|
Προς τη Βουλή των Ελλήνων
Α. Το παρόν σχέδιο αποτελεί κωδικοποίηση νομοθετικών διατάξεων που ισχύουν για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Η κωδικοποίηση έγινε από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης (ΚΕΚ) σύμφωνα με το άρθρο 76 παράγραφος 7 του Συντάγματος και το άρθρο 2 του νόμου [Ν] 3133/2003 και περιλαμβάνει διατάξεις τυπικών νόμων.
Ειδικότερα το υποβαλλόμενο σχέδιο κώδικα καταρτίσθηκε από τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής Κωδικοποίησης αποτελούμενο από τον Πρόεδρο της Επιτροπής Κωνσταντίνο Μενουδάκο, Αντιπρόεδρο του Συμβουλίου Επικρατείας και τα μέλη Στέφανο Γαβρά, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Γεώργιο Παπαμεντζελόπουλο, Σύμβουλο Επικρατείας, Διονύσιο Λασκαράτο, Σύμβουλο Ελεγκτικού Συνεδρίου, Αθανάσιο Καρδαρά, Ομότιμο Καθηγητή Πανεπιστημίου, Μιχαήλ Αυγουστιανάκη, Επίκουρο Καθηγητή Πανεπιστημίου και Γεώργιο Μιχαλόπουλο, Αναπληρωτή Καθηγητή Πανεπιστημίου και ολοκληρώθηκε από το τμήμα με νεώτερη σύνθεση στην οποία συμμετείχε και ο Λεωνίδας Κοτσαλής - Καθηγητής Νομικής Αθηνών.
Τη συγκέντρωση και συστηματική κατάταξη της προς κωδικοποίηση ύλης επιμελήθηκε πενταμελής ομάδα εργασίας που ορίστηκε από την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης σύμφωνα με το άρθρο 20 παράγραφος 4 του νόμου 3226/2004. Την ομάδα εργασίας απετέλεσαν οι Ιωάννης Κραψίτης, Προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Τρύφωνας Γκινάλας, Προϊστάμενος της Διεύθυνσης Συνθηκών Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Κωνσταντίνος Πετίνης, Προϊστάμενος του Κέντρου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Ιωάννης Σαντοριναίος, υπάλληλος της Γενικής Διεύθυνσης Συνθηκών και Υγιεινής της Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Ιωάννα Παπαϊωάννου, υπάλληλος της Διεύθυνσης Προγραμματισμού και Συντονισμού Τεχνικής και Υγειονομικής Επιθεώρησης του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Ως υπεύθυνος για το συντονισμό του έργου της ομάδας εργασίας με την Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης ορίστηκε το μέλος της Επιτροπής Αθανάσιος Καρδάρας, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου.
Με το σχέδιο κωδικοποιούνται κατά βάση διατάξεις τυπικών νόμων δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 3 παράγραφος 2 του νόμου [Ν] 3133/2003, οι κανονιστικές πράξεις κωδικοποιούνται με τη μορφή προεδρικού διατάγματος. Παρά ταύτα η Επιτροπή, κάνοντας χρήση της ευχέρειας που παρέχεται στο άρθρο 20 παράγραφος 2 του νόμου 3226/2004 για την κατ' εξαίρεση ενσωμάτωση κανονιστικών διατάξεων σε κώδικα τυπικών νόμων, περιέλαβε τέτοιες διατάξεις όπου έκρινε τούτο αναγκαίο, όπως ειδικότερα διευκρινίζεται στην οικεία θέση. Κυρίως έχουν συμπεριληφθεί στην κωδικοποίηση διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996, οι οποίες άλλωστε έχουν εκδοθεί προκειμένου να ενσωματωθούν στην εθνική νομοθεσία κοινοτικές οδηγίες και ως εκ τούτου, έχουν αυξημένη ισχύ. Εξάλλου, δεν περιλαμβάνονται στην κωδικοποίηση Διεθνείς Συμβάσεις και Κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατά την κωδικοποίηση έγιναν οι αναγκαίες φραστικές μεταβολές. Τα χρηματικά ποσά σε δραχμές που αναγράφονταν στις κωδικοποιούμενες διατάξεις, μετατράπηκαν σε € και στρογγυλοποιήθηκαν σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Η κωδικοποίηση αυτή στηρίζεται κατά βάση στο νόμο 1568/1985 και στο προαναφερόμενο προεδρικό διάταγμα 17/1996. Επισημαίνεται ότι ο όρος υγιεινή που χρησιμοποιείται στις κωδικοποιούμενες διατάξεις αντικαταστάθηκε με τον όρο υγεία. Ήδη, από το έτος 1992 στην Ευρωπαϊκή Ένωση καθιερώθηκε η έκφραση προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων σε αντικατάσταση της φράσης προστασία της υγιεινής και της ασφάλειας των εργαζομένων. Ακολούθησαν οι Ευρωπαϊκές Οδηγίες που χρησιμοποιούν την ορολογία αυτή, η οποία έχει πλέον καθιερωθεί και στην ελληνική νομοθεσία.
Προς την ορολογία αυτή προσαρμόσθηκε και ο τίτλος των επιτροπών που προβλέπονται από τις κωδικοποιούμενες στα άρθρα 4, 26 και 27 του Κώδικα διατάξεις. Έτσι στον κώδικα ο όρος υγιεινής, χρησιμοποιείται μόνον με την έννοια της ατομικής υγιεινής στην εργασία.
Στην κωδικοποίηση δεν περιελήφθησαν διατάξεις, οι οποίες δεν έχουν μεν ρητώς καταργηθεί, αλλά η Επιτροπή έκρινε είτε ότι έχουν σιωπηρώς καταργηθεί, διότι τα σχετικά θέματα ρυθμίζονται ήδη από νεότερες διατάξεις, είτε ότι αποτελούσαν διατάξεις προσωρινής ισχύος ή διατάξεις με μόνο περιεχόμενο τον καθορισμό του χρόνου έναρξης ισχύος των κωδικοποιούμενων διατάξεων ή την κατάργηση διατάξεων προγενέστερων νομοθετημάτων.
Ειδικότερα δεν περιελήφθησαν:
1. Το άρθρο 1 παράγραφος 3 του νόμου 1568/1985, διότι δεν έχει πλέον εφαρμογή, επειδή οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων εφαρμόζονται, εφόσον δεν ορίζεται αλλιώς, σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρο 1 παράγραφος 1 και 2 του νόμου 1568/1985, άρθρο μόνο του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 289/1986, άρθρο 1 της κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988 και άρθρο 1 παράγραφοι 3, 4 και 6 του προεδρικού διατάγματος 17/1996. Επισημαίνεται ότι η κοινή υπουργική απόφαση αυτή, της οποίας οι διατάξεις έχουν περιληφθεί και σε άλλα άρθρα του Κώδικα, έχει κυρωθεί με νόμο και, επομένως, έχει αποκτήσει ισχύ τυπικού νόμου.
2. Το άρθρο 2Α παράγραφος 1 εδάφιο δεύτερο του νόμου 1568/1985, διότι έχει έμμεσα τροποποιηθεί από το άρθρο 3 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, επειδή στις επιχειρήσεις που απασχολούν 20 άτομα και πάνω οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους με ειδική αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας της ασφάλειας.
3. Το άρθρο 14 παράγραφος 1 του νόμου 1568/1985, διότι έχει έμμεσα καταργηθεί: α) από το άρθρο 4 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, κατά το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν κατά ετήσιο μέσο όρο 50 και άνω εργαζομένους, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες ιατρού εργασίας, β) από το άρθρο 4 παράγραφος 2 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, με το οποίο προβλέπεται ότι, με την επιφύλαξη ειδικότερων ή πλέον δεσμευτικών διατάξεων, στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας, γ) από το άρθρο 3 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, σύμφωνα με το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 άτομα και πάνω οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους, με ειδική αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας της ασφάλειας και δ) από το άρθρο 3 παράγραφος 3 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, κατά το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν κάτω από 20 άτομα οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να διαβουλεύονται μεταξύ τους και να επιλέγουν με πλειοψηφία εκπρόσωπό τους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων.
4. Το άρθρο 15 παράγραφοι 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 και 9 του νόμου 1568/1985, διότι ισχύουν οι νεώτερες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 368/1989 Οργανισμός Υπουργείου Εργασίας (ΦΕΚ 163/Α/1989).
5. Το άρθρο 29 παράγραφος 4 του νόμου 1568/1985, διότι η διάταξη αυτή διαλαμβάνει προθεσμία εκδόσεως των προεδρικών διαταγμάτων, η οποία είναι μεν ενδεικτική, αλλά έχει προ πολλού παρέλθει ο εύλογος χρόνος για τη χρήση της εξουσιοδότησης αυτής. Άλλωστε, η επανάληψη της διάταξης με μνεία της ίδιας προθεσμίας θα συνιστούσε αλλοίωση της κωδικοποιούμενης ρύθμισης διότι θα ισοδυναμούσε με χορήγηση νέας προθεσμίας.
6. Τα άρθρα 33, 34 και 35 του νόμου 1568/1985, διότι καταργήθηκαν με το άρθρο 27 παράγραφος 1 του νόμου 2224/1994.
7. Τα άρθρα 38 και 39 του νόμου 1568/1985, διότι οι διατάξεις τους δεν αφορούν θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.
8. Το άρθρο 19 παράγραφος 7 του νόμου [Ν] 1767/1988, διότι αναφέρεται στην κύρωση της υπουργικής απόφασης [Α] 131325/1987 (ΦΕΚ 467/Β/1987) και της κοινής υπουργικής απόφασης [Α] 131782/1987 (ΦΕΚ 601/Β/1987), οι οποίες αφορούν ειδικότερα θέματα και για το λόγο αυτό κρίθηκε ότι δεν ενδείκνυται η ένταξή τους στον παρόντα κώδικα νόμων.
9. Το άρθρο 19 παράγραφος 8 του νόμου [Ν] 1767/1988, διότι ισχύουν οι νεώτερες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 368/1989 Οργανισμός Υπουργείου Εργασίας (ΦΕΚ 163/Α/1989).
10. Το άρθρο 19 παράγραφος 9 του νόμου [Ν] 1767/1988, διότι καταργήθηκε με το άρθρο 27 παράγραφος 1 του νόμου 2224/1994.
11. Το άρθρο 1 του προεδρικού διατάγματος 294/1988, διότι έχει έμμεσα καταργηθεί α) από το άρθρο 4 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, κατά το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν κατά ετήσιο μέσο όρο 50 και άνω εργαζομένους, ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες ιατρού εργασίας, β) από το άρθρο 4 παράγραφος 2 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, με το οποίο προβλέπεται ότι, με την επιφύλαξη ειδικότερων ή πλέον δεσμευτικών διατάξεων, στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους ο εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας, γ) από το άρθρο 3 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, σύμφωνα με το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 άτομα και πάνω οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους, με ειδική αρμοδιότητα σε θέματα προστασίας της ασφάλειας και δ) από το άρθρο 3 παράγραφος 3 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, σύμφωνα με το οποίο στις επιχειρήσεις που απασχολούν κάτω από 20 άτομα οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να διαβουλεύονται μεταξύ τους και να επιλέγουν με πλειοψηφία εκπρόσωπό τους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων.
12. Το άρθρο 4 παράγραφος 1 της υπ' αριθμόν 88555/3293/1988 κοινής απόφασης Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας Υγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του Δημοσίου των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΦΕΚ 721/Β/1988), διότι ισχύουν οι νεώτερες διατάξεις του προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 368/1989 Οργανισμός Υπουργείου Εργασίας (ΦΕΚ 163/Α/1989).
13. Το άρθρο 7 παράγραφος 2 της υπ' αριθμόν 88555/3293/1988 κοινής απόφασης Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας Υγιεινή και ασφάλεια του προσωπικού του Δημοσίου των Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΦΕΚ 721/Β/1988), διότι θεωρείται ότι έχει καταργηθεί με το άρθρο 8 μέρος Β' παράγραφος 3 και το άρθρο 28 παράγραφος 9 του νόμου [Ν] 3205/2003 Μισθολογικές ρυθμίσεις λειτουργών και υπαλλήλων του Δημοσίου, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων και αντιστοίχων της Ελληνικής Αστυνομίας, του Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ 297/Α/2003).
14. Το άρθρο 2 παράγραφος 3 νόμου [Ν] 1837/1989, διότι ήταν προσωρινής ισχύος για το χρονικό διάστημα έως την έκδοση υπουργικών αποφάσεων, οι οποίες έχουν πλέον εκδοθεί και είναι υπουργικές αποφάσεις [Α] 130627/1990 (ΦΕΚ 620/Β/1990) και [Α] 130621/2003 (ΦΕΚ 875/Β/2003).
15. Το άρθρο 18 παράγραφοι 3 και 4 του νόμου [Ν] 1837/1989, διότι οι διατάξεις αυτές καταργήθηκαν με τον νόμου 2639/1998, όπως επιβεβαιώνεται με τον νόμο 3144/2003.
16. Το άρθρο 19 παράγραφοι 1, 2 και 3 του νόμου [Ν] 1837/1989, διότι περιέχει μεταβατικές διατάξεις.
17. Το άρθρο 24 παράγραφος 2 του νόμου 2224/1994, που αφορά τη διαδικασία επιβολής προστίμου, διότι έχει εμμέσως καταργηθεί από τις διατάξεις του άρθρου 16 παράγραφος 2 και 6 του νόμου 2639/1998 και του άρθρου 66 παράγραφος 1 του νόμου [Ν] 2717/1999.
18. Το άρθρο 27 παράγραφος 2 του νόμου 2224/1994, διότι δεν έχει πλέον αντικείμενο δεδομένου ότι οι διατάξεις του νόμου 1568/1985 όπως συμπληρώθηκαν με μεταγενέστερα νομοθετήματα κωδικοποιούνται με το παρόν σχέδιο νόμου.
19. Το άρθρο 1 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, διότι οι οδηγίες 1989/391/ΕΟΚ της 12-06-1989 και 1991/383/ΕΟΚ της 25-06-1991, περιελήφθησαν αμφότερες στο προεδρικό διάταγμα 17/1996, οι διατάξεις του οποίου κωδικοποιούνται στον παρόντα κώδικα.
20. Το άρθρο 16 παράγραφοι 1 και 2 του προεδρικού διατάγματος 17/1996, διότι οι σχετικές ρυθμίσεις, με τις νομοθετικές τους παραπομπές, περιελήφθησαν στα άρθρα 71 και 72 αντίστοιχα του κώδικα.
21. Το άρθρο 17 παράγραφος 2 του νόμου 2639/1998, διότι το άρθρο 72 παράγραφος 1 του Κώδικα διατυπώθηκε μετά από συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων: α) 25 παράγραφος 1 του νόμου 2224/1994, β) 17 παράγραφος 1 του νόμου 2639/1998, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 παράγραφος 2 νόμου 3385/2005 και γ) 27 παράγραφος 1 νόμου 2224/1994. Κατόπιν αυτού δεν έχει πλέον αντικείμενο η παράγραφος 2 του άρθρου 17 του νόμου 2639/1998 και άρα δεν υπάρχει ανάγκη να κωδικοποιηθεί.
Β. Ο κώδικας αποτελείται από 73 άρθρα, κατανεμημένα σε εννέα κεφάλαια.
Στο πρώτο κεφάλαιο, με τίτλο Γενικές διατάξεις, περιλαμβάνονται οι διατάξεις που περιέχουν το αντικείμενο, την έκταση εφαρμογής και τους ορισμούς του κώδικα για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων. Στο άρθρο 1 ορίζεται το αντικείμενο του κώδικα. Η Επιτροπή, έκανε χρήση της ευχέρειας που της παρέχεται από το άρθρο 20 παράγραφος 2 του νόμου 3226/2004 και περιέλαβε διάταξη του προεδρικού διατάγματος 17/1996, προκειμένου να προσδιορίσει το αντικείμενο του κώδικα.
Στο άρθρο 2 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με την έκταση εφαρμογής του κώδικα. Περιλαμβάνονται διατάξεις των προεδρικού διατάγματος 17/1996 και προεδρικού διατάγματος [ΠΔ] 289/1986 και της κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988, που έχει κυρωθεί με νόμο, προκειμένου να ορισθεί η έκταση εφαρμογής του κώδικα.
Στο άρθρο 3 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με τους ορισμούς. Περιλαμβάνονται διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996, σχετικά με τους ορισμούς για τους: εργαζόμενο, εργοδότη, επιχείρηση, εκπρόσωπο των εργαζομένων, τόπο εργασίας, πρόληψη και αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας. Επίσης περιλαμβάνονται διατάξεις της προαναφερομένης κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988, προκειμένου να προσδιορισθούν οι έννοιες της επιχείρησης και του εργοδότη, όσον αφορά το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, με τίτλο Όργανα βελτίωσης των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση, περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με τα όργανα βελτίωσης των συνθηκών εργασίας.
Στο άρθρο 4 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με τη σύσταση της Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (ΕΥΑΕ). Η Επιτροπή, κάνοντας χρήση της ευχέρειας που της παρέχεται από το άρθρο 20 παράγραφος 2 του νόμου 3226/2004, περιέλαβε διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 προκειμένου: α) να διασαφηνισθεί ανάλογα με τον αριθμό των απασχολουμένων σε μία επιχείρηση πότε γίνεται σύσταση Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων και πότε επιλέγονται εκπρόσωποι ή εκπρόσωπος των εργαζομένων και β) να προσδιορισθεί ο χρόνος απαλλαγής από την εργασία των εκπροσώπων των εργαζομένων για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Επίσης περιέλαβε διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988, προκειμένου να διευκρινισθεί πού είναι δυνατό να ασκηθεί προσφυγή από μονίμους υπαλλήλους ή υπαλλήλους με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου που υπηρετούν σε οργανικές θέσεις του Δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σχετικά με τη σύσταση Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων σε περίπτωση που υπάρχουν παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση και οι οποίες θεωρούνται ότι αποτελούν αυτοτελείς επιχειρήσεις.
Στα άρθρα 5, 6 και 7 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με τις αρμοδιότητες, τον αριθμό των μελών και τον τρόπο εκλογής των μελών της Επιτροπής Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων καθώς και τις υποχρεώσεις των εργοδοτών και την παρεχόμενη προστασία προς τα μέλη και τους εκπροσώπους των εργαζομένων.
Στο άρθρο 8 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με την υποχρέωση των επιχειρήσεων για απασχόληση τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας. Η Επιτροπή, έκανε χρήση της ευχέρειας που της παρέχεται από το άρθρο 20 παράγραφος 2 του νόμου 3226/2004, και περιέλαβε διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996, προκειμένου να διευκρινισθεί πότε οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να απασχολούν τεχνικό ασφάλειας και ιατρό εργασίας, ανάλογα με τον αριθμό των απασχολουμένων εργαζομένων.
Στο άρθρο 9 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με την παροχή υπηρεσιών προστασίας και πρόληψης. Περιλαμβάνονται διατάξεις των προεδρικού διατάγματος 17/1996 και προεδρικού διατάγματος 159/1999 προκειμένου να διευκρινισθούν: α) οι δυνατότητες των περιπτώσεων επιλογής, από τον εργοδότη, παροχής υπηρεσιών τεχνικού ασφάλειας ή / και ιατρού εργασίας, β) η γνωστοποίηση στοιχείων, πριν από την επιλογή ανάθεσης καθηκόντων, όσον αφορά τους τεχνικό ασφάλειας ή / και ιατρό εργασίας, γ) ο έλεγχος των στοιχείων αυτών, δ) η υποχρέωση σύστασης Εσωτερικής Υπηρεσίας Προστασίας και Πρόληψης (ΕΣΥΠΠ) και ε) η υποχρέωση του τεχνικού ασφάλειας ή / και του ιατρού εργασίας για διενέργεια μετρήσεων παραγόντων στο χώρο εργασίας και, σε περίπτωση που η επιχείρηση δεν έχει τη δυνατότητα αυτή, να προσφεύγει σε Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης (Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης).
Στο άρθρο 10 κωδικοποιείται διάταξη σχετική με την κατάταξη των επιχειρήσεων ανά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας η οποία περιλαμβάνεται στο προεδρικό διάταγμα 294/1988, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η ταξινόμηση των επιχειρήσεων, που έγινε σύμφωνα με την εθνική στατιστική ταξινόμηση των κλάδων οικονομικής δραστηριότητας (ΣΤΑΚΟΔ) έτους 1980, την οποία πραγματοποίησε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος.
Το άρθρο 11 περιλαμβάνει διατάξεις σχετικές με τα προσόντα που πρέπει να διαθέτει ο τεχνικός ασφάλειας.
Το άρθρο 12 περιλαμβάνει διατάξεις σχετικές με το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων του τεχνικού ασφάλειας. Περιλαμβάνονται διατάξεις των προεδρικού διατάγματος 17/1996 και προεδρικού διατάγματος 294/1988, με τις οποίες καθορίζεται το επίπεδο γνώσεων που πρέπει να διαθέτει ο τεχνικός ασφάλειας ανάλογα:
α) με την κατηγορία της επιχείρησης, εκμετάλλευσης και εργασίας στην οποία απασχολείται ο τεχνικός ασφάλειας και
β) με τον αριθμό των απασχολουμένων στην επιχείρηση.
Με το άρθρο 13 κωδικοποιείται το άρθρο 5 του προεδρικού διατάγματος 294/1988 που αφορά την ειδικότητα που πρέπει να διαθέτει ο τεχνικός ασφάλειας, ανάλογα με τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης στην οποία απασχολείται.
Τα άρθρα 14 και 15 αφορούν τις αρμοδιότητες καθώς και τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας.
Τα άρθρα 16 και 17 αφορούν τα προσόντα του ιατρού εργασίας και του βοηθητικού προσωπικού καθώς και τις αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας.
Το άρθρο 18 περιλαμβάνει διατάξεις σχετικές με την επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων, η οποία γίνεται από τον ιατρό εργασίας. Στο άρθρο αυτό περιελήφθησαν διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 που αφορούν: α) τη δυνατότητα του ιατρού εργασίας να παραπέμπει τους εργαζόμενους για συμπληρωματικές ιατρικές εξετάσεις σε άλλους φορείς, εφόσον η επιχείρηση δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή και β) την υποχρέωση τήρησης από τον ιατρό εργασίας ιατρικού φακέλου και συμπερίληψης σε αυτόν ατομικού βιβλιαρίου επαγγελματικού κινδύνου.
Στο άρθρο 19 περιελήφθησαν διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 σχετικές με το δικαίωμα των εργαζομένων να προβαίνουν σε προληπτικές ιατρικές εξετάσεις.
Το άρθρο 20 ορίζει τα σχετικά με τη συνεργασία τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας που είναι αναγκαία για την επίτευξη του έργου τους.
Στο άρθρο 21 περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με το χρόνο απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας. Συγκεκριμένα, περιελήφθησαν και διατάξεις των προεδρικού διατάγματος 294/1988, προεδρικού διατάγματος 17/1996 και προεδρικού διατάγματος 159/1999, προκειμένου να καθορισθεί με πληρότητα ο χρόνος απασχόλησης των ανωτέρω, σε συνάρτηση:
α) με την κατηγορία της επιχείρησης, εκμετάλλευσης και εργασίας και
β) τον αριθμό των απασχολουμένων στην επιχείρηση.
Ελήφθη υπόψη ως προς τον ιατρό εργασίας η με αριθμό 2760/2003 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στο άρθρο 22 περιλαμβάνονται διατάξεις, σχετικές με την επιμόρφωση των τεχνικών ασφάλειας, ιατρών εργασίας και εκπροσώπων των εργαζομένων. Η Επιτροπή, περιέλαβε διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 που αφορούν τα προγράμματα επιμόρφωσης των παραπάνω προσώπων.
Στο άρθρο 23 κωδικοποιούνται διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 σχετικές με την ίδρυση και λειτουργία των Εξωτερικών Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης (Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης).
Το άρθρο 24 αφορά τη σύσταση γνωμοδοτικής επιτροπής προκειμένου να χορηγηθεί άδεια λειτουργίας στις Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και Πρόληψης.
Στο άρθρο 25 περιλαμβάνονται εξουσιοδοτικές διατάξεις, για τη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων του δεύτερου κεφαλαίου.
Στο τρίτο κεφάλαιο, με τίτλο Όργανα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε Εθνικό επίπεδο, περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με τα όργανα για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
Το άρθρο 26 αφορά το Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (Συμβουλίου Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας).
Το άρθρο 27 αφορά τις Νομαρχιακές Επιτροπές Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (ΝΕΥΑΕ), περιλήφθηκε δε διάταξη της κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988 με την οποία συμπληρώνεται η ρύθμιση για τη συγκρότηση των Νομαρχιακών Επιτροπών Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων.
Το άρθρο 28 αφορά τη σύσταση των μικτών επιτροπών ελέγχου των συνθηκών υγείας και ασφάλειας της εργασίας για τις οικοδομές και τα εργοταξιακά έργα, καθώς και τη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Πειραιά - Δραπετσώνας - Κερατσινίου - Περάματος - Σαλαμίνας.
Στο τέταρτο κεφάλαιο, με τίτλο Κτιριολογικές απαιτήσεις περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με τις κτιριολογικές απαιτήσεις των χώρων εργασίας.
Το άρθρο 29 αφορά το σχεδιασμό των χώρων εργασίας.
Το άρθρο 30 αφορά το σχέδιο διαφυγής και διάσωσης από τους χώρους εργασίας καθώς επίσης και τις οδούς διάσωσης και εξόδους κινδύνου.
Το άρθρο 31 αφορά τη συντήρηση των τόπων εργασίας, των συστημάτων ασφαλείας και τον έλεγχο των εγκαταστάσεων και των μέσων παροχής πρώτων βοηθειών.
Το άρθρο 32 αφορά την ανεμπόδιστη κυκλοφορία στους χώρους εργασίας.
Το άρθρο 33 αφορά τα κριτήρια διαμόρφωσης των χώρων και θέσεων εργασίας.
Στο πέμπτο κεφάλαιο, με τίτλο Πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου από μηχανές, περιλαμβάνονται σχετικές διατάξεις για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου.
Το άρθρο 34 αφορά τις υποχρεώσεις κατασκευαστών, εισαγωγέων και προμηθευτών μηχανών, εργαλείων και συσκευών.
Το άρθρο 35 αφορά την προστασία από μηχανικούς και ηλεκτρικούς κινδύνους.
Στο έκτο κεφάλαιο, με τίτλο Προστασία των εργαζομένων από φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες, περιλαμβάνονται σχετικές διατάξεις για την προστασία των εργαζομένων.
Στο άρθρο 36 περιλαμβάνονται οι ορισμοί που αφορούν τον παράγοντα, την οριακή τιμή έκθεσης και την οριακή τιμή βιολογικού δείκτη.
Το άρθρο 37 περιέχει διατάξεις σχετικές με τις υποχρεώσεις των εργοδοτών, παρασκευαστών, εισαγωγέων και προμηθευτών αναφορικά με φυσικούς, χημικούς και βιολογικούς παράγοντες.
Τα άρθρα 38, 39 και 40 περιλαμβάνουν διατάξεις σχετικές με τα μέτρα προστασίας και τον ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων καθώς και την ειδική πληροφόρηση που πρέπει να λαμβάνουν οι εργαζόμενοι που εκτίθενται σε παράγοντες.
Στο άρθρο 41 περιλαμβάνονται εξουσιοδοτικές διατάξεις, για τη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων του έκτου κεφαλαίου.
Στο έβδομο κεφάλαιο, με τίτλο Υποχρεώσεις εργοδοτών - εργαζομένων, περιλαμβάνονται σχετικές διατάξεις με τις υποχρεώσεις τους.
Το άρθρο 42 αφορά τις γενικές υποχρεώσεις των εργοδοτών και προέκυψε από συνδυασμό των σχετικών διατάξεων του νόμου 1568/1985 και του προεδρικού διατάγματος 17/1996.
Το άρθρο 43 αφορά τις ειδικές υποχρεώσεις των εργοδοτών και προέκυψε από συνδυασμό των σχετικών διατάξεων του νόμου 1568/1985, του προεδρικού διατάγματος 17/1996 και του προεδρικού διατάγματος 159/1999.
Το άρθρο 44 αφορά εργαζομένους σε δημόσιες υπηρεσίες, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για την πληρότητα αυτού περιελήφθησαν και οι διατάξεις της προαναφερομένης κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988 που έχει κυρωθεί με νόμο.
Το άρθρο 45 περιλαμβάνει διατάξεις σχετικές με τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια, την εκκένωση των χώρων από τους εργαζομένους και τις ενέργειες των εργαζομένων και των εργοδοτών σε περίπτωση σοβαρού και άμεσου κινδύνου. Για την πληρότητα αυτού περιλαμβάνονται και διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996.
Το άρθρο 46 περιέχει διατάξεις σχετικές με την υποχρέωση των εργοδοτών να διαβουλεύονται με τους εργαζομένους, καθώς και τη συμμετοχή των εργαζομένων στα θέματα της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία. Περιλαμβάνονται διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 και συγκεκριμένα του άρθρου 10 αυτού.
Το άρθρο 47 περιέχει διατάξεις σχετικές με την ενημέρωση των εργαζομένων εκ μέρους του εργοδότη σε θέματα σχετικά με την ασφάλεια και την υγεία κατά την εργασία. Το άρθρο προέκυψε από το συνδυασμό διατάξεων του νόμου 1568/1985 και του προεδρικού διατάγματος 17/1996.
Το άρθρο 48 περιέχει διατάξεις σχετικές με την εκπαίδευση των εργαζομένων στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας της εργασίας. Περιλαμβάνονται διατάξεις του προεδρικού διατάγματος 17/1996 και συγκεκριμένα του άρθρου 12 αυτού.
Το άρθρο 49 αφορά την υποχρέωση των εργαζομένων να εφαρμόζουν τους κανόνες υγείας και ασφάλειας. Το άρθρο προέκυψε από συνδυασμό διατάξεων του νόμου 1568/1985 και του προεδρικού διατάγματος 17/1996.
Στο όγδοο κεφάλαιο, με τίτλο Προστασία ανηλίκων κατά την απασχόληση, περιλαμβάνονται σχετικές διατάξεις για την προστασία των ανηλίκων.
Το άρθρο 50 ορίζει τα σχετικά με το πεδίο εφαρμογής, που αναφέρεται στην προστασία των ανηλίκων κατά την απασχόληση.
Το άρθρο 51 αφορά τους όρους και τις προϋποθέσεις απασχόλησης των ανηλίκων.
Το άρθρο 52 αφορά τους όρους απασχόλησης των ανηλίκων σε καλλιτεχνικές και παρεμφερείς απασχολήσεις.
Το άρθρο 53 αναφέρεται στην παρακολούθηση προγραμμάτων επαγγελματικού προσανατολισμού από τους ανήλικους πριν απασχοληθούν σε οποιαδήποτε εργασία.
Τα άρθρα 54, 55 και 56 αφορούν τα χρονικά όρια εργασίας, τα σχετικά με την αμοιβή και τις άδειες των εργαζομένων ανηλίκων.
Το άρθρο 57 αφορά την υποχρέωση των ανηλίκων να φέρουν βιβλιάριο εργασίας κατά την απασχόλησή τους.
Το άρθρο 58 αφορά τα έντυπα που πρέπει να τηρούν οι εργοδότες όταν απασχολούν ανηλίκους.
Το άρθρο 59 περιέχει διατάξεις σχετικές με το μητρώο ανηλίκων που πρέπει να τηρεί ο φορέας ελέγχου, εφόσον οι ανήλικοι έχουν εφοδιαστεί με βιβλιάριο εργασίας.
Τα άρθρα 60, 61 και 62 αναφέρονται στις προϋποθέσεις για την έκδοση βιβλιαρίου εργασίας των ανηλίκων.
Το άρθρο 63 αφορά την ιατρική πιστοποίηση που λαμβάνουν οι ανήλικοι, μετά τις απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις, για να εκδώσουν βιβλιάριο εργασίας.
Το άρθρο 64 αφορά τις αξιώσεις των ανηλίκων έναντι του εργοδότη τους.
Στο άρθρο 65 ορίζονται τα πρόσθετα μέτρα και τα μέτρα πρόληψης που οφείλει να λαμβάνει κάθε εργοδότης όταν απασχολεί ανηλίκους, προκειμένου να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι που προέρχονται από το εργασιακό περιβάλλον.
Το άρθρο 66 ορίζει τα σχετικά με την απαγόρευση, από το φορέα ελέγχου, της εργασίας σε ανήλικο, όταν η εργασία αυτή δεν διασφαλίζει τη σωματική ή τη ψυχική του υγεία.
Στο άρθρο 67 περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με τις ποινικές και διοικητικές κυρώσεις που επιβάλλονται στον εργοδότη ή στον εκπρόσωπό του, καθώς και σε εκείνον που ασκεί την επιμέλεια του ανηλίκου.
Το άρθρο 68 περιέχει εξουσιοδότηση για την έκδοση προεδρικών διαταγμάτων προκειμένου να εναρμονιστούν οι διατάξεις που ρυθμίζουν την ναυτική εργασία με τις διατάξεις του όγδοου κεφαλαίου.
Στο ένατο κεφάλαιο, με τίτλο Τελικές διατάξεις - Κυρώσεις, περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με την εφαρμογή του κώδικα καθώς και εξουσιοδοτικές διατάξεις.
Το άρθρο 69 ορίζει τα όργανα τα οποία ελέγχουν την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα και προέκυψε από συνδυασμό διατάξεων του νόμου 1568/1985 και του προεδρικού διατάγματος 17/1996.
Στο άρθρο 70 περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με: α) την υποχρέωση της παροχής στοιχείων και πληροφοριών από τις επιχειρήσεις στα όργανα που ελέγχουν την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα και β) το καθήκον εχεμύθειας των οργάνων ελέγχου.
Στο άρθρο 71 περιλαμβάνονται διατάξεις σχετικές με την επιβολή διοικητικών κυρώσεων σε κάθε εργοδότη, κατασκευαστή, παρασκευαστή, εισαγωγέα ή προμηθευτή. Περιλήφθηκε το άρθρο 6 της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης 88555/3293/1988, για να επισημανθεί η διαφοροποίηση που υπάρχει ως προς την διαδικασία της επιβολής διοικητικών κυρώσεων, καθώς και τη βεβαίωση και την είσπραξη προστίμων, όσον αφορά το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Στο άρθρο 72 κωδικοποιούνται διατάξεις σχετικές με την επιβολή ποινικών κυρώσεων, σε περίπτωση παράβασης διατάξεων της νομοθεσίας που αφορούν μόνο την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, όσον αφορά τους: εργοδότη, κατασκευαστή ή παρασκευαστή, εισαγωγέα ή προμηθευτή. Δεν περιλήφθηκαν ποινικές διατάξεις που αναφέρονται σε παράβαση της εργατικής νομοθεσίας εν γένει. Κατά συνέπεια δεν περιλήφθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 17 παράγραφος 2 του νόμου 2639/1998, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 παράγραφος 2 του νόμου 3385/2005 οι οποίες όμως ελήφθησαν υπόψη κατά το μέτρο που τροποποιούν την ποινική μεταχείριση του εργοδότη για παραβάσεις των διατάξεων για την υγεία και την ασφάλεια.
Το άρθρο 73 αφορά εξουσιοδοτικές διατάξεις. Ειδικότερα αφορά: α) τον καθορισμό μέτρων υγιεινής, ασφάλειας και προστασίας της υγείας των εργαζομένων που πρέπει να λαμβάνονται για την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου, όσον αφορά ειδικές εργασίες, είδη εργασιών ή δραστηριοτήτων, β) τον καθορισμό του εθνικού καταλόγου των επαγγελματικών ασθενειών, γ) τον καθορισμό των όρων και προϋποθέσεων λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή / και υλικών που περιέχουν αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου ή / και υλικών που περιέχουν αμίαντο και τέλος δ) την διαδικασία έγκρισης των προγραμμάτων εκπαίδευσης όλων όσων εμπλέκονται σε εργασίες με αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά, την οργάνωση, την εκτέλεση, την λειτουργία, το είδος, τη διάρκεια, τις δαπάνες εκτέλεσης και τους φορείς που διενεργούν τα προγράμματα εκπαίδευσης, τη διδακτέα ύλη, τα προσόντα των διδασκόντων και των εκπαιδευομένων, τα πιστοποιητικά που χορηγούνται και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.
Γ. Δεδομένου ότι, όπως ήδη αναφέρθηκε, ο παρών κώδικας προτείνεται προς ψήφιση με βάση το άρθρο 76 παράγραφος 7 του Συντάγματος, πρόκειται δηλαδή για νομοθετική κωδικοποίηση, στο άρθρο δεύτερο του σχεδίου ορίζεται ότι καταργούνται από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού οι κωδικοποιούμενες διατάξεις.
Αθήνα, 31-03-2010
Οι Υπουργοί