ΝΣΚ 420/2012
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 420/2012
Αριθμός Ερωτήματος: Το υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 23638/08-05-2012 έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής / Γενικής Διευθύνσεως Πολεοδομίας / Διευθύνσεως Πολεοδομικού Σχεδιασμού - Τμήμα Β'.
Περίληψη Ερωτήματος: Εάν, ενόψει των διατάξεων του άρθρου 39 παράγραφος 1 του νόμου 4030/2011, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 31 παράγραφος 3)α του νόμου 4067/2012, του νόμου [Ν] 1667/1986 και του προεδρικού διατάγματος 93/1987, η έγκριση των καταστατικών των οικοδομικών συνεταιρισμών, στο πλαίσιο της διαδικασίας σύστασής τους, διέπεται από τις διατάξεις του νόμου [Ν] 1667/1986 ή του προεδρικού διατάγματος 93/1987 και ανήκει ή όχι στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Επί του ανωτέρω ερωτήματος, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Τμήμα Β') γνωμοδότησε ως εξής:
I. Εφαρμοστέες διατάξεις
1. Στο άρθρο 42 παράγραφοι 2 και 3 του νόμου 1337/1983 Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη... (ΦΕΚ 33/Α/1983) ορίζονται, πλην άλλων, τα εξής:
{1. ...
2. Με προεδρικό διάταγμα, που προτείνεται από τους Υπουργούς Δικαιοσύνης, Γεωργίας, Υγείας και Πρόνοιας και Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, μέσα σε προθεσμία έξη μηνών από την έναρξη της ισχύος του νόμου αυτού, αναμορφώνεται και ενοποιείται η νομοθεσία για τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, για την προσαρμογή αυτής στις διατάξεις του άρθρου 24 του Συντάγματος και του παρόντος νόμου και τον εκσυγχρονισμό, τον τρόπο οργάνωσης, διοίκησης και λειτουργίας αυτών μέσα στο πλαίσιο της γενικότερης οικιστικής πολιτικής και ανάπτυξης και κανονίζονται τα θέματα που αναφέρονται στην αναγκαστική συνένωση συνεταιρισμών ή αναγκαστική συμμετοχή σ' αυτούς και των ιδιοκτητών άλλων ιδιοκτησιών της περιοχής, στις ενώσεις οικοδομικών συνεταιρισμών, στην εποπτεία και τον έλεγχο, στις κατηγορίες των οικοδομικών συνεταιρισμών, στα κίνητρα κατά κατηγορία συνεταιρισμών, κ.λ.π.
3. Από την έκδοση του διατάγματος της παραγράφου 2 η εποπτεία των οικοδομικών συνεταιρισμών περιέρχεται στον Υπουργό Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος.}
2. Κατ' εφαρμογή των ανωτέρω εξουσιοδοτικών διατάξεων εκδόθηκε αρχικά το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 17/1984 (ΦΕΚ 5/Α/1984) και στη συνέχεια το προεδρικό διάταγμα 93/1987, με το άρθρο 26 του οποίου καταργήθηκε το πρώτο.
Στο προεδρικό διάταγμα 93/1987 Περί Οικοδομικών συνεταιρισμών - Πολεοδόμηση εκτάσεων (ΦΕΚ 52/Α/1987), ορίζονται:
{Άρθρο 4: Διαδικασία σύστασης οικοδομικών συνεταιρισμών
... III. Έγκριση καταστατικού
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων αφού εκτιμήσει τα στοιχεία του φακέλλου και εξετάσει την πληρότητα του Καταστατικού εάν συμφωνεί για τη σύσταση του οικοδομικού συνεταιρισμού είτε εκδίδει απόφαση με την οποία εγκρίνει το Καταστατικό του, το οποίο αποδέχεται όπως έχει, είτε τροποποιεί κατά περίπτωση την πρόταση μέσα στα πλαίσια της γενικότερης οικιστικής και στεγαστικής πολιτικής και σύμφωνα με τους γενικότερους αναπτυξιακούς στόχους...}
(Βλέπε και άρθρο 128 του κωδικοποιητικού διατάγματος από 14-07-1999 (ΦΕΚ 580/Δ/1999).
Άρθρο 14 παράγραφος 1:
1. Από τη δημοσίευση του παρόντος η αρμοδιότητα για την έγκριση των καταστατικών, την εποπτεία και τον έλεγχο των οικοδομικών συνεταιρισμών ασκείται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με την επιφύλαξη των διατάξεων του όρθρου 24 του παρόντος}
(βλέπε και άρθρο 138 του κωδικοποιητικού διατάγματος από 14-07-1999 (ΦΕΚ 580/Δ/1999).
3. Περαιτέρω, στο νόμο [Ν] 1667/1986 Αστικοί συνεταιρισμοί... (ΦΕΚ 196/Α/1986) ορίζονται, πλην άλλων, τα εξής:
{Άρθρο 1 παράγραφος 3:
3. Για τη σύσταση συνεταιρισμού απαιτείται η σύνταξη καταστατικού που υπογράφεται από δεκαπέντε τουλάχιστον πρόσωπα και καταχώριση του καταστατικού στο μητρώο συνεταιρισμών του ειρηνοδικείου στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει ο συνεταιρισμός σύμφωνα με την παράγραφο 6 αυτού του άρθρου...,
παράγραφος 6. Ο ειρηνοδίκης με πράξη του διατάσσει ή αρνείται την καταχώριση του καταστατικού μέσα σε δέκα ημέρες από την κατάθεση του. Ο ειρηνοδίκης αρνείται την καταχώριση όταν λείπουν τα απαραίτητα στοιχεία του καταστατικού ή τούτο περιέχει διατάξεις αντίθετες σε κανόνες αναγκαστικού δικαίου ή στα χρηστά ήθη...
Άρθρο 13: 1. Η μέριμνα για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών καθώς και η εποπτεία τους ανήκει στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας. Γα την άσκησή τους συνιστάται στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας Υπηρεσία Συνεταιρισμών. Στις αρμοδιότητες της υπηρεσίας ανήκει: α) Η υποβοήθηση της ανάπτυξης του συνεταιριστικού κινήματος, β) Η υποβολή προτάσεων ή εισηγήσεων σε θέματα κυβερνητικής πολιτικής που σχετίζονται με τους συνεταιρισμούς, γ) Η επεξεργασία σχεδίων νόμων, διαταγμάτων και κανονιστικών αποφάσεων που αφορούν την οργάνωση, τη λειτουργία και τη δράση των συνεταιρισμών, δ) Η επεξεργασία πρότυπων καταστατικών και η διοργάνωση συνεταιριστικών σεμιναρίων, μαθημάτων και διαλέξεων, ε) Η προώθηση της συνεταιριστικής εκπαίδευσης και έρευνας, στ) Η υποβοήθηση των εποπτικών συμβουλίων των συνεταιρισμών όλων των μορφών και βαθμών στην άσκηση των καθηκόντων τους...}
Άρθρο 17: 1. Για θέματα που δε ρυθμίζονται από το νόμο αυτόν εφαρμόζονται συμπληρωματικά οι διατάξεις του εμπορικού και του αστικού δικαίου.
4. Οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί και οι συνεταιρισμοί φαρμακοποιών διέπονται και από την ισχύουσα για αυτούς νομοθεσία.}
4. Στο άρθρου 39 παράγραφοι 1, 2 και 14 του νόμου 4030/2011 Άδειες δόμησης - Έλεγχος, Αυθαίρετα... (ΦΕΚ 249/Α/2011), (όπως η παράγραφος 1 τροποποιήθηκε με την παράγραφο 3)α του άρθρο 31 του νόμου 4067/2012 Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΦΕΚ 79/Α/2012) και, σύμφωνα με το άρθρο 48 του νόμου αυτού, ισχύει από 09-04-2012), ορίζονται τα εξής:
{1. Η εποπτεία λειτουργίας των Οικοδομικών Συνεταιρισμών ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με το νόμο [Ν] 1667/1986 (ΦΕΚ 196/Α/1986). Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής διατηρεί τις αρμοδιότητες του μόνο για τις διαδικασίες χωροθέτησης, πολεοδόμησης, τον καθορισμό όρων και περιορισμών δόμησης, έγκρισης μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και θέματα ενέργειας.
2. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σύσταση των Οικοδομικών Συνεταιρισμών είναι η έκδοση βεβαίωσης της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, ότι η προτεινόμενη έκταση είναι μέσα σε περιοχή ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ) ...
14. Παρατείνεται για δύο έτη η διάρκεια των Οικοδομικών Συνεταιρισμών προκειμένου να εναρμονίσουν τα καταστατικά τους σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου και να υποβάλουν χρονοδιάγραμμα - έκθεση έργων υποδομής προς έγκριση στην Περιφέρεια.}
Συναφώς προς τα ανωτέρω, στο άρθρο 35 του νόμου 4067/2012 ορίσθηκε ότι:
{Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται κάθε διάταξη, η οποία είναι αντίθετη στις ρυθμίσεις του παρόντος, με την επιφύλαξη της παραγράφου 5 του άρθρου 1 και του άρθρου 34.}
II. Ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων
Από το συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων αυτών συνάγονται τα ακόλουθα:
1. Τα θέματα της εποπτείας, της λειτουργίας και της έγκρισης των καταστατικών των οικοδομικών συνεταιρισμών, υπό την ισχύ των διατάξεων του άρθρου 39 παράγραφος 1 του νόμου 4030/2011, όπως ίσχυε πριν την τροποποίησή του με το άρθρο 31 παράγραφος 3)α του νόμου 4067/2012, ρυθμιζόταν αρχικά από τις ειδικές διατάξεις περί οικοδομικών συνεταιρισμών του (εκδοθέντος κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 42 παράγραφος 3 του νόμου 1337/1983) προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 17/1984. Οι διατάξεις του προεδρικού διατάγματος αυτού, οι οποίες ειδικώς αφορούσαν τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, δεν εθίγησαν από το μεταγενέστερο νόμο [Ν] 1667/1986, αφού στο άρθρο 17 παράγραφος 4 αυτού ρητώς ορίσθηκε ότι οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί και οι συνεταιρισμοί φαρμακοποιών διέπονται και από την ισχύουσα για αυτούς νομοθεσία. Συνεπώς, και μετά τον νόμο [Ν] 1667/1986 η εποπτεία επί των συνεταιρισμών αυτών εξακολουθούσε να ανήκει στον Υπουργό Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, σύμφωνα με την παρατεθείσα ειδική διάταξη του άρθρου 42 παράγραφος 3 του νόμου 1337/1983 και δεν μεταβιβάσθηκε στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, όπως γενικά ορίσθηκε για τους αστικούς συνεταιρισμούς στο άρθρο 13 παράγραφος 1 του αμέσως προαναφερθέντος νόμου (ΣτΕ 2787/1993).
2. Στη συνέχεια, όπως ήδη σημειώθηκε, το προεδρικό διάταγμα [ΠΔ] 17/1984 καταργήθηκε και τα σχετικά με τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς θέματα ρυθμίστηκαν με όμοιο τρόπο από τις ειδικές διατάξεις του ως άνω προεδρικού διατάγματος 93/1987 (που εκδόθηκε, επίσης, κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 42 παράγραφος 3 του νόμου 1337/1983 και 34 παράγραφος 4 του νόμου 1577/1985), και για όποια θέματα δεν υπήρχε ειδική διάταξη στο εν λόγω προεδρικό διάταγμα είχαν συμπληρωματική εφαρμογή οι διατάξεις του νόμου [Ν] 1667/1986, που είναι μεταγενέστερες των νόμων 1337/1983 και 1577/1985, κατ' εξουσιοδότηση των οποίων εκδόθηκε (Άρειος Πάγος 483/2003). Συνεπώς, και μετά την ισχύ του νόμου [Ν] 1667/1986, η εποπτεία επί των συνεταιρισμών αυτών, τόσο υπό το καθεστώς του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 17/1984, όσο και υπό το καθεστώς του προεδρικού διατάγματος 93/1987 ανήκε στον Υπουργό Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, και δεν μεταβιβάσθηκε στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας, όπως γενικά ορίσθηκε για τους αστικούς συνεταιρισμούς στο άρθρο 13 παράγραφος 1 του νόμου [Ν] 1667/1986 (ΣτΕ 2787/1993).
3. Μετά όμως την ισχύ των διατάξεων του νόμου 4067/2012 και ειδικότερα μετά την με το άρθρο 31 παράγραφος 3)α του νόμου αυτού αντικατάσταση της παραγράφου 1 του άρθρου 39 του νόμου 4030/2011, η εποπτεία της λειτουργίας των οικοδομικών συνεταιρισμών ανατέθηκε ρητά στο Υπουργείο Οικονομικών, ... σύμφωνα με το νόμο [Ν] 1667/1986 (ΦΕΚ 196/Α/1986)..., κατά τη διατύπωση του νόμου. Είναι προφανές ότι, κατά την έννοια της προαναφερθείσης ρήτρας, η εποπτεία της λειτουργίας των οικοδομικών συνεταιρισμών ανήκει πλέον στο Υπουργείο Οικονομικών και ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου [Ν] 1667/1986. Εκ παραλλήλου, στο άρθρο 39 παράγραφος 1 του νόμου 4030/2011, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 3)α του άρθρου 31 του νόμου 4067/2012, ορίσθηκε ότι, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής διατηρεί τις αρμοδιότητές του μόνο για τις διαδικασίες χωροθέτησης, πολεοδόμησης, τον καθορισμό όρων και περιορισμών δόμησης, έγκρισης μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και θέματα ενέργειας, καθώς και για την έκδοση βεβαίωσης ότι η προτεινόμενη έκταση είναι μέσα σε περιοχή ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ).
Υπό τα δεδομένα αυτά, η έγκριση των καταστατικών των οικοδομικών συνεταιρισμών, στο πλαίσιο της διαδικασίας σύστασής τους, δεν διέπεται από τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 93/1987 και, επομένως, δεν ανήκει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, δεδομένου μάλιστα ότι οι προγενέστερες ειδικές διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 93/1987 καταργήθηκαν (σύμφωνα με το άρθρο 35 του νόμου 4067/2012 ), ως αντίθετες στις ρυθμίσεις του νόμου αυτού. Υπέρ της άποψης αυτής συνηγορεί και το γεγονός ότι στο άρθρο 39 παράγραφος 1 του νόμου 4030/2011, όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 3)α του άρθρου 31 του νόμου 4067/2012, ορίσθηκαν περιοριστικά οι διατηρούμενες αρμοδιότητες του ότι, το Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, στις οποίες δεν περιλαμβάνονται αρμοδιότητες σχετικές με την έγκριση καταστατικών οικοδομικών συνεταιρισμών και τη σύστασή τους.
Άλλωστε, η παρασχεθείσα με το προεδρικό διάταγμα 93/1987 αρμοδιότητα του ανωτέρω Υπουργού, είτε να εγκρίνει το Καταστατικό του οικοδομικού συνεταιρισμού, είτε να τροποποιεί κατά περίπτωση τους όρους του, μόνο ως έκφανση της διοικητικής εποπτείας αυτού επί των οικοδομικών συνεταιρισμών μπορεί να εκληφθεί (προληπτική εποπτεία) - (βλέπε Επ. Σπηλιωτόπουλου Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου Σάκκουλα, 2002 σελίδα 267, Α. Τάχου, Η εποπτεία του κράτους επί των αυτοδιοικούμενων οργανισμών δημοσίου δικαίου, 1968) και, επομένως, αποξενωθέντος του Υπουργού αυτού από την αρμοδιότητα της εποπτείας λειτουργίας των οικοδομικών συνεταιρισμών, αποξενώνεται ταυτοχρόνως από οποιαδήποτε αρμοδιότητα επεμβάσεως στη λειτουργία αυτών και μεταξύ άλλων από την αρμοδιότητα εγκρίσεως του καταστατικού τους.
III. Κατ' ακολουθία των προεκτεθέντων, στο ερώτημα που έχει υποβληθεί αρμόζει η απάντηση ότι, μετά την ισχύ των διατάξεων του νόμου 4067/2012 και ειδικότερα μετά την με το άρθρο 31 παράγραφος 3)α του νόμου αυτού αντικατάσταση της παραγράφου 1 του άρθρου 39 του νόμου 4030/2011, η εποπτεία της λειτουργίας των οικοδομικών συνεταιρισμών ανήκει στο Υπουργείο Οικονομικών, η δε έγκριση των καταστατικών των οικοδομικών συνεταιρισμών, στο πλαίσιο της διαδικασίας σύστασής τους, δεν διέπεται πλέον από τις διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 93/1987 και, επομένως, η σχετική αρμοδιότητα δεν ανήκει στον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Η Εισηγήτρια
Αθήνα 06-07-2012.