Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Αριθμός 551/2008

 

Το Συμβούλιο της Επικρατείας

 

Τμήμα Ε

 

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 30-05-2007, με την εξής σύνθεση : Π.Ν. Φλώρος, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση του Προέδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Ιωάννης Μαντζουράνης, Μ. Γκορτζολίδου, Σύμβουλοι, Κ. Κουσούλης, Ολ. Παπαδοπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Π. Μερτζανάκη.

 

Για να δικάσει την από 23-05-2005 έφεση:

 

του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΥΦΛΩΝ (ΚΕΑΤ), καθολικού διαδόχου του τέως Φιλανθρωπικού Σωματείου ΟΙΚΟΣ ΤΥΦΛΩΝ, που εδρεύει στη Καλλιθέα Αττικής, οδός Ελευθερίου Βενιζέλου, αριθμός 210, το οποίο παρέστη με τον δικηγόρο Χρήστο Νικολαΐδη (αριθμός μητρώου 3931), που τον διόρισε με πληρεξούσιο, κατά των:

 

1) Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, ο οποίος παρέστη με τον Παρασκευά Χρυσοστομίδη, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και

2) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου, η οποία δεν παρέστη, και

 

κατά της υπ' αριθμόν 591/2005 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιά.

 

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της Εισηγήτριας, Συμβούλου Μ. Γκορτζολίδου.

 

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του εκκαλούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους εφέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η έφεση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.

 

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και

 

Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα

 

Σκέφθηκε κατά το Νόμο

 

1. Επειδή, η υπό κρίση έφεση ασκείται ατελώς και χωρίς την καταβολή παραβόλου κατ' άρθρο 28 παράγραφος 4 του νόμου 2579/1998 (ΦΕΚ 31/Α/1998).

 

2. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση ζητείται η εξαφάνιση της 591/2005 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, με την οποία είχε απορριφθεί αίτηση ακυρώσεως του ήδη εκκαλούντος κατά της 1097/2001 οικοδομικής άδειας της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου. Με την ως άνω οικοδομική άδεια επετράπη στους __________ και __________ η ανέγερση διωρόφου οικοδομής με υπόγειο σε οικόπεδο κείμενο εκτός σχεδίου πόλεως, εκτάσεως 5.081,10 m2, στη θέση Βίγλα Πληγωνίου Λέσβου.

 

3. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως δεν προκύπτει κοινοποίηση της προσβαλλόμενης αποφάσεως στο εκκαλούν. Συνεπώς, η κρινόμενη έφεση ασκείται εμπροθέσμως, εφόσον η προσβαλλόμενη απόφαση δημοσιεύθηκε στις 31-03-2005 και η έφεση κατατέθηκε στη Γραμματεία του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς στις 30-05-2005, εντός, δηλαδή, ενός έτους από τη δημοσίευση της προσβαλλόμενης αποφάσεως (άρθρο 58 παράγραφος 3 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 και 5 παράγραφος 2 του νόμου [Ν] 702/1997).

 

4. Επειδή, νομίμως συζητείται η υπόθεση αν και δεν παρέστη κατά τη συζήτηση η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου, εφόσον αντίγραφα της υπό κρίση εφέσεως και της από 13-12-2005 Πράξεως του Προέδρου του Ε' Τμήματος έχουν κοινοποιηθεί νομίμως σε αυτήν.

 

5. Επειδή, η υπό κρίση έφεση απαραδέκτως στρέφεται κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ο οποίος δεν ήταν διάδικος στην ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου δίκη (παράβαλε ΣτΕ 764/2006).

 

6. Επειδή, στο άρθρο 162 παράγραφος 1 του από 14-07-1999 προεδρικού διατάγματος Κώδικας Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (ΦΕΚ 580/Δ/1999), με το οποίο ρυθμίζονται οι γενικοί όροι και περιορισμοί δομήσεως εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων, όπως ίσχυε κατά το χρόνο εκδόσεως της επίδικης άδειας, ορίζεται ότι:

 

{1. Η δόμηση εκτός των αναφερόμενων στο άρθρο 181 ζωνών υπόκειται στους περιορισμούς του άρθρου 160 (δηλαδή σε έγκριση όρων και περιορισμών δόμησης), οι οποίοι καθορίζονται με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται μετά γνώμη του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος.}

 

Περαιτέρω ο Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας θεσπίζει, στις επόμενες παραγράφους, τους σχετικούς περιορισμούς, αποδίδοντας το περιεχόμενο των αντίστοιχων διατάξεων του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος Περί τροποποιήσεως των όρων και περιορισμών δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 οικισμών (ΦΕΚ 270/Δ/1985). Ειδικότερα, με την παράγραφο 2 του ως άνω άρθρου 162 ορίζεται ότι:

 

{2. Οι όροι και περιορισμοί δόμησης των γηπέδων που βρίσκονται εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων πόλεων ή εκτός των ορίων των νόμιμα υφιστάμενων πριν από το έτος 1923 οικισμών που στερούνται ρυμοτομικού σχεδίου ή εκτός των ορίων των οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκων καθορίζονται, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά για κάθε περιοχή από ειδικές διατάξεις, ως εξής:

 

Ι. α) ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 m2.

 

β) για γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς καθώς και σε εγκαταλειμμένα τμήματά τους και σε σιδηροδρομικές γραμμές απαιτούνται:

 

 

ΙΙ. Κατά παρέκκλιση από την προηγούμενη παράγραφο θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα:

 

α) τα γήπεδα που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν την 24-04-1977, ημέρα δημοσίευσης του από 05-04-1977 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 133/Δ/1977), ελάχιστο εμβαδόν 2.000 m2.

 

β) τα γήπεδα που την 31-05-1985, ημέρα δημοσίευσης του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985), είχαν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές και εφόσον έχουν:

 

α)α) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 12-11-1962, ημέρα δημοσίευσης του από 24-10-1962 βασιλικού διατάγματος (ΦΕΚ 142/Δ/1962):

 

 

β)β) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 12-09-1964, ημέρα δημοσίευσης του από [ΒΔ] 21-07-1964 βασιλικού διατάγματος (ΦΕΚ 141/Δ/1964):

 

 

γ)γ) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 17-10-1978, ημέρα δημοσίευσης του από 06-10-1978 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 538/Δ/1978):

 

 

δ)δ) τα γήπεδα που δημιουργήθηκαν από τη 17-10-1978 μέχρι την 31-05-1985:

 

 

H ως άνω διάταξη της παραγράφου 2 περίπτωση Ι)α του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (άρθρο 1 παράγραφος 1 περίπτωση α' του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος), τροποποιήθηκε μεταγενέστερα με τη διάταξη του άρθρου 10 του νόμου 3212/2003 (ΦΕΚ 308/Α/2003) ως εξής:

 

{1. Η περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) αντικαθίσταται ως εξής:

 

{α) Ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 m2 και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο 25 m.}}

 

Περαιτέρω, κατά τους ορισμούς του άρθρου 242 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, που αποδίδει το περιεχόμενο του άρθρου 2 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (νόμος 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985)):

 

{... 12. Γήπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε έναν ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου.

 

13. Οικόπεδο είναι κάθε γήπεδο, που βρίσκεται μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή μέσα στα όρια οικισμού χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο}

 

ενώ, κατά τα άρθρα 243 και 245 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, για να είναι οικοδομήσιμο ένα οικόπεδο πρέπει να έχει πρόσωπο, δηλαδή όριο προς κοινόχρηστο χώρο.

 

7. Επειδή, από την εκκαλούμενη απόφαση και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 1097/2001 οικοδομική άδεια της πολεοδομίας Λέσβου επετράπη στους __________ και __________ η ανέγερση διωρόφου οικοδομής με υπόγειο στη θέση Βίγλα Πληγωνίου Μυτιλήνης, σε οικόπεδο κείμενο εκτός σχεδίου πόλεως, εκτάσεως 5.081,10 m2 Το ήδη εκκαλούν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, φερόμενο ως ιδιοκτήτης όμορου ακινήτου, με αίτηση ακυρώσεως ζήτησε την ακύρωση της ως άνω οικοδομικής άδειας ισχυριζόμενο ότι αυτή είναι παράνομη, αφού το ως άνω ακίνητο δεν έχει πρόσοψη σε αγροτική οδό, όπως αναφέρεται στην άδεια, αλλά σε δρόμο που οι ως άνω δικαιούχοι της επίδικης αδείας είχαν διανοίξει και αποκαλέσει αγροτικό.

 

8. Επειδή, με την εκκαλούμενη απόφαση κρίθηκε ότι από τη γραμματική διατύπωση του άρθρου 1 του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) προκύπτει ότι η πρόσοψη σε κοινοτική ή δημοτική οδό αποτελεί προϋπόθεση μόνο για την κατά παρέκκλιση αρτιότητα οικοπέδου με ελάχιστο εμβαδόν μέχρι 4.000 m2 Επομένως, σύμφωνα με την κρίση του δικάσαντος Εφετείου, το συγκεκριμένα οικόπεδο, επιφανείας 5.081,10 m2, είναι άρτιο, (εφόσον το εμβαδόν της επιφανείας του είναι μεγαλύτερο από 4.000 m2) και δεν απαιτείται, επί πλέον, να έχει πρόσοψη επί αγροτικής ή κοινοτικής ή άλλης οδού, όπως είχε προβληθεί με την ως άνω αίτηση ακυρώσεως του ήδη εκκαλούντος. Με την σκέψη αυτή το δικαστήριο απέρριψε την ως άνω αίτηση ως αβάσιμη.

 

9. Επειδή, με τον μοναδικό λόγο της υπό κρίση εφέσεως προβάλλεται ότι, από την αντιπαραβολή των ισχυουσών διατάξεων του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) και των καταργηθεισών διατάξεων του από 06-10-1978 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 538/Δ/1978), σαφώς προκύπτει ότι ο κανονιστικός νομοθέτης δεν απέστη του αυτονόητου κανόνα, αποτόκου της κοινής πείρας και λογικής, ότι τα γήπεδα δύνανται να δομούνται εφόσον έχουν τη δυνατότητα προσπελάσεως μέσω κοινοχρήστου χώρου.

 

10. Επειδή, από τις αναφερόμενες στην έκτη σκέψη διατάξεις, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό προς το άρθρο 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρεται στην προσήκουσα διαμόρφωση, ανάπτυξη, πολεοδόμηση και επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικώς περιοχών, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβιώσεως, συνάγεται ότι ο νομοθέτης, κοινός και συνταγματικός, επιχειρεί, από πλευράς δυνατότητας δομήσεως, μία θεμελιώδη διαφοροποίηση μεταξύ των περιοχών των αναπτυσσομένων με βάση οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο οικισμών και των εκτός σχεδίου περιοχών, οι οποίες δεν έχουν ως προορισμό, κατ' αρχήν, τη δόμηση ή την τουριστική εκμετάλλευση, αλλά τη γεωργική ή δασοπονική εκμετάλλευση καθώς και την αναψυχή του κοινού (βλέπε ΣτΕ Ολομέλεια 3135/2002 κ.ά.). Στην μεν πρώτη κατηγορία περιοχών, που προορίζονται για δόμηση, αυτή επιτρέπεται με μόνη προϋπόθεση την τήρηση των ορισμών του σχεδίου πόλεως και των όρων και περιορισμών δομήσεως που το συνοδεύουν. Στην δεύτερη, όμως, κατηγορία περιοχών, εν όψει του ότι δεν είναι δυνατόν, από την φύση τους και την έλλειψη πολεοδομικής οργανώσεώς τους, να εξασφαλισθεί η τήρηση των κατά τα ανωτέρω συνταγματικών σκοπών, η δόμηση μόνον κατ' εξαίρεση επιτρέπεται, δυναμένη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής.

 

Οι όροι, πάντως, αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι από τους ισχύοντες για τις εντός σχεδίου περιοχές. Ειδικότερα, κατά την έννοια των ανωτέρω περιοριστικών της δομήσεως διατάξεων, οι οποίες αποβλέπουν, πρωτίστως, στην διαφύλαξη του κατά τα εκτεθέντα ιδιαίτερου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποφυγή καταστρατηγήσεως παγίων πολεοδομικών κανόνων ορθολογικής δομήσεως (ΣτΕ 2606/2005, παράβαλε, ΣτΕ 2521/2000), η κατ' εξαίρεση επιτρεπόμενη σε εκτός σχεδίου περιοχές δόμηση, με την έκδοση των σχετικών οικοδομικών αδειών, δεν επιτρέπεται σε γήπεδα που δεν έχουν πρόσωπο, δηλαδή κοινό όριο σε νομίμως υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο.

 

Υπό την αντίθετη εκδοχή θα ήταν δυνατή η δόμηση ακινήτου σε εκτός σχεδίου περιοχές υπό όρους ευνοϊκότερους από την ανωτέρω άποψη, ακόμη και εκείνων που ισχύουν σε εντός σχεδίου περιοχές. Την άποψη αυτή επιρρωνύει η ως άνω νέα ρύθμιση της διάταξης του άρθρου 10 του νόμου 3212/2003, (μη ισχύουσα προκειμένου περί γηπέδων που υφίστανται κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού (31-12-2003), όπως το επίδικο (βλέπε άρθρο 23 παράγραφος περίπτωση α' του ίδιου νόμου 3212/2003)), με την οποία απαιτείται για την αρτιότητα των γηπέδων, εκτός από το εμβαδόν, και πρόσωπο 25 m σε κοινόχρηστο χώρο, στην εισηγητική έκθεση της οποίας αναφέρεται ότι η απαγόρευση δόμησης γηπέδων που δε διαθέτουν πρόσωπο ικανού μήκους σε δημόσιο οδικό δίκτυο, σκοπό έχει, μεταξύ άλλων, τον περιορισμό της δόμησης και την αποτροπή δημιουργίας νέων αυθαιρέτων ιδιωτικών σχεδίων (ιδιωτικοί δρόμοι, κατατμήσεις). Συνεπώς, ο ως άνω λόγος εφέσεως πρέπει να γίνει δεκτός. Ενόψει, όμως, της σπουδαιότητας του ζητήματος που ανέκυψε, η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί στην επταμελή σύνθεση του Τμήματος, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 14 παράγραφος 5 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 (ΦΕΚ 8/Α?1989).

 

Δια ταύτα

 

Απέχει να αποφανθεί οριστικώς.

 

Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό.

 

Ορίζει εισηγητή τον Σύμβουλο Ι. Μαντζουράνη και δικάσιμο την 04-06-2008.

 

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 05-06-2007 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 13-02-2008.