ΣτΕ 3504/2010
 Περιεχόμενα |  Προηγούμενο |  Επόμενο |
|
Αριθμός 3504/2010
Το Συμβούλιο της Επικρατείας
Τμήμα Ε
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 14-10-2008, με την εξής σύνθεση: Κ. Μενουδάκος, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Ε' Τμήματος, Αγγελική Θεοφιλοπούλου, Νικ. Ρόζος, Ιωάννης Μαντζουράνης, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Σύμβουλοι, Θ. Αραβάνης, Ο. Παπαδοπούλου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ε. Κουμεντέρη, Γραμματέας του Ε' Τμήματος.
Για να δικάσει την από 23-05-2005 έφεση:
του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία Κέντρο Εκπαιδεύσεων και Αποκαταστάσεων Τυφλών (ΚΕΑΤ), καθολικού διαδόχου του τέως Φιλανθρωπικού Σωματείου Οίκος Τυφλών Καλλιθέας, που εδρεύει στην Καλλιθέα Αττικής (Ελευθερίου Βενιζέλου 210), το οποίο δεν παρέστη,
κατά των: 1) Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και 2) Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου, οι οποίοι δεν παρέστησαν,
και κατά της υπ' αριθμόν 591/2005 απόφασης του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως του Εισηγητή, Συμβούλου Ιωάννη Μαντζουράνη.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά το Νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση, χωρίς την καταβολή παραβόλου ασκουμένη (άρθρο 28 παράγραφος 4 του νόμου 2579/1998 (ΦΕΚ 31/Α/1998)) ζητείται η εξαφάνιση της 591/2005 αποφάσεως του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς, με την οποία είχε απορριφθεί αίτηση ακυρώσεως του ήδη εκκαλούντος κατά της 1097/21-12-2001 οικοδομικής αδείας της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου. Με την οικοδομική άδεια αυτή επετράπη στους __________ και __________ η ανέγερση διωρόφου οικοδομής με υπόγειο σε οικόπεδο κείμενο εκτός σχεδίου πόλεως, εκτάσεως 5.081,10 m2, στη θέση Βίγλα Πληγωνίου Λέσβου.
2. Επειδή, η ανωτέρω έφεση συζητείται ενώπιον της επταμελούς συνθέσεως, κατόπιν της 551/2008 αποφάσεως του Ε' Τμήματος, με την οποία η υπόθεση παραπέμφθηκε στη μείζονα αυτή σύνθεση λόγω σπουδαιότητας του κρίσιμου για την παρούσα υπόθεση ζητήματος εάν επιτρέπεται η δόμηση σε γήπεδα εκτός σχεδίου στερούμενα προσώπου σε κοινόχρηστο χώρο (άρθρο 14 παράγραφος 5 του προεδρικού διατάγματος 18/1989).
3. Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση χωρίς την παράσταση του εκκαλούντος και της εφεσίβλητης, εφόσον κοινοποιήθηκε σ' αυτούς αντίγραφο της παραπεμπτικής απόφασης νομοτύπως και εμπροθέσμως, όπως προκύπτει από τις οικείες εκθέσεις που υπάρχουν στο φάκελο.
4. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου της υποθέσεως δεν προκύπτει κοινοποίηση της εκκαλούμενης αποφάσεως στο εκκαλούν. Συνεπώς, η κρινόμενη έφεση ασκείται εμπροθέσμως, εφόσον η απόφαση αυτή δημοσιεύθηκε στις 31-03-2005 και η έφεση κατατέθηκε στη Γραμματεία του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς στις 30-05-2005, εντός, δηλαδή, ενός έτους από τη δημοσίευση της αποφάσεως (άρθρο 58 παράγραφος 3 του προεδρικού διατάγματος 18/1989 και 5 παράγραφος 2 του νόμου [Ν] 702/1997).
5. Επειδή, η υπό κρίση έφεση απαραδέκτως στρέφεται κατά του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων ο οποίος δεν ήταν διάδικος στην ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου δίκη (παράβαλε ΣτΕ 764/2006).
6. Επειδή, στο άρθρο 162 του εγκριθέντος με το άρθρο μόνο του από 14-07-1999 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 580/Δ/1999) Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, το οποίο αναφέρεται στους γενικούς όρους και περιορισμούς δομήσεως εκτός εγκεκριμένων σχεδίων πόλεων ορίζεται στην παράγραφο 1 ότι η δόμηση εκτός των αναφερόμενων στο άρθρο 181 του ίδιου Κώδικα ζωνών υπόκειται στους περιορισμούς του άρθρου 160, με το οποίο παρέχεται εξουσιοδότηση για τον καθορισμό όρων και περιορισμών δόμησης. Περαιτέρω στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου, με την οποία αποδίδεται το περιεχόμενο αντίστοιχων διατάξεων του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος Περί τροποποιήσεως των όρων και περιορισμών δόμησης των γηπέδων των κειμένων εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων των πόλεων και εκτός των ορίων των νομίμως υφισταμένων προ του έτους 1923 οικισμών (ΦΕΚ 270/Δ/1985), όπως ίσχυε κατά το χρόνο εκδόσεως της επίδικης οικοδομικής άδειας, ορίζεται ότι:
{2. Οι όροι και περιορισμοί δόμησης των γηπέδων που βρίσκονται εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων πόλεων ή εκτός των ορίων των νόμιμα υφισταμένων πριν από το έτος 1923 οικισμών που στερούνται ρυμοτομικού σχεδίου ... καθορίζονται, εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά για κάθε περιοχή από ειδικές διατάξεις, ως εξής:
Ι. α) ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 m2 β) για γήπεδα που έχουν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς καθώς και σε εγκαταλελειμμένα τμήματά τους και σε σιδηροδρομικές γραμμές απαιτούνται: ελάχιστο πρόσωπο: 45 m, ελάχιστο βάθος: 50 m, ελάχιστο εμβαδόν: 4.000 m2.
ΙΙ. Κατά παρέκκλιση από την προηγούμενη παράγραφο θεωρούνται άρτια και οικοδομήσιμα:
α) τα γήπεδα που βρίσκονται εντός της ζώνης των πόλεων, κωμών και οικισμών και είχαν την 24-04-1977, ημέρα δημοσίευσης του από 05-04-1977 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 133/Δ/1977), ελάχιστο εμβαδόν 2.000 m2.
β) τα γήπεδα που την 31-05-1985, ημέρα δημοσίευσης του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985), είχαν πρόσωπο σε διεθνείς, εθνικές, επαρχιακές, δημοτικές και κοινοτικές οδούς, καθώς και σε εγκαταλειμμένα τμήματα αυτών και σε σιδηροδρομικές γραμμές και εφόσον έχουν: α)α) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 12-11-1962, ημέρα δημοσίευσης του από 24-10-1962 βασιλικού διατάγματος (ΦΕΚ 142/Δ/1962): ελάχιστο πρόσωπο: 10 m, ελάχιστο βάθος 15 m, ελάχιστο εμβαδόν: 750 m2, β)β) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 12-09-1964, ημέρα δημοσίευσης του από [ΒΔ] 21-07-1964 βασιλικού διατάγματος (ΦΕΚ 141/Δ/1964): ελάχιστο πρόσωπο: 20 m, ελάχιστο βάθος: 35 m, ελάχιστο εμβαδόν: 1.200 m2 γ)γ) τα γήπεδα που υπάρχουν τη 17-10-1978, ημέρα δημοσίευσης του από 06-10-1978 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 538/Δ/1978): ελάχιστο πρόσωπο: 25 m, ελάχιστο βάθος: 40 m, ελάχιστο εμβαδόν: 2.000 m2. δ)δ) τα γήπεδα που δημιουργήθηκαν από τη 17-10-1978 μέχρι την 31-05-1985: ελάχιστο εμβαδόν: 4.000 m2.}
Η διάταξη της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος, η οποία αποδίδεται στην ως άνω παραγράφου 2 περίπτωση 1)α του άρθρου 162 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, αντικαταστάθηκε μεταγενεστέρως με το άρθρο 10 του νόμου 3212/2003 (ΦΕΚ 308/Δ/2003) ως εξής:
{1. Η περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) αντικαθίσταται ως εξής: α) Ελάχιστο εμβαδόν γηπέδου 4.000 m2 και πρόσωπο σε κοινόχρηστο δρόμο 25 m.}
Εξάλλου, κατά τους ορισμούς του άρθρου 242 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, με το οποίο αποδίδεται το περιεχόμενο του άρθρου 2 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (νόμος 1577/1985 (ΦΕΚ 210/Α/1985)):
{... 12. Γήπεδο είναι η συνεχόμενη έκταση γης που αποτελεί αυτοτελές και ενιαίο ακίνητο και ανήκει σε έναν ή σε περισσότερους κυρίους εξ αδιαιρέτου.
13. Οικόπεδο είναι κάθε γήπεδο, που βρίσκεται μέσα στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο ή μέσα στα όρια οικισμού χωρίς εγκεκριμένο σχέδιο},
ενώ, κατά τα άρθρα 243 και 245 του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας, με τα οποία αποδίδεται το περιεχόμενο των άρθρων 6 και 25 του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού, για να είναι οικοδομήσιμο ένα οικόπεδο πρέπει να έχει πρόσωπο, δηλαδή όριο, προς κοινόχρηστο χώρο.
7. Επειδή, από την εκκαλούμενη απόφαση και τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Με την 1097/21-12-2001 οικοδομική άδεια της πολεοδομίας Λέσβου επετράπη στους __________ και __________ η ανέγερση διωρόφου οικοδομής με υπόγειο στη θέση Βίγλα Πληγωνίου Μυτιλήνης, σε γήπεδο κείμενο εκτός σχεδίου πόλεως, εκτάσεως 5.081,10 m2. Το ήδη εκκαλούν νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, φερόμενο ως ιδιοκτήτης όμορου ακινήτου, με αίτηση ακυρώσεως ζήτησε την ακύρωση της ως άνω οικοδομικής άδειας ισχυριζόμενο ότι αυτή είναι παράνομη, αφού το ως άνω ακίνητο δεν έχει πρόσοψη σε αγροτική οδό, όπως αναφέρεται στην άδεια, αλλά σε δρόμο που οι ως άνω δικαιούχοι της επίδικης αδείας είχαν διανοίξει και αποκαλέσει αγροτικό. Η αίτηση αυτή απορρίφθηκε ως αβάσιμη με την εκκαλούμενη απόφαση, με τη σκέψη ότι από τη γραμματική διατύπωση του άρθρου 1 του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) προκύπτει ότι η πρόσοψη σε κοινοτική ή δημοτική οδό αποτελεί προϋπόθεση μόνο για την κατά παρέκκλιση αρτιότητα οικοπέδου με ελάχιστο εμβαδόν μέχρι 4.000 m2 και ότι, ως εκ τούτου, για την αρτιότητα του παραπάνω οικοπέδου επιφανείας 5.081,10 m2, δεν απαιτείτο να έχει πρόσοψη επί αγροτικής ή κοινοτικής ή άλλης οδού.
8. Επειδή, με τον μοναδικό λόγο της υπό κρίση εφέσεως προβάλλεται ότι, από την αντιπαραβολή των ισχυουσών διατάξεων του από 24-05-1985 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 270/Δ/1985) και των καταργηθεισών διατάξεων του από 06-10-1978 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 538/Δ/1978), σαφώς προκύπτει ότι ο κανονιστικός νομοθέτης δεν απέστη του αυτονόητου κανόνα, αποτόκου της κοινής πείρας και λογικής, ότι τα γήπεδα δύνανται να δομούνται εφόσον έχουν τη δυνατότητα προσπελάσεως μέσω κοινοχρήστου χώρου.
9. Επειδή, από τις αναφερόμενες στην έβδομη σκέψη διατάξεις, ερμηνευόμενες σε συνδυασμό προς το άρθρο 24 παράγραφος 2 του Συντάγματος, το οποίο αναφέρεται στην προσήκουσα διαμόρφωση, ανάπτυξη, πολεοδόμηση και επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικώς περιοχών, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβιώσεως, συνάγεται ότι ο νομοθέτης, κοινός και συνταγματικός, επιχειρεί, από πλευράς δυνατότητας δόμησης, μία θεμελιώδη διαφοροποίηση μεταξύ των περιοχών των αναπτυσσομένων με βάση οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο οικισμών και των εκτός σχεδίου περιοχών, οι οποίες δεν έχουν ως προορισμό, κατ' αρχήν, τη δόμηση (βλέπε ΣτΕ Ολομέλεια 3135/2002 κ.ά.). Στην μεν πρώτη κατηγορία περιοχών, που προορίζονται για δόμηση, αυτή επιτρέπεται με μόνη προϋπόθεση την τήρηση των ορισμών του σχεδίου πόλεως και των όρων και περιορισμών δομήσεως που το συνοδεύουν. Στην δεύτερη, όμως, κατηγορία περιοχών, εν όψει του ότι δεν είναι δυνατόν, από την φύση τους και την έλλειψη πολεοδομικής οργανώσεώς τους, να εξασφαλισθεί η τήρηση των κατά τα ανωτέρω συνταγματικών σκοπών, η δόμηση μόνον κατ' εξαίρεση επιτρέπεται, δυναμένη και να απαγορεύεται εν όλω ή εν μέρει ή να επιτρέπεται υπό ιδιαιτέρως αυστηρούς όρους και περιορισμούς, προσαρμοσμένους στην ιδιαίτερη φύση κάθε περιοχής. Οι όροι, πάντως, αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι ευνοϊκότεροι από τους ισχύοντες για τις εντός σχεδίου περιοχές. Ειδικότερα, κατά την έννοια των ανωτέρω περιοριστικών της δομήσεως διατάξεων, οι οποίες αποβλέπουν, πρωτίστως, στην διαφύλαξη του κατά τα εκτεθέντα ιδιαίτερου χαρακτήρα των εκτός σχεδίου περιοχών και στην αποφυγή καταστρατηγήσεως παγίων πολεοδομικών κανόνων ορθολογικής δομήσεως (ΣτΕ 2606/2005, παράβαλε ΣτΕ 2521/2000, 746/2007), η κατ' εξαίρεση επιτρεπόμενη στις περιοχές αυτές δόμηση, με την έκδοση των σχετικών οικοδομικών αδειών, τελεί υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται ο βασικός κανόνας δομήσεως της εν γένει πολεοδομικής νομοθεσίας, κατά τον οποίο δομήσιμα είναι τα οικόπεδα που έχουν πρόσωπο, κοινό όριο δηλαδή, σε κοινόχρηστο χώρο νομίμως υφιστάμενο, μη προκύψαντα από ιδιωτική βούληση, δοθέντος ότι με τις ανωτέρω διατάξεις δεν προβλέπεται ρητώς εξαίρεση από τον κανόνα αυτόν, πέραν του ζητήματος αν τυχόν σχετική διάταξη θα ήταν σύμφωνη με το Σύνταγμα. Υπό την αντίθετη εκδοχή θα ήταν δυνατή η δόμηση σε εκτός σχεδίου περιοχές υπό όρους ευνοϊκότερους από την ανωτέρω άποψη, ακόμη και εκείνων που ισχύουν στις εντός σχεδίου περιοχές. Συνεπώς, πρέπει να γίνει δεκτή η έφεση κατ' αποδοχή του ανωτέρω βασίμως προβαλλομένου λόγου, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη που δέχθηκε τα αντίθετα και να εκδικασθεί η αίτηση ακυρώσεως.
10. Επειδή, όπως εκτέθηκε στη σκέψη 8, με την αίτηση ακυρώσεως προβάλλεται ότι είναι παράνομη η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια διότι το ακίνητο για το οποίο δόθηκε δεν είχε πρόσοψη σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο δρόμο, αλλά σε οδό διανοιγείσα από τους δικαιούχους της αδείας. Ο λόγος, αυτός, σύμφωνα με όσα εκτέθηκαν ανωτέρω είναι βάσιμος και γι' αυτό πρέπει η αίτηση ακυρώσεως να γίνει δεκτή και να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη οικοδομική άδεια.
Δια ταύτα
Δέχεται την έφεση.
Εξαφανίζει την 591/2005 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Πειραιώς.
Δέχεται την αίτηση ακυρώσεως.
Ακυρώνει την 1097/21-12-2001 οικοδομική άδεια της Διεύθυνσης Πολεοδομίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λέσβου.
Επιβάλλει στη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λέσβου τη δικαστική δαπάνη του αιτούντος εξ 920 €.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 15-12-2008
Ο Πρόεδρος του Ε' Τμήματος
Η Γραμματέας του Ε' Τμήματος
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 27-10-2010