ΝΣΚ 464/1992
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 464/1992 (09-06-1992)
Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθμόν πρωτοκόλλου 33745/1992 έγγραφο της Διεύθυνσης Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων.
Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, αν, μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί, μετά από ένσταση τρίτου, να παραπέμψει στη δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου για επανεξέταση τις προϋποθέσεις έκδοσης της οικοδομικής άδειας.
Επί του παραπάνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Β' Τμήμα) γνωμοδότησε ως ακολούθως:
Ι. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 3 του νόμου 1577/1985 Γενικός Οικοδομικός Κανονισμός, όπως αντικαταστάθηκε από την παράγραφο 1 του άρθρου 1 του νόμου 1772/1988 Τροποποίηση διατάξεων του νόμου 1577/1985 ορίζεται ότι:
{Κάθε κτίριο ή εγκατάσταση πρέπει α) ως προς τη σχέση και τη σύνθεση των όγκων, τις όψεις και τα εν γένει ορατά τμήματα του, να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της αισθητικής, τόσο ως μεμονωμένο κτίριο ή εγκατάσταση όσο και σε σχέση με το οικοδομικό τετράγωνο, β) να εντάσσεται στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον, ώστε στα πλαίσια των στόχων της οικιστικής ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.
Ο έλεγχος της τήρησης των πιο πάνω προϋποθέσεων ασκείται από την πολεοδομική υπηρεσία με βάση τη μελέτη της άδειας οικοδομής, που συνοδεύεται από αιτιολογημένη έκθεση του μελετητή μηχανικού στο στάδιο θεώρησης των σχεδίων του προελέγχου, αν ζητηθεί, ή στο στάδιο της χορήγησης της άδειας οικοδομής. Στις κατηγορίες κτιρίων ή εγκαταστάσεων που ορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου ο έλεγχος ασκείται από την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. Τυχόν ενστάσεις υπό τον αιτούντα την έκδοση της άδειας οικοδομής κατά των αποφάσεων της υπηρεσίας κρίνονται σε πρώτο και δεύτερο βαθμό από τις αντίστοιχες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου...}
Περαιτέρω στην παράγραφο 3 του άρθρου 3 του άνω νόμου 1577/1985 ορίζεται ότι:
{Οι Επιτροπές Ενάσκησης Αρχιτεκτονικού Ελέγχου που έχουν συσταθεί κατά το άρθρο 80 παράγραφος 4 του νομοθετικού διατάγματος 8/1973 (ΦΕΚ 124/Α/1973) μετονομάζονται σε Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ). Με κοινή απόφαση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβερνήσεως, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων μπορεί να συνιστώνται πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου και να καταργούνται ή να συγχωνεύονται οι υπάρχουσες. με όμοια απόφαση καθορίζονται οι ιδιότητες των μελών, ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας των Επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, στις οποίες μετέχει και εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, η έδρα τους, οι αρμοδιότητές τους και ειδικότερα οι κατηγορίες κτιρίων και εγκαταστάσεων, στα οποία ασκούν τον έλεγχο που προβλέπεται στο άρθρο αυτό, η διαδικασία και κάθε σχετική λεπτομέρεια.}
Κατ' εξουσιοδότηση των διατάξεων της άνω παραγράφου 3 του άρθρου 3 του νόμου 1577/1985 εκδόθηκε η 31252/1530/1987 απόφαση των Υπουργών Προεδρίας, Εσωτερικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων Σύσταση και λειτουργία επιτροπών Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΦΕΚ 482/Δ/1987), στο μεν άρθρο 1 της οποίας ορίζεται ότι συνιστάται πρωτοβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου σε κάθε Διεύθυνση Πολεοδομίας κ.λ.π, ορίζεται η σύνθεση της η λειτουργία της και οι αρμοδιότητες της μεταξύ των οποίων και ότι αποφαίνεται (περίπτωση ι)β) Για περιπτώσεις ένστασης κατά της κρίσης της αρμόδιας πολεοδομικής υπηρεσίας που γίνεται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του νόμου 1577/1985, ή για όσες περιπτώσεις παραπέμπονται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία στο άρθρο 2 αυτής ότι συνιστάται δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου σε κάθε Διεύθυνση Οικισμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ορίζεται η σύνθεση αυτής, η συγκρότησή της, η λειτουργία της και οι αρμοδιότητές της μεταξύ των οποίων ορίζεται στη μεν παράγραφο 6)α ότι:
{Η δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου ασκεί έλεγχο στις παρακάτω περιπτώσεις:
α) Για κατασκευές που παραπέμπονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, προκειμένου να προστατευθεί το φυσικό και το δομημένο περιβάλλον,
β) Για κατασκευές που παραπέμπονται από τις πρωτοβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, αν θεωρηθούν μείζονος ή υπερτοπικής σημασίας,
γ) Για περιπτώσεις ένστασης κατά της απόφασης της πρωτοβάθμιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου κ.λ.π}
στη δε παράγραφο ε τελευταίο εδάφιο του άρθρου 3 της άνω απόφασης ότι:
{Η απόφαση της δευτεροβάθμιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου είναι οριστική.}
Από τις διατάξεις των νόμων καν της υπουργικής απόφασης που παρατέθηκαν παραπάνω προκύπτει ότι οι Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες κρίνουν σε πρώτο και δεύτερο βαθμό επί ενστάσεων που υποβάλλονται από τον αιτούντα την έκδοση της άδειας οικοδομής κατά των αποφάσεων της υπηρεσίας (παράγραφος 1 του άρθρου 3 του νόμου 1577/1985 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 1 του νόμου 1772/1988), για την άσκηση των οποίων μόνον αυτός νομιμοποιείται, αλλά περαιτέρω ρητά ορίζεται (παράγραφος 6)α του άρθρου 2 της άνω απόφασης) ότι η δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου ασκεί έλεγχο για κατασκευές που παραπέμπονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων που γίνονται με σκοπό να προστατευθεί το φυσικό ή το δομημένο περιβάλλον, οι δε εκδιδόμενες από τις δευτεροβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου αποφάσεις είναι οριστικές (παράγραφος ε άρθρο 3 της υπουργικής απόφασης).
Από την διατύπωση και τον επιδιωκόμενο με τη διάταξη αυτή (παράγραφος 6)α του άρθρου 2 της απόφασης) σκοπό (την προστασία του περιβάλλοντος), προκύπτει ότι η παραπομπή αυτή του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων στην δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου δεν έχει την έννοια της άσκησης ένστασης (όπως η ένσταση από τον αιτούντα) ή άλλου ενδίκου μέσου, και ως εκ τούτου δεν υπόκειται σε προθεσμία ή κάποια ειδική διαδικασία, σαφώς όμως συνάγεται, ότι όλοι οι παραπάνω έλεγχοι από τις πρωτοβάθμιες και δευτεροβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, αλλά και ο έλεγχος που ασκείται από τις δευτεροβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, μετά από παραπομπή υποθέσεως από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων κατά την παράγραφο 6)α του άρθρου 2 της άνω Υπουργικής απόφασης, αφορούν το στάδιο της έρευνας στην οποία υποχρεούνται να προβούν οι αρμόδιες υπηρεσίες της διοίκησης πριν από την έκδοση της οικοδομικής άδειας, καθόσον μετά την χορήγηση της άδειας προς ανέγερση οικοδομής, δεν είναι επιτρεπτός πλέον ο επανέλεγχος των προϋποθέσεων εκδόσεώς της, μετά από εντολή του Υπουργού.
II. Βεβαίως η αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία που εξέδωσε την άδεια, εφόσον διαπιστώσει ότι κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας εμφιλοχώρησε συγκεκριμένη παρανομία, μπορεί να ανακαλέσει την οικοδομική άδεια προσδιορίζουσα σαφώς στην ανακλητική απόφαση της την αποδιδόμενη νομική πλημμέλεια (ΣτΕ 1506/1988, 952/1988). Περαιτέρω και ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων συντρεχουσών των προϋποθέσεων του άρθρου 8 του νόμου 3200/1955, δύναται σε ορισμένες περιπτώσεις κατά τον έλεγχο νομιμότητας των πράξεων των Νομαρχών, κατά τον οποίο δεν διαφεύγουν, κατά τη νομολογία, και οι άνω διοικητικές πράξεις, να ακυρώσει την διοικητική πράξη έκδοσης της οικοδομικής άδειας. Η αρμοδιότητα αυτή όμως είναι διάφορος της προσδιοριζόμενης από την παράγραφο 6)α του άρθρου 2 της 31252/1530/1987 κοινής υπουργικής απόφαση (έλεγχο από τις δευτεροβάθμιες Επιτροπές Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου για κατασκευές που παραπέμπονται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων), η οποία ασκείται κατά το στάδιο μέχρι την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Τέλος η άδεια οικοδομής, όπως κάθε διοικητική πράξη, υπόκειται στον ακυρωτικό έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την άσκηση αίτησης ακύρωσης απ τον έχοντα έννομο συμφέρον προς τούτο, κατά την άσκηση δε του ακυρωτικού αυτού ελέγχου, είναι δυνατόν να προταθούν από τον αιτούντα την ακύρωση και να εξετασθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας πλημμέλειες που τυχόν εμφιλοχώρησαν κατά την έκδοση της οικοδομικής άδειας.
III. Στην προκείμενη υπόθεση, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλλου, οι κάτοικοι της Κοινότητας Γαστουρίου Κέρκυρας υπέβαλαν ένσταση προς την Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου της Διεύθυνσης Οικισμού Ιωαννίνων, σχετικά με την μελέτη ανέγερσης νέας διώροφης οικοδομής καταστημάτων κ.λ.π. ιδιοκτησίας Θ. Βασιλάκη - Σ. Βασιλάκη, που πρόβλεπε την κατεδάφιση υπάρχοντος μαντρότοιχου έναντι της εισόδου του Αχίλλειου Ανακτόρου Κέρκυρας, η οποία με την 60/1985 απόφασή της έκρινε ότι ο άνω τοίχος (ιδιοκτησίας Βασιλάκη), είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της περιοχής, δεν δέχθηκε την κατεδάφιση του τοίχου και πρότεινε την αναμόρφωση της μελέτης.
Στη συνέχεια υποβλήθηκε νέα μελέτη από τους ενδιαφερόμενους, την οποία η πρωτοβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Κέρκυρας την δέχθηκε με την 8/1988 απόφασή της, αφού την τροποποίησε ως προς τα ανοίγματα που προβλέπονταν στον τοίχο (από τρία ανοίγματα τα έκανε δύο). Κατά της απόφασης αυτής κάτοικοι της Κοινότητας Γαστουρίου Κέρκυρας υπέβαλαν με την από 28-02-1988 ένστασή τους προς την δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων παράπονα ότι η απόφαση αυτή έρχονταν σε αντίθεση με την προηγούμενη 60/1985 απόφαση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων κ.λ.π., επί της οποίας εκδόθηκε η 26/1988 απόφαση της δευτεροβάθμιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων, η οποία ζήτησε την τροποποίηση της μελέτης με την κατασκευή μιας μόνον θύρας στο νότιο τμήμα του προσώπου του οικοπέδου κ.λ.π. και έθεσε ως όρο την προηγούμενη διαμόρφωση της θύρας αυτής προς πάσης άλλης εργασίας κ.λ.π. δια δε της 35/1988 εντολής της προς το Τμήμα Πολεοδομίας Κέρκυρας έδωσε εντολή για την προστασία του μαντρότοιχου.
Σε εκτέλεση της εντολής αυτής υποβλήθηκαν συμπληρωματικά σχεδία της αρχικής μελέτης και μετά την διενέργεια αυτοψίας, η δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου με την 63/1988 απόφασή της δεν ενέκρινε την συγκεκριμένη μελέτη, διότι έκρινε ότι επέφερε αλλοίωση στο περιβάλλον κ.λ.π.
Στη συνέχεια όμως εκδόθηκε από το Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Κέρκυρας η υπ' αριθμόν 2003/1988 οικοδομική άδεια, με βάση την τροποποίηση της μελέτης που είχε ζητηθεί με την 8/1988 απόφαση της πρωτοβάθμιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Κέρκυρας (δύο ανοίγματα αντί τρία). Μετά την εξέλιξη αυτή ο Πρόεδρος της Κοινότητας Γαστουρίου με το 3425/10291/1988 Τηλεγράφημα του προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων εξέθεσε ότι με την παραπάνω άδεια θίγεται το περιβάλλον κ.λ.π.
Με αφορμή το άνω τηλεγράφημα ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων με το από 28-11-1988 TELEX προς τη Διεύθυνση Οικισμού Ιωαννίνων, ζήτησε την επανεξέταση του θέματος της άνω οικοδομικής άδειας. Πράγματι η δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων επανεξέτασε το θέμα και με το 77/1989 έγγραφό της προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, γνωστοποίησε ότι εμμένει στις απόψεις της, όπως αυτές είχαν διατυπωθεί στην 63/1988 απόφασή της, μη εγκρίσεως δηλαδή της συγκεκριμένης μελέτης, διότι επέφερε δυσμενή αλλοίωση στο περιβάλλον κ.λ.π.
Φαίνεται όμως ότι η οικοδομική άδεια 2003/1988 που είχε εκδοθεί, δεν έλαβε υπόψη της τo άνω 77/1989 έγγραφο της δευτεροβάθμιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων και την προηγούμενη 63/1988 απόφαση της ίδιας Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου. Δικαιολογητικός λόγος των αρμόδιων υπηρεσιών (Διεύθυνση Οικισμού Κέρκυρας κ.λ.π.) για τη μη λήψη υπόψη της άνω απόφασης της δευτεροβάθμιας Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων ήταν ότι σύμφωνα με το άρθρο 1 του νόμου 1772/1988 που αντικατέστησε την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του άνω νόμου 1577/1985, ένσταση έχει δικαίωμα να υποβάλει, ο αιτών μόνον την έκδοση της οικοδομικής αδείας και όχι τρίτοι (σχετική 74/1988 εγκύκλιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων), ενώ η 63/1988 απόφαση της Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων, είχε εκδοθεί κατόπιν της άσκησης ένστασης όχι από τον ενδιαφερόμενο, αλλά από κατοίκους της Κοινότητος Γαστουρίου και ως εκ τούτου δεν ήταν νόμιμη. Με την άποψη δε αυτή συμφώνησε και η Διεύθυνση Οικοδομικών και Κτιριοδομικών Κανονισμών που υπέβαλε και το σχετικό ερώτημα, λόγω της αντίθετης γνώμης άλλης Υπηρεσίας (Διεύθυνσης Νομοθετικού Έργου) προς την άνω άποψη.
IV. Κατόπιν τούτων όμως και ενόψει των όσων εκτέθηκαν ανωτέρω το Τμήμα γνωμοδοτεί ομόφωνα:
α) ότι ναι μεν κατά το στάδιο μέχρι την έκδοση της άδειας οικοδομής, δικαίωμα υποβολής ένστασης έχει ο αιτών την άδεια και όχι τρίτος και συνεπώς αναρμοδίως επελήφθη η δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων της εξέτασης της ένστασης κατοίκων της Κοινότητας Γαστουρίου, αλλά εφόσον εκδόθηκε απόφαση της άνω Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου, η 63/1988 απόφαση, n οποία δεν ανακλήθηκε ούτε προσβλήθηκε, έπρεπε τo Τμήμα Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Κέρκυρας να την λάβει, υπόψη της κατά την έκδοση της υπ' αριθμόν 2003/1988 οικοδομικής άδειας,
β) ότι μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας, δεν είναι επιτρεπτή η παραπομπή της υπόθεσης από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων για επανέλεγχο των προϋποθέσεων εκδόσεώς της στην δευτεροβάθμια Επιτροπή Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου Ιωαννίνων, η οποία, άλλωστε, είχε ήδη αποφανθεί οριστικά και
γ) ότι η υπ' αριθμόν 2003/1988 οικοδομική άδεια του Τμήματος Πολεοδομίας και Πολεοδομικών Εφαρμογών Κέρκυρας εκδόθηκε νομότυπα, δύναται, όμως να ανακληθεί από την Υπηρεσία που την εξέδωσε για συγκεκριμένη νομική πλημμέλεια που διαπιστώθηκε ότι εμφιλοχώρησε κατά την έκδοσή της ή να ακυρωθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, κατόπιν ασκήσεως αίτησης ακυρώσεως από καθένα που έχει έννομο συμφέρον.
Αθήνα 23-06-1992
Θεωρήθηκε
Ο Αντιπρόεδρος