Συνδεθείτε στην Υπηρεσία Νομοσκόπιο Είσοδος στην υπηρεσία Νομοσκόπιο.     Χρήστης Κωδικός   Υπενθύμιση στοιχείων λογαριασμού       Νέοι χρήστες Εάν είστε νέος χρήστης, θα πρέπει να δημιουργήσετε ένα ΔΩΡΕΑΝ λογαριασμό προκειμένου να φύγει το παράθυρο αυτό και να αποκτήσετε πλήρη πρόσβαση στην υπηρεσία Νομοσκόπιο. Δημιουργία νέου λογαριασμού

Νομικό Συμβούλιο του Κράτους 109/1997 (12-02-1997)

 

Αριθμός ερωτήματος: Οίκοθεν 10472/1997 της Ειδικής Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Πάτρα - Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Εύζωνοι.

 

Περίληψη Ερωτήματος: Από την ΕΥΔΕ/ΠΑΘΕ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων ερωτάται με το ανωτέρω έγγραφο αν οι πρόσθετες δαπάνες που ανακύπτουν κατά την κατασκευή δημοσίων έργων σε περίπτωση ανευρέσεως αρχαιολογικών ευρημάτων και εκτελούνται σύμφωνα με το άρθρο 42 παράγραφος 10 του προεδρικού διατάγματος 609/1985 και οι δαπάνες που καταβάλλονται στους ιδιοκτήτες ακινήτων λόγω επιτάξεως των αναγκαίων εκτάσεων για την κατασκευή δημοσίων έργων, συνυπολογίζονται για την εξεύρεση του προβλεπομένου ανωτάτου ορίου αύξησης του αρχικού συνολικού συμβατικού ποσού.

 

Επί του ερωτήματος αυτού το Γ' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους γνωμοδότησε ως κατωτέρω:

 

Ι. α) Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 του νόμου 1418/1984, αλλά και τις ουσιαστικά ταυτόσημες διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 1 και 6 παράγραφος 1 της υπ' αριθμόν 1993/37 Κοινοτικής Οδηγίας και 11 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 23/1993 που αφορά την προσαρμογή της ισχύουσας Εθνικής Νομοθεσίας για τα δημόσια έργα προϋπολογισμού ανώτερου των 5.000.000 ECU αν η αρτιότητα ή λειτουργικότητα του έργου επιβάλλει αύξηση στις ποσότητες των εργασιών ή εκτέλεση εργασιών που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση ο Ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τις πρόσθετες αυτές εργασίες με τις συμβατικές τιμές ή με νόμιμα κανονιζόμενες τιμές μονάδας νέων εργασιών, αντίστοιχα μέχρι δαπάνης 50% του συνολικού συμβατικού ποσού, απαγορευόμενης της υπερβάσεως του ανωτέρω ορίου. Στο άνω ποσοστό συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή συντάξεως τυχόν συμπληρωματικών ή τροποποιητικών της μελέτης του έργου εργασιών.

 

β) Για τον υπολογισμό του ποσού αυτού, λαμβάνεται υπόψη εκτός από την αξία των έργων και η προϋπολογιζόμενη αξία των υλικών που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των έργων και τίθενται στη διάθεση του εργολήπτη από τις αναθέτουσες αρχές (άρθρο 6 παράγραφος 5 της 1993/37 Κοινοτικής Οδηγίας και 11 παράγραφος 1 του προεδρικού διατάγματος 23/1993).

 

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 4 του νόμου 1418/1984:

 

{όλα τα όρια ή ποσοστά του άρθρου αυτού αναφέρονται στα αρχικά ποσά και τιμές της σύμβασης μαζί με τα απρόβλεπτα και δεν περιλαμβάνονται σ' αυτά αναθεώρηση τιμών, μεταγενέστερη τροποποίηση τους ή οποιαδήποτε αποζημίωση.}

 

Επιπροσθέτως με το άρθρο 3 παράγραφος 2 του νόμου 1418/1984 όπως τροποποιήθηκε αρχικά με το άρθρο 5 παράγραφοι 9 και 10 του νόμου 1799/1988 (ΦΕΚ 167/Α/1988) και ισχύει για τις συμβάσεις των οποίων και οικονομικές προσφορές υποβλήθηκαν μετά την 12-08-1988, αν η αύξηση των απαραιτήτων για την αρτιότητα ή λειτουργικότητα του έργου εργασιών συνεπάγεται αύξηση μεγαλύτερη του 100% της συμβατικής δαπάνης, κάθε ομάδας ομοειδών εργασιών ο Ανάδοχος μπορεί να αρνηθεί την εκτέλεση των νέων ποσοτήτων.

 

Στην περίπτωση αυτή οι επιπλέον εργασίες μπορεί να εκτελεσθούν ή με τον ίδιο Ανάδοχο αν γίνει ιδιαίτερη συμφωνία για το ύψος, των τιμών πριν την εκτέλεση τους ή με άλλον Ανάδοχο ή απολογιστικά με αυτεπιστασία ή με υπεργολαβίες υποχρεωτικές για τον Ανάδοχο, κατά τα λεπτομερώς αναφερόμενα στα άρθρα 42 παράγραφος 10 και 44 του προεδρικού διατάγματος 609/1985.

 

ΙΙ. α) Όμως, οι αμέσως ανωτέρω αναφερόμενες διατάξεις τροποποιήθηκαν ή και καταργήθηκαν με το νόμο 2229/1994 (ΦΕΚ 138Α/1994) του οποίου η ισχύς άρχισε κατ' εφαρμογή του άρθρου 7 από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εκτός από τις αναφερόμενες στο άρθρο 6 παράγραφος 2 εξαιρέσεις οι οποίες όμως δεν επηρεάζουν το τεθέν ερώτημα.

 

Επίσης τροποποίηση του προεδρικού διατάγματος 609/1985 επιβλήθηκε με το κατ' εξουσιοδότηση του νόμου 2229/1994 εκδοθέν προεδρικό διάταγμα 368/1994 (ΦΕΚ 201/Α/1994) του οποίου η ισχύς άρχισε, σύμφωνα με το άρθρο 11 από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

 

β) Ειδικότερα, στο άρθρο 8 παράγραφος 1 του νόμου 1418/1984, όπως ισχύουν μετά τις επελθούσες τροποποιήσεις από το άρθρο 2 παράγραφοι 12 και 13 του προ ολίγου αναφερθέντος νόμου 2229/1994 ορίζεται ότι:

 

{στο ως άνω ποσοστό του 50% συμπεριλαμβάνεται και η αμοιβή συντάξεως τυχόν συμπληρωματικών μελετών του έργου ή τροποποιήσεων της μελέτης του έργου.}

 

{2. Αν η αύξηση των απαραιτήτων για την αρτιότητα ή λειτουργικότητα του έργου εργασιών συνεπάγεται αύξηση μεγαλύτερη του 100% της συμβατικής δαπάνης κάθε ομάδας ομοειδών εργασιών, αφού συνυπολογισθούν και οι εργασίες που τιμολογούνται με νέες τιμές μονάδας και από τη φύση τους εντάσσονται στην αντίστοιχη ομάδα, όπως οι ομάδες αυτές προσδιορίζονται με τη σύμβαση, ο ανάδοχος υποχρεούται να συνεχίσει την κατασκευή του έργου και οι εργασίες αυτές αμείβονται με καταβολή πρόσθετης αμοιβής ποσοστού 5% της συμβατικής τιμής ή της νόμιμης κανονιζόμενης τιμής μονάδας νέων εργασιών.

 

Τα ανωτέρω ισχύουν και όταν για την αρτιότητα ή λειτουργικότητα του έργου είναι αναγκαία η εκτέλεση νέων εργασιών, που δεν εντάσσονται σε καμία από τις συμβατικά προβλεπόμενες ομάδες εργασιών.

 

Στην περίπτωση αυτή οι νέες εργασίες εντάσσονται σε ξεχωριστή ομάδα και οι τιμές των εργασιών αυτών κανονίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 του προεδρικού διατάγματος 609/1985, όπως κάθε φορά ισχύουν και αν η δαπάνη της ομάδας υπερβεί το 10% του συμβατικού ποσού θα καταβάλλεται και η ανωτέρω πρόσθετη αμοιβή ποσοστού 5% των τιμών.}

 

γ) Η εξεύρεση αρχαιολογικών ευρημάτων στο χώρο κατασκευής του έργου, συνεπάγεται δικαίωμα του Αναδόχου να ζητήσει τη σύνταξη τιμών μονάδας νέων εργασιών έστω και αν οι σχετικές εργασίες περιλαμβάνονται στο τιμολόγιο της υπηρεσίας χωρίς όμως την πρόβλεψη αρχαιολογικών ευρημάτων, γεγονός που διαφοροποιεί ουσιωδώς το ανά μονάδα κόστος, δοθέντος ότι οι εργασίες αυτές με τον τρόπο που κατασκευάζονται απαιτούν μεγάλη προσοχή για να μην προκληθεί βλάβη ή και καταστροφή των αρχαιολογικών ευρημάτων και γίνονται υπό την εποπτεία της αρμόδιας Εφορείας Αρχαιοτήτων, στην περίπτωση που η υπηρεσία αυτή δεν έχει τη δυνατότητα, με δικά της μέσα, να προβεί στην εκτέλεση αυτών των εργασιών και λαμβανομένου υπόψη ότι νέες τιμές μονάδας, συντάσσονται και στις περιπτώσεις που υπάρχει τιμή στο συμβατικό τιμολόγιο αλλά πραγματοποιούνται υπό ουσιωδώς διαφορετικές συνθήκες κατά τα προβλεπόμενα στα άρθρα 42, 43 και 44 του προεδρικού διατάγματος 609/1985.

 

ΙΙΙ. α) Βασική υποχρέωση του κυρίου του έργου ή του φορέα κατασκευής είναι η απόδοση στον Ανάδοχο ελεύθερου του χώρου για την κατασκευή του έργου.

 

Επειδή όμως συχνά η συντέλεση των απαλλοτριώσεων καθυστερεί με το άρθρο 5 παράγραφος 2 του νόμου 2052/1992 προβλέφθηκε κατά λέξη ότι:

 

{Για τα έργα διαπλατύνσεων οδών ή μεγάλων κυκλοφοριακών αρτηριών (αυτοκινητοδρόμων) καθώς και κυκλοφοριακών κόμβων, σηράγγων, σταθμών ΜΕΤΡΟ και υπόγειων χώρων εντός ή εκτός πόλεων του προγράμματος δημόσιων επενδύσεων, τα οποία χρηματοδοτούνται και από κοινοτικά προγράμματα περιορισμένου χρόνου και εφόσον έχει κηρυχθεί απαλλοτρίωση για την απόκτηση των αναγκαίων εκτάσεων, έχουν εφαρμογή οι διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 5 του νόμου [Ν] 1838/1951 (ΦΕΚ 170/Α/1951) προς εκτέλεση των έργων πριν τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης.}

 

Από τα προαναφερθέντα προκύπτει ότι οι δαπάνες για την ασφαλή εκσκαφή ανευρεθέντων τυχαία αρχαιολογικών ευρημάτων και επιτάξεως εδαφικών εκτάσεων, πριν τη συντέλεση των αναγκαστικών απαλλοτριώσεων δεν σχετίζονται με την έντεχνη κατασκευή δημοσίων έργων, και ως εκ τούτου, κατά την ομόφωνη γνώμη του Τμήματος δεν υπολογίζονται με οποιοδήποτε τρόπο για τον προσδιορισμό του ποσού και του ποσοστού πέραν του 50% της αρχικά προβλεπόμενης συμβατικής δαπάνης για την κατασκευή δημοσίων έργων.

 

Θεωρήθηκε

Αθήνα, 12-02-1997

Ο Προεδρεύων

Ο Εισηγητής