παπαγεωργόπουλου, Φωκίωνα Γεωργακόπουλου, Δημητρίου Αναστασόπουλου, Βλάσιου Βούκαλη, Κωνσταντίνου Καποτά, Φωτίου Τάτση, Παναγιώτη Κιούση, Νικηφόρου Κανιούρα, Βασιλείου Σουλιώτη, Ιωάννη Σακελλαρίου, Χριστόδουλου Μπότσιου, Ανδρέα Φυτράκη και Ιωάννη Τρίαντου, ότι:
Α) Τα κατ' αποκοπή, ως έξοδα κίνησης καθοριζόμενα κατά τα ανωτέρω, ποσά, αποτελούν πράγματι κατά ένα μέρος έξοδα κίνησης, όπως αυτά καθορίζονται με το νόμο 2685/1999, αφού εμπεριέχουν την χιλιομετρική αποζημίωση των μετακινουμένων υπαλλήλων (η οποία δεν καταβάλλεται ιδιαιτέρως όπως προκύπτει από το υπ' αριθμόν Δ18Α/06/256/Φ.Σ/01-12-2000 έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας) και έξοδα διαμονής και σίτισης (για όσους ανήκουν οργανικά σε υπηρεσιακές μονάδες που εδρεύουν εκτός Αττικής), ενώ κατά τα λοιπά αποτελούν προσαύξηση των αποδοχών τους και ως τέτοια θεωρούνται εισόδημα και φορολογούνται.
Β) Τόσο η διάταξη της παραγράφου 7 του δεύτερου άρθρου του νόμου 1190/1981, που αποτελεί το εξουσιοδοτικό υπόβαθρο της κοινής υπουργικής απόφασης 2/74652/0022/18-11-1999, όσο και η της παραγράφου 2 του άρθρου 49 του νόμου 2778/1999, στην οποία επιστηρίζονται οι κοινές υπουργικές αποφάσεις 2/22039/0022/28-03-2000 και 2/17096/0022/09-03-2000, εξουσιοδοτούν του συναρμόδιους υπουργούς να καθορίζουν τα έξοδα κίνησης των απασχολουμένων στους ελέγχους και στις αυτοψίες των σεισμοπλήκτων κτιρίων, καθώς και στο προσωπικό υποστήριξης αυτών, κατ' εξαίρεση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, πλην όμως η εξουσιοδότηση αυτή δεν φθάνει μέχρι του σημείου να καθορίζεται εξαιρετικά και το αφορολόγητο ή μη των εξόδων κινήσεως, ως προς το οποίο εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις του νόμου 2685/1999. Ως εκ περισσού σημειώνεται ότι ακόμα και στην περίπτωση που από την ερμηνεία των εξουσιοδοτικών διατάξεων προέκυπτε η παροχή εξουσιοδότησης προς ρύθμιση της φορολογικής απαλλαγής των υπόψη εξόδων κίνησης, αυτή (δηλαδή η απαλλαγή) δεν θα μπορούσε να τύχει εφαρμογής διότι θα προσέκρουε στην συνταγματική απαγόρευση, η οποία προκύπτει εκ της διατάξεως του άρθρου 78 παράγραφος 4 του Συντάγματος 1975, που ορίζει ότι:
{Το αντικείμενο της φορολογίας, ο φορολογικός συντελεστής, οι απαλλαγές ή εξαιρέσεις από τη φορολογία και η απονομή των συντάξεων δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο νομοθετικής εξουσιοδότησης.}
Κατά συνέπεια τα ως άνω καθοριζόμενα δια των νόμων 1190/1981 και [Ν] 1778/1999 κατ' αποκοπή έξοδα κινήσεως φορολογούνται κανονικά ως εισόδημα, από τα ποσά αυτά όμως θα αφαιρεθούν, κατόπιν υπολογισμού τους από την εκκαθαρίζουσα υπηρεσία, τα αναγνωριζόμενα έξοδα κίνησης, όπως ορίζονται στο νόμο 2685/1999.
Κατά τη γνώμη της μειοψηφίας, η οποία απαρτίσθηκε από 7 ψήφους, των Νομικών Συμβούλων Θεόδωρου Ρεντζεπέρη, Ευάγγελου Τριτά, Ιωάννη Μάσβουλα, Κρίτωνα Μανωλή, Χρήστου Παπαδόπουλου, Βασιλείου Χασαπογιάννη και Στυλιανού Βασαλάκη, μετά των οποίων συντάχθηκε και ο εισηγητής (χωρίς ψήφο) Πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Χρήστος Μητκίδης, τα υπόψη έξοδα κίνησης δεν φορολογούνται ως εισόδημα διότι σε φόρο εισοδήματος υπόκειται κάθε παροχή εν γένει, σε χρήμα ή σε είδος, εφόσον δίνεται σε αντάλλαγμα της παρεχόμενης εργασίας, όχι δε και εκείνη που δίνεται για την κάλυψη δαπανών, στις οποίες υποβλήθηκε ο μισθωτός προς το συμφέρον του εργοδότη για την εκτέλεση της εργασίας που του ανατέθηκε ή για την καλύτερη διεξαγωγή της, έστω και αν από την παροχή αυτή ωφελείται έμμεσα ο μισθωτός, χωρίς να απαιτείται να υπάρχει ρητή πρόβλεψη για την μη φορολόγησή του, διότι εν προκειμένω δεν τίθεται ζήτημα φορολογικής απαλλαγής, η οποία και πρέπει να προβλέπεται νομοθετικά, αλλά εννοιολογικού προσδιορισμού του όρου έξοδα κίνησης, ως πληρούντος την έννοια του εισοδήματος ή του αντισταθμίσματος δαπανών (ΣτΕ επταμελές 3150/1999 Διοικητική Δικαιοσύνη 11,1214).
Στην προκείμενη περίπτωση είναι σαφές ότι τα έξοδα κίνησης καταβάλλονται ως αντιστάθμιση δαπανών (μετακινήσεις, διατροφή, διαμονή κ.λ.π.) στις οποίες υποβάλλονται αναγκαστικά οι συμμετέχοντες στο έργο εκτίμησης και αποκατάστασης των ζημιών που οφείλονται στους σεισμούς και ως εκ τούτου δεν φορολογούνται παρά την έλλειψη ρητής νομοθετικής πρόβλεψης, αφού δεν αποτελούν καν εισόδημα υπό την έννοια του νόμου 2238/1994.
Κατά συνέπεια των ανωτέρω στο τεθέν ερώτημα αρμόζει η ανωτέρω, διατυπωθείσα ως γνώμη της πλειοψηφίας, αναλυτική απάντηση.
Αθήνα 27-03-2001
Ο Πρόεδρος